Người xơ gan nên ăn gì, kiêng gì hỗ trợ điều trị?
Duy trì một thực đơn có lợi chính là một cách đơn giản để chống lại tình trạng xơ hóa và hình thành sẹo trong gan. Chính vì vậy, việc nắm rõ bị xơ gan nên ăn gì và kiêng gì có ý nghĩa rất quan trọng đối với quá trình điều trị của người bệnh.
Tầm quan trọng của chế độ ăn uống đối với người bị xơ gan
Xơ gan là sự hình thành các mô xơ sẹo xảy ra sau khi các tế bào gan bị tổn thương nghiêm trọng. Khi mắc căn bệnh này, người bệnh thường có biểu hiện chán ăn, mất đi cảm giác ngon miệng do quá trình chuyển hóa tại gan không được thực hiện tốt. Cùng với đó, cảm giác buồn nôn và nôn ói diễn ra thường trực cũng khiến người bệnh ăn uống kém, dễ bị sụt cân.
Nếu chế độ ăn hàng ngày không cung cấp đủ các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, người bệnh rất dễ bị suy kiệt sức khỏe. Thêm vào đó, việc lựa chọn thực phẩm không đúng cách, thường xuyên sử dụng các thức ăn gây bất lợi cho gan sẽ khiến cho tình trạng xơ gan càng trở nên nghiêm trọng.Do vậy, việc xây dựng một chế độ ăn uống hợp lý có ý nghĩa rất quan trọng đối với sức khỏe người bệnh.
Trong chế độ ăn hàng ngày, người bệnh cần lưu ý các vấn đề sau:
- Tăng cường các thực phẩm có tác dụng giải độc, tái tạo, bảo vệ tế bào gan và có thể giúp hỗ trợ cải thiện các triệu chứng liên quan đến bệnh.
- Cắt giảm lượng muối và chất béo tiêu thụ
- Bổ sung calo và protein từ nguồn thực vật giúp người bệnh bớt mệt mỏi, có nhiều năng lượng để hoạt động.
- Trường hợp có triệu chứng khó tiêu, buồn nôn nên ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm bớt được các triệu chứng khó chịu trên và đảm bảo cơ thể được cung cấp đầy đủ nhu cầu dinh dưỡng trong ngày.
- Cân bằng dưỡng chất trong các bữa ăn để duy trì trọng lượng cơ thể khỏe mạnh. Tránh để thừa cân, béo phì.
Người xơ gan nên ăn gì?
Các thực phẩm tốt nhất cho người bị xơ gan bao gồm:
1. Củ cải đường
Thực phẩm này cung cấp nhiều betalains – một chất chống oxy hóa có tác dụng giảm viêm, bảo vệ các tế bào gan khỏi các yếu tố tác động từ bên trong lẫn bên ngoài môi trường, ức chế quá trình xơ hóa của gan.
Một số thử nghiệm được tiến hành trên chuột cũng cho thấy, sử dụng nước ép củ cài đường có thể giúp giảm thiểu tổn thương gan cho những người bị viêm gan. Ngoài ra, thức uống này còn kích thích cơ thể sản sinh ra các loại enzym có tác dụng đào thải độc tố tự nhiên cho cơ thể, loại bỏ độc tố bị tích tụ do xơ gan.
Ngoài nước ép, việc sử dụng củ cải đường cũng có tác dụng tương tự cho người bị xơ gan. Bạn có thể mua thực phẩm này về hầm canh ăn hoặc tự ép nước uống để cải thiện sức khỏe của gan.
2. Thịt gia cầm
Thịt gia cần, chẳng hạn như thịt gà, thịt vịt bổ sung nguồn protein nạc dồi dào cho cơ thể. Đây là chất dinh dưỡng cần thiết cho việc tái tạo các tế bào mới ở gan, làm chậm lại quá trình xơ hóa. Đồng thời, một phần protein khi được cơ thể hấp thu cũng chuyển hóa thành năng lượng giúp người bệnh bớt mệt mỏi, chống suy nhược cơ thể.
Đặc biệt, thịt gia cầm chứa lượng chất béo thấp nên khi sử dụng, người bệnh sẽ không phải lo ngại về tình trạng tăng cân hoặc tích tụ mỡ trong gan, giảm thiểu nguy cơ bị gan nhiễm mỡ.
Bệnh nhân có thể sử dụng thịt gia cầm trong thực đơn mỗi tuần 2 – 3 bữa để bổ sung protein và các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể.
Ngoài thịt gia cầm, có thể bổ sung protein cho cơ thể từ các thực phẩm có nguồn gốc thực vật như:
- Các loại đậu
- Khoai tây
- Bông cải xanh
- Cải chíp…
3. Thực phẩm giàu chất xơ
Đây cũng là gợi ý hữu ích cho thắc mắc người xơ gan nên ăn gì. Các thực phẩm giàu chất xơ vô cùng cần thiết cho chế độ ăn của bệnh nhân bị xơ gan.
Chất xơ không chỉ cần thiết cho quá trình tiêu hóa thức ăn và chuyển hóa các chất dinh dưỡng trong cơ thể mà nó còn hỗ trợ tích cực trong việc đào thải độc tố cho gan, giúp làm chậm lại quá trình xơ hóa của tế bào gan.
Bên cạnh đó, việc bổ sung nhiều chất xơ cho cơ thể còn có tác dụng làm giảm nồng độ amoniac trong máu, ngăn ngừa nguy cơ bị não gan hay hôn mê gan.
Chất xơ được tìm thấy nhiều trong các thực phẩm sau:
- Yến mạch
- Đậu lăng
- Táo
- Rau cải
- Các loại quả mọng
- Bơ
- Hạt lanh
- Nấm
- Cần tây…
4. Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa
Trong cơ thể, chất chống oxy hóa đóng vai trò bảo vệ cho các tế bào, ngăn chặn sự tấn công của gốc tự do cũng như các tác nhân gây hại cho tế bào gan, làm chậm diễn tiến của xơ gan, ngăn ngừa ung thư gan. Bên cạnh đó, chất chống oxy hóa cũng hoạt động tích cực trong việc giảm viêm nhiễm, giúp phục hồi các tế bào gan bị tổn thương.
Chính vì vậy, trong chế độ ăn hàng ngày của người bị xơ gan không thể thiếu các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa. Chất này được tìm thấy nhiều trong các thực phẩm sau:
- Rau lá xanh
- Nho
- Chuối
- Việt quất
- Súp lơ xanh…
5. Ngũ cốc
Các loại ngũ cốc, chẳng hạn như gạo nâu, lúa mì, lúa mạch… đều tốt cho người bị xơ gan. Chúng cung cấp nhiều vitamin nhóm B có tác dụng tăng khả năng chuyển hóa và cải thiện chức năng gan.
Ngoài ra, thường xuyên ăn ngũ cốc còn cung cấp cho cơ thể một lượng chất xơ dồi dào. Nó giúp người bệnh dễ dàng tiêu hóa thức ăn hơn, đồng thời hỗ trợ làm giảm chất độc hại trong cơ thể mà gan không thể đào thải hết được do bị xơ hóa.
6. Trái cây họ cam/quýt
Các loại trái cây thuộc họ cam quýt đều chứa hàm lượng vitamin C phong phú. Vitamin C đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện khả năng miễn dịch của cơ thể, giảm viêm nhiễm, làm nhanh lành tổn thương ở các tế bào gan do ảnh hưởng của bệnh xơ gan.
Khi được hấp thu, vitamin C cũng giúp tổng hợp các chất độc hại trong cơ thể, biến chúng thành một chất có thể được hấp thụ bởi nước và đào thải ra ngoài qua đường tiết niệu.
Ngoài ra, trái cây có múi còn giúp thanh nhiệt, làm mát gan, giảm hiện tượng nóng gan, nổi mẩn cho người bị xơ gan.
Để đạt được những lợi ích tốt nhất từ nhóm trái cây này, người bệnh có thể ăn trực tiếp hoặc sử dụng chúng pha chế nước uống. Mỗi sáng, duy trì uống một ly nước cam hoặc nước chanh ấm sẽ giúp làm sạch đường tiêu hóa, thải độc và kích thích gan hoạt động hiệu quả hơn.
Bị xơ gan nên kiêng gì?
Ngoài việc tìm hiểu xơ gan nên ăn gì người bệnh cũng cần nắm rõ được các thực phẩm, đồ uống có thể gây bất lợi cho sức khỏe để tránh sử dụng trong thực đơn nhằm khiến cho bệnh tình phát triển nặng hơn. Chúng bao gồm:
1. Thức ăn chứa nhiều muối
Ăn nhiều muối khiến cho cơ thể bị tích nước, phù thũng và làm tăng gánh nặng cho gan. Điều này có thể khiến các triệu chứng bệnh tăng nặng.
Chính vì vậy, người bị xơ gan được khuyên nên thực hiện chế độ ăn uống thanh đạm hạn chế sử dụng muối khi chế biến món ăn. Lượng muối tiêu thụ mỗi ngày nên nằm ở mức dưới 2000mg.
Trong bữa ăn hàng ngày, hạn chế sử dụng các món chứa nhiều muối như:
- Đồ kho
- Cá muối
- Dưa muối chua
- Đồ hộp
Ngoài ra, khi mua bất kỳ thực phẩm đóng hộp hay thức ăn nhanh nào, người bệnh cũng cần đọc kỹ dán nhãn để biết được lượng muối có trong sản phẩm. Như vậy sẽ giúp cân đối được lượng muối sử dụng trong ngày.
2. Các món ăn nhiều dầu mỡ
Không chỉ khó tiêu hóa, các thức ăn chứa nhiều dầu mỡ còn làm tăng gánh nặng cho gan và là nguyên nhân dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ – một trong những lý do thúc đẩy sự phát triển của bệnh xơ gan.
Do đó, nếu không muốn các tế bào gan bị xơ hóa nhanh hơn, người bệnh nên hạn chế sử dụng các món ăn nhiều dầu mỡ như thức ăn nhanh, đồ chiên, các món xào. Trong khẩu phần ăn hàng ngày, lượng calo đến từ mỡ không nên vượt quá 30%.
3. Gia vị cay
Sử dụng thức ăn chứa nhiều gia vị cay sẽ gây nóng gan và làm tăng nặng các triệu chứng của bệnh xơ gan. Một khi đã mắc căn bệnh này thì người bệnh nên tiết chế thói quen ăn cay của mình để hạn chế những tác động tiêu cực đến gan.
4. Kiêng uống bia rượu
Lạm dụng bia rượu là một trong những nguyên nhân phổ biến gây xơ gan ở nam giới. Chất cồn có trong thức uống này không chỉ khiến các tế bào gan bị tổn thương, xơ hóa mà còn làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan rất cao. Đây chính là lý do mà tại sao người bị xơ gan được khuyên nên từ bỏ bia rượu.
5. Thực phẩm đóng hộp
Các loại loại rau củ quả hay thịt đóng hộp thường có thời hạn sử dụng khá dài do sử dụng chất bảo quản không tốt cho sức khỏe. Thường xuyên sử các thực phẩm này sẽ khiến cơ thể tích tụ nhiều chất độc hại, làm tăng gánh nặng cho gan và đẩy nhanh tốc độ cho gan.
Thay vì sử dụng đồ hộp, bạn nên lựa chọn các thực phẩm tươi sống và tự tay mình chế biến món ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Món ăn bài thuốc hỗ trợ điều trị xơ gan
Dinh dưỡng trị liệu là một giải pháp an toàn cho người bị xơ gan. Người bệnh có thể tận dụng các thực phẩm kết hợp với nhau để chế biến thành các món ăn bài thuốc có thể giúp hỗ trợ giảm nhẹ các triệu chứng của xơ gan.
1. Món canh rau cần tây nấu với thịt heo
Rau cần tây là thực phẩm có tác dụng thanh nhiệt, giúp tiêu thũng, lợi thấp, hỗ trợ giai độc gan. Bệnh nhân bị xơ gan có thể dùng loại rau này nấu canh chung với thịt nạc lợn để ức chế bệnh phát triển ngay từ giai đoạn đầu. Những trường hợp ăn chay có thể dùng đậu hũ thay thế cho thịt lợn. Ngoài ra, có thể thêm vào món canh một ít nấm đông cô để bổ sung thêm dưỡng chất cho cơ thể.
Chuẩn bị:
- 100 gram rau cần tây
- 20 gram nấm đông cô (còn gọi là nấm hương)
- 100 gram thịt nạc lợn bằm nhuyễn
- Gừng tươi, tỏi và các gia vị cần thiết
Cách chế biến:
- Nấm đông cô ngâm với nước nóng 10 phút cho mềm nở
- Thịt lợn ướp với một ít hạt nêm và tỏi bằm
- Rau cần tây rửa sạch, cắt khúc ngắn
- Phi thơm tỏi, xào thịt heo cho săn lại rồi đổ lượng nước đủ dùng vào
- Khi nước sôi thêm nấm đông cô và rau cần tây vào
- Nêm nếm gia vị cho vừa miệng, khi rau chín thì tắt bếp
- Dọn ăn như một món canh rau thông thường trong bữa cơm. Mỗi tuần ăn khoảng 2 – 3 lần là được.
2. Món canh trứng gà nấu với táo đỏ và câu kỷ
Ngoài tác dụng tiêu độc, ức chế quá trình xơ hóa của các tế bào gan thì món ăn này còn có tác dụng bổ tỳ vị, trừ thấp, cải thiện chức năng hoạt động của thận. Sử dụng thường xuyên trong thực đơn sẽ giúp hỗ trợ cải thiện các triệu chứng của bệnh xơ gan.
Chuẩn bị:
- 2 quả trứng gà ta
- 30 gram câu kỷ
- 20 gram táo đỏ
- Đường đỏ
- 300ml nước
Cách chế biến:
- Trứng gà luộc chín
- Đường đỏ nấu chung với nước cho vừa đủ ngọt
- Thêm trứng gà, táo đỏ và câu kỷ vào nồi nước đường nấu chung khoảng 20 phút
- Chia 1 – 2 lần dùng trong ngày. Ăn cái và uống cả nước
- Cứ cách ngày lại ăn món này một lần
3. Món cháo rau má
Cháo rau má là món ăn có tác dụng tích cực trong việc trị nóng gan, đào thải độc tố trong cơ thể, ngăn ngừa xơ gan phát triển thành xơ gan cổ trướng – giai đoạn nặng của bệnh.
Chuẩn bị:
- 100 gram rau má tươi
- 50 gram đậu xanh
- 50 gram gạo tẻ
Cách chế biến
- Rau má nhặt những cọng tươi, đem rửa sạch, thái nhỏ
- Gạo tẻ cùng với đậu xanh vo sạch. Bỏ vào nồi hầm chín nhừ thành cháo
- Nêm một ít muối và đường
- Sau đó bỏ rau má vào, đun cho cháo sôi trở lại rồi tắt bếp
- Dùng cháo khi còn nóng
4. Cháo gạo lứt nấu hải sâm
Món cháo gạo lứt nấu hải sâm khá bổ dưỡng lại dễ tiêu hóa, giúp bồi bổ sức khỏe cho người bị xơ gan, chống suy nhược cơ thể, cải thiện vị giác và nâng cao chất lượng giấc ngủ cho người bệnh.
Chuẩn bị:
- 80 gram gạo lứt
- 40 gram hải sâm
- 40 gram cải bẹ xanh
- 8 quả táo đỏ
Cách chế biến
- Hải sâm ngâm nước ấm cho mềm, thái miếng vừa ăn
- Cải cúc rửa sạch với nước muối, cắt nhỏ
- Táo đỏ tách bỏ hột
- Gạo lứt vo sạch, hầm nhừ thành cháo
- Tiếp tục cho tất cả các nguyên liệu còn lại vào, nấu thêm khoảng 5 phút là được
- Dọn ăn khi cháo còn nóng lúc bụng đang đói
5. Món canh táo đỏ nấu đậu phộng
Táo đỏ thường được nấu chung với đậu phộng thành canh sử dụng trong thực đơn của người bị xơ gan. Nó có tác dụng lợi khí, thông tỳ, hỗ trợ thải độc, cải thiện chức năng hoạt động của gan. Trường hợp bị viêm gan cũng có thể sử dụng món ăn này để giảm nhẹ triệu chứng bệnh.
Chuẩn bị:
- 30 gram táo đỏ
- 30 gram đậu phộng
- 30 gram đường phèn
Cách chế biến
- Táo đỏ ngâm nước vài phút cho mềm, tách bỏ hột
- Đậu phộng rửa sạch, bỏ vào nồi nấu cho chín mền
- Sau đó thêm đường và táo đỏ vào nấu thêm khoảng 5 phút
- Sử dụng món này mỗi ngày 1 lần vào buổi tối trước khi đi ngủ khoảng 1 tiếng.
- Ăn liên tục 30 ngày thì ngưng
6. Món cháo nhân trần
Cháo nhân trần có tác dụng thanh nhiệt, tiêu độc. Sử dụng cho các trường hợp bị xơ gan dẫn đến viêm tắc mật. Người bệnh thường có biểu hiện bị vàng bí tiểu, cơ thể tích nhiều nước dẫn đến phù hề, rối loạn tiêu hóa.
Chuẩn bị:
- 50 gram cao nhân trần
- 100 gram gạo tẻ
- Đường trắng
Cách chế biến:
- Nhâm trần sắc với 600ml nước trong 30 phút. Gạn lấy nước đầu tiếp tục sắc thêm một lần nữa
- Gộp chung thuốc sắc ở cả hai lần với nhau, thêm gạo tẻ đã được vo sạch vào
- Đun sôi, ninh lửa nhỏ cho cháo chín nhừ
- Thêm đường cát trắng vào cho cháo hơi ngọt ngọt là được
- Ăn 1 – 2 lần trong ngày cho hết. Dùng khi đói bụng
7. Món canh đậu nành nấu củ cải trắng
Món ăn này thường được dân gian sử dụng để cải thiện triệu chứng bệnh cho người bị xơ gan do viêm gan virus.
Chuẩn bị:
- 60 gram đậu nành
- 45 gram củ cải trắng khô
- 9 gram uất kim
- 30 gram nhân trần
- 6 gram quả dành dành
Cách chế biến:
- Củ cải trắng vớt hạt đậu nành ngâm nước cho mềm. Đem nấu thành canh ăn trong bữa cơm.
- Kết hợp lấy uất kim, nhân trần và quả dành dành sắc lấy nước đặc chia làm 2 lần uống vào buổi sáng và buổi tối để tăng công dụng điều trị bệnh.
8. Món canh nấm rơm nấu thịt lợn
Đây cũng là một trong những món ăn bài thuốc có tác dụng tích cực đối với người bị xơ gan. Món canh nấm rơm nấu thịt lợn có tác dụng bổ tỳ vị, nhuận tràng, kích thích tiêu hóa, giúp bệnh nhân bị xơ gan hấp thu chất dinh dưỡng tốt hơn.
Chuẩn bị:
- 200 gram nấm rơm
- 20 gram thịt nạc lợn
Cách chế biến
- Thịt lợn trụng qua nước sôi, rửa sạch, thái miếng nhỏ
- Nấm rơm rửa sạch, cắt làm đôi
- Bỏ cả hai vào nồi đất, đổ nước cho xâm xấp mặt rồi nấu đến khi thịt chín mềm
- Thêm gia vị cho vừa miệng, múc ra tô ăn kèm với cơm
Bài viết vừa cùng bạn đi sâu vào tìm hiểu về vấn đề xơ gan nên ăn gì để hỗ trợ tốt nhất cho quá trình điều trị bệnh. Bên cạnh các món ăn bài thuốc ở trên, người bệnh cũng có thể sử dụng các thực phẩm có lợi khác để chế biến thành nhiều món ăn bổ dưỡng giúp làm phong phú cho thực đơn hàng ngày. Đồng thời hạn chế ăn tiêu thụ bia rượu và các thực phẩm không tốt để tránh cho bệnh tiến triển xấu đi.
Thông tin hữu ích liên quan
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!