Xơ Gan Cổ Trướng Là Gì? Nguy Hiểm Cỡ Nào?
Xơ gan cổ trướng là biến chứng của bệnh xơ gan. Đây là giai đoạn cực kỳ nguy hiểm, nếu không được phát hiện và điều trị nguy cơ tử vong cao. Tuy nhiên, giai đoạn khởi phát bệnh rất khó phát hiện, nhiều trường hợp chỉ nhận biết khi có hiện tượng cổ trướng – tràn dịch màng bụng.
Xơ gan cổ trướng là gì?
Xơ gan cổ trướng là giai đoạn cuối cùng của bệnh xơ gan cực kỳ nguy hiểm. Người bệnh bước vào thời kỳ bị suy giảm chức năng gan nghiêm trọng, không còn khả năng phục hồi và thải độc khỏi cơ thể.
Ổ bụng người mắc xơ gan có hiện tượng tụ dịch gọi là cổ trướng. Hiện tượng này hình thành do dịch bị ứ đọng bên trong lá thành và tạng lâu ngày, bụng người bệnh sẽ phình to ra, trên da bụng xuất hiện nhiều mạch máu. Lúc này, người bệnh sẽ cực kỳ mệt mỏi, đau đớn và luôn có cảm giác nặng nề do bụng to và xệ xuống.
Xơ gan cổ trướng giai đoạn đầu rất khó phát hiện, về lâu dài sẽ đe dọa sức khỏe và tính mạng người bệnh. Do đó, khi thấy cơ thể có những biểu hiện bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế để thăm khám và điều trị sớm.
Các giai đoạn và triệu chứng của xơ gan cổ trướng
Dưới đây là các giai đoạn tiến triển của bệnh xơ gan cổ trướng kèm theo các triệu chứng phổ biến:
- Giai đoạn đầu
Giai đoạn đầu của bệnh xơ gan cổ trướng còn được gọi là giai đoạn bù. Đây là thời kỳ các chức năng của gan vẫn có khả năng phục hồi nếu được phát hiện kịp lúc. Tuy nhiên, như trên đã nói, phần lớn bệnh nhân không tự phát hiện được ở giai đoạn này.
Triệu chứng rõ rệt khi khởi phát xơ gan cổ trướng tương tự như nhiều bệnh lý thông thường như rối loạn tiêu hóa, cơ thể mệt mỏi, chán ăn, sốt, buồn nôn, đau hạ sườn,…khiến người bệnh chủ quan, không kiểm tra sức khỏe.
- Giai đoạn toàn phát
Chức năng gan bắt đầu suy giảm rõ rệt. Người bệnh có thể cảm nhận được khi triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn như chán ăn, vàng da, vàng mắt, phù nề chân, tay, sa mạch ở vai, tay, cổ,…một số người đi ngoài phân lẫn máu, khó tiểu, sưng bụng nhẹ,…
- Giai đoạn cuối
Khi bước vào giai đoạn cuối, bệnh nhân xơ gan cổ trướng khởi phát nhiều triệu chứng nguy hiểm. Sức khỏe bị suy giảm nghiêm trọng, đặc biệt là hiện tượng tràn dịch màng bụng khiến bụng phình to, vô niệu, thiểu niệu, da bụng căng bóng,…Ngoài ra, bệnh nhân còn cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ, đôi khi rơi vào trạng thái hôn mê, nguy cơ chuyển sang ung thư, tử vong cao.
Nguyên nhân gây xơ gan cổ trướng
Dưới đây là các nguyên nhân gây nên tình trạng xơ gan cổ trướng thường gặp:
- Nhiễm virus viêm gan: Bệnh nhân mắc viêm gan B, viêm gan C không được điều trị có nguy cơ bị xơ gan. Lâu dần, xơ gan sẽ chuyển sang giai đoạn cuối, biến chứng cổ trướng nguy hiểm. Nếu tình trạng này không được điều trị có thể dẫn đến tử vong.
- Nhiễm trùng máu: Đây là nguyên nhân gây ra bệnh xơ gan cổ trướng, do hệ miễn dịch bị suy yếu, chức năng gan bị suy giảm trong thời gian dài gây ra bệnh lý nguy hiểm này.
- Người có thói quen uống rượu: Rượu, bia là một trong những thức uống độc hại đối với cơ thể. Người nghiện rượu lâu ngày có nguy cơ mắc chứng xơ gan cổ trướng cao. Tuy nhiên, hầu hết người bệnh sẽ không nhận biết được mức độ nguy hại cho đến khi bị tràn dịch màng bụng khiến bụng phình to ra.
- Nhiễm hóa chất độc hại: Một số hóa chất độc hại như asen, thạch tím,…khi vào cơ thể gây ra hiện tượng nhiễm độc nguy hại cho gan. Bên cạnh đó, tình trạng tắc mật cũng là nguyên nhân gây nên xơ gan cổ trướng. Bệnh nhân không kịp thời can thiệp sẽ khiến bệnh ngày càng nghiêm trọng, xảy ra nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt có thể dẫn đến tử vong.
Xơ gan cổ trướng nguy hiểm cỡ nào? Có lây không?
Như trên đã đề cập, bệnh xơ gan cổ trướng là giai đoạn biến chứng nguy hiểm của xơ gan, có nguy cơ dẫn đến ung thư và tử vong cao. Người bệnh cần nhanh chóng can thiệp khi thấy triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh.
Ngoài ra, xơ gan cổ trướng không phải là dạng bệnh lý lây nhiễm, mức độ lây bệnh phụ thuộc hoàn toàn vào nguyên nhân hình thành. Chẳng hạn, trường hợp bệnh khởi phát do nghiện rượu, uống nhiều thuốc kháng sinh, nhiễm độc hóa học khiến chức năng gan suy giảm thì không có khả năng lây nhiễm giữa người với người.
Tuy nhiên, nếu xơ gan cổ trướng hình thành do virus viêm gan thì khả năng lây nhiễm là rất cao. Bệnh có thể truyền từ mẹ sang con, lây lan qua đường tình dục hoặc đường máu. Bệnh không có lây nhiễm trong không khí, thức ăn hay đường hô hấp nên tránh kỳ thị đối với bệnh nhân mắc xơ gan cổ trướng. Đây là biện pháp hỗ trợ giúp bệnh nhân ổn định tâm lý, hạn chế bệnh diễn tiến trầm trọng.
Các biện pháp điều trị hiện nay không thể chữa dứt điểm được xơ gan cổ trướng, chỉ có thể kìm hãm sự phát triển của bệnh và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân. Tùy vào mức độ bệnh và phương pháp điều trị mà bệnh nhân xơ gan giai đoạn cuối có thể sống được 1 – 20 năm.
Chẩn đoán xơ gan cổ trướng
Dựa trên các triệu chứng lâm sàng của người bệnh, các bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm để chẩn đoán tình trạng xơ gan cổ trướng:
- Xét nghiệm máu: Đây là cách phân tích tổng quát tế bào máu, tình trạng đông máu và sinh hóa máu để xác định bệnh lý trong cơ thể người bệnh.
- Xét nghiệm nước tiểu: Phân tích nước tiểu, điện giải ở niệu đạo trường hợp đã tràn dịch màng bụng (cổ trướng).
- Xét nghiệm virus viêm gan B, C.
- Siêu âm ổ bụng
- Chụp cộng hưởng, cắt lớp vi tính từ gan để xác định tổn thương đã tiến triển ở mức độ nào.
- Soi thực quản dạ dày, kiểm tra tĩnh mạch.
- Xét nghiệm sinh hóa.
Điều trị xơ gan cổ trướng
Hiện nay với sự phát triển của y học hiện đại, điều trị bệnh xơ gan cổ trướng đã có nhiều cải tiến giúp người bệnh hạn chế được những tổn thương và cản trở quá trình xơ hóa hiệu quả. Dưới đây là các biện pháp điều trị xơ gan cổ trướng phổ biến:
Điều trị bảo tồn và tiết chế
Đây là biện pháp chữa trị xơ gan cổ trướng kết hợp giữa sử dụng thuốc và chế độ ăn uống. Điều trị bảo tồn và tiết chế được đánh giá cao vì mang lại cảm giác an toàn, hiệu quả. Đồng thời, người bệnh cũng hạn chế được những xâm lấn có thể gây biến chứng, tiết kiệm được chi phí điều trị.
Tuy nhiên, bên cạnh áp dụng phương pháp này, người bệnh phải tuyệt đối tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ. Việc tự ý mua thuốc và sử dụng có thể gây hại cho gan, khiến bệnh tình trở nên nghiêm trọng hơn.
Nhằm giảm áp lực cho gan và thận, trong thời gian điều trị, bệnh nhân cần hạn chế uống nhiều nước để ổn định tuần hoàn dịch trong cơ thể. Bên cạnh đó, người bệnh nên giữ tinh thần lạc quan, kiên trì trong thời gian nhất định để thu được kết quả tốt. Chế độ dinh dưỡng nên:
- Hạn chế hoặc tránh tuyệt đối đồ ăn cay nóng, chế biến nhiều dầu mỡ.
- Bổ sung vitamin B, C, K, hạn chế ăn thức ăn nhiều đạm.
- Tránh xa rượu bia, thuốc lá, đồ uống có ga, chất kích thích để bảo vệ gan.
- Nêm nếm thức ăn không nên cho nhiều gia vị, tốt hơn hết nên ăn thức ăn hấp, luộc để đảm bảo cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng tự nhiên.
- Hạn chế ăn nhiều muối.
- Trường hợp bị phù nề, tích nước có thể sử dụng thuốc lợi tiểu theo chỉ định của bác sĩ.
- Bên cạnh đó, người bệnh nên sắp xếp thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, không nên làm việc quá sức, nên ngủ đúng giờ và đủ giấc để cải thiện sức khỏe.
Chọc hút dịch cổ trướng
Biện pháp này có thể giúp người bệnh xơ gan cổ trướng cải thiện tình trạng và ngăn ngừa biến chứng. Bác sĩ sẽ sắp xếp lịch hút dịch trong khoang bụng định kỳ cho bệnh nhân. Tuy nhiên, một số vấn đề có thể xảy ra khi áp dụng phương pháp này như nhiễm trùng, vỡ ổ dịch ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.
Do đó, trước khi thực hiện, bệnh nhân nên lựa chọn địa điểm tin cậy, chất lượng và thực hiện chăm sóc theo hướng dẫn của bác sĩ sau khi chọc hút dịch, tránh viêm nhiễm gây các biến chứng tại vị trí chọc hút.
Điều trị xơ gan cổ trướng bằng tế bào gốc
Hiện nay, sử dụng tế bào gốc điều trị xơ gan cổ trướng được cho là phương pháp tiên tiến nhất. Biện pháp này thực hiện dựa trên việc nuôi cấy tế bào khỏe mạnh của người bệnh trong phòng thí nghiệm, sau đó đưa lại vào cơ thể bệnh nhân.
Quá trình nuôi cấy tế bào sẽ được kiểm tra và theo dõi nghiêm ngặt bởi các chuyên gia. Sau khi tế bào mới được đưa vào cơ thể sẽ chống lại những tế bào xơ hóa bên trong gan. Đồng thời, tế bào mới cũng giúp nhận diện các tổ chức xơ hóa đang có chiều hướng tiến triển thành ung thư.
Bên cạnh hiệu quả vượt bậc thì phương pháp này có chi phí khá cao, người thực hiện phải là những bác sĩ đầu ngành có chuyên môn, trang thiết bị cũng phải được trang bị hiện đại. Vì những cải tiến này, bệnh nhân xơ gan cổ trướng khi được cấy tế bào gốc cũng sẽ không phải trải qua đại phẫu, không cần sử dụng thuốc như các biện pháp chữa trị khác.
Ghép gan
Trường hợp bệnh chuyển nặng, không thể thực hiện các biện pháp kể trên, các bác sĩ sẽ cân nhắc tiến hành phẫu thuật ghép gan cho bệnh nhân. Phương pháp này được xem là hiệu quả nhất trong việc điều trị xơ gan cổ trướng. Tuy nhiên, chi phí thực hiện tương đối cao, đồng thời nguồn tặng hiến cũng khá ít ỏi, nên ở Việt Nam rất ít trường hợp được thực hiện phương pháp điều trị này.
Phòng ngừa xơ gan cổ trướng
Để phòng ngừa bệnh xơ gan cổ trướng, bạn nên lưu ý một số vấn đề sau đây:
- Hạn chế sử dụng rượu, bia, đồ uống có cồn, chất kích thích để bảo vệ sức khỏe của gan.
- Chủ động tiêm ngừa viêm gan B cho bản thân và người thân trong gia đình.
- Nếu mắc bệnh viêm gan nên tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ để bệnh không tiến triển sang giai đoạn xơ gan nguy hiểm.
- Xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học. Hạn chế ăn những thực phẩm có hại cho cơ thể, nên luyện tập thể dục thể thao điều độ, vừa sức để tăng sức đề kháng cho cơ thể.
- Không lạm dụng thuốc kháng sinh, thuốc ngủ,….để bảo vệ gan và thận. Chỉ sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.
- Khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện những mầm bệnh bên trong cơ thể để điều trị và khắc phục ngay giai đoạn đầu.
Xơ gan cổ trướng là căn bệnh nguy hiểm cần được phát hiện và điều trị sớm. Hy vọng qua bài viết trên đây bạn đọc đã có được những thông tin bổ ích. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe bằng cách xây dựng các thói quen lành mạnh và thăm khám y tế khi cơ thể xuất hiện những bất ổn.
Có thể bạn quan tâm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!