Bệnh Viêm Amidan Là Gì? Triệu Chứng, Chẩn Đoán Và Điều Trị

Bệnh viêm amidan là sự tổn thương cấp hoặc mãn tính tại tuyến amidan. Không chỉ gây triệu chứng khó chịu, căn bệnh này còn để lại nhiều di chứng nguy hiểm như viêm tai giữa, viêm xoang, nhiễm trùng máu… Vì vậy, việc chủ động hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị viêm amidan từ sớm góp phần tăng khả năng phòng và trị bệnh thành công.

Bệnh viêm amidan là sự tổn thương cấp hoặc mãn tính tại tuyến amidan
Bệnh viêm amidan là sự tổn thương cấp hoặc mãn tính tại tuyến amidan

Viêm amidan là gì?

Amidan là một bộ phận của hệ bạch huyết, đóng vai trò ngăn chặn và đào thải các độc tố cùng vi sinh vật có hại ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên khi các virus và hại khuẩn tấn công từ đường miệng hoặc mũi bị kẹt lại ở amidan, hệ miễn dịch sẽ tiết ra các chất tiêu diệt tác nhân có hại. Quá trình này làm kích thích phản ứng viêm gây sưng và sốt, từ đó dẫn đến viêm amidan.

Viêm amidan là hiện tượng nhiễm trùng của amidan họng có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, đặc biệt là trẻ từ 4 – 7 tuổi. Căn bệnh này khá phổ biến và đa số mọi người đều trải qua ít nhất một lần trong đời.

Dựa trên triệu chứng và thời gian phát bệnh, viêm amidan được chia làm hai dạng:

Viêm amidan cấp: Đây là tình trạng tổn thương viêm sung huyết, xuất tiết hoặc viêm mủ. Bệnh thường xuất hiện ở trẻ nhỏ hoặc thanh thiếu niên. Các triệu chứng khởi phát nhanh và đột ngột khiến người bệnh cảm thấy khó chịu. Viêm amidan cấp tính có thể chữa khỏi sau 2 tuần.

Viêm amidan mãn tính: Khi viêm cấp tính tái phát nhiều lần, amidan phình to và các hốc xuất hiện mủ trắng nghĩa là bệnh đã chuyển sang giai đoạn mãn tính. Lúc này bệnh nhân dễ bị sốt vặt, ngứa và vướng họng, khạc nhổ do xuất tiết, hôi amidan sưng to, thậm chí khó nuốt, khó thở, ngưng thở khi ngủ.

Viêm amidan mãn tính được chia làm 3 thể sau:

  • Viêm amidan quá phát: hai bên amidan sưng to và va chạm vào nhau khiến bệnh nhân ngáy to, thậm chí ngưng thở khi ngủ
  • Viêm amidan xơ teo: amidan nhỏ và teo dần sau các lần viêm nhiễm, bề mặt amidan bị xơ hoặc xuất hiện nhiều mủ bã đậu.
  • Viem amidan hốc mủ: là tình trạng viêm amidan mủ, gây ra tình trạng đau rát, hôi miệng, bật mủ ra ngoài khi nói chuyện, ho hoặc hắt hơi,…

Nguyên nhân viêm amidan

Viêm amidan xảy ra khi biểu mô phủ tại hạch bạch huyết sau cổ họng nhiễm trùng và đau nhức. Nguyên nhân gây ra tình trạng này bao gồm:

  • Vi khuẩn, virus: Viêm amidan do nhiễm khuẩn thường liên quan đến các khuẩn cầu thận, cầu tan huyết A, chủng ái khí và yếm khí, tụ cầu. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bị viêm khi nhiễm các loại virus Adenovirus, Rhinovirus, Eppstein – barr,…
  • Tạng bạch huyết: Bạch huyết là hệ thống phức tạp với nhiều bộ phận đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi mầm bệnh. Tuy nhiên khi cơ quan này phát triển bất thường, cổ họng sẽ gặp phải tình trạng tăng bạch huyết và làm amidan bị sưng, viêm.
  • Cấu trúc amidan bất thường: Cấu tạo của amidan là nhiều cấu trúc khe, hốc cùng hệ thống bạch huyết phát triển bất thường. Điều này có thể tạo điều kiện để vi khuẩn, virus tích tụ và phát triển dẫn đến viêm nhiễm.
  • Vệ sinh răng miệng kém sạch sẽ: Người bệnh không vệ sinh răng miệng thường xuyên hoặc vệ sinh không sạch sẽ có thể tạo điều kiện để vi khuẩn tại khoang miệng sinh sôi và tấn công amidan.
  • Ô nhiễm môi trường: Sống hoặc làm việc tại môi trường ô nhiễm, khói bụi và có nhiều chất độc hại sẽ ảnh hưởng đến hệ thống đường hô hấp, trong đó bộ phận bị nhiễm nặng nhất là amidan và họng
Hình ảnh amidan bình thường và viêm amidan
Hình ảnh amidan bình thường và viêm amidan

Triệu chứng viêm amidan

Viêm amidan dễ bị nhầm lẫn với các bệnh nhiễm trùng ở họng và yết hầu. Vì vậy, các dấu hiệu viêm amidan sau sẽ giúp bạn sớm phát hiện bệnh:

  • Khô, nóng và đau họng, hiện tượng này có thể lan sang hai bên tai và nghiêm trọng hơn khi người bệnh nuốt, ho hoặc nói chuyện
  • Vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm và làm sưng amidan, tấy đỏ, xuất hiện nhiều đốm mủ trắng trên bề mặt.
  • Viêm amidan do virus làm cả vòm họng sưng và tấy đỏ, đồng thời người bệnh còn bị xuất huyết trong niêm mạc.
  • Dịch mũi chảy nhiều, gây bít tắc đường thở khiến bệnh nhân cảm thấy khó thở
  • Khi tình trạng viêm lan xuống khí quản, người bệnh sẽ gặp phải triệu chứng tức ngực, khản giọng, ho có đờm
  • Đa số người bệnh đều bị sốt cao trên 38 độ, có cảm giác mệt mỏi, nhức đầu, đau người, chán ăn, đi tiểu ra máu

Triệu chứng của viêm amidan ở trẻ em và người lớn sẽ có sự khác biệt. Ở trẻ em là tình trạng quá phát với dấu hiệu amidan càng ngày càng sưng to. Ngược lại, viêm mãn tính ở người lớn thuộc loại xơ chìm dẫn đến hiện tượng teo nhỏ và tạo ổ chứa vi khuẩn để bùng phát biến chứng.

Viêm amidan có lây không? Có nguy hiểm không?

Viêm sưng amidan là bệnh lý về đường hô hấp, chủ yếu do virus và vi khuẩn gây ra. Tuy nhiên, đây không phải là bệnh truyền nhiễm và không có khả năng lây lan trong cộng đồng. Vì vậy ,bạn có thể tiếp xúc với người mắc bệnh mà không cần cảm thấy lo lắng.

Mặc dù viêm amidan không lây nhưng lại có tính di truyền. Theo các chuyên gia, khoảng 62% người mắc bệnh do di truyền từ cha mẹ, ông bà. Vì vậy nếu người thân trong gia đình bị viêm amidan, bạn nên đi thăm khám sức khỏe khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng gây nghi ngờ.

Vậy viêm amidan có nguy hiểm không? Câu trả lời là có. Bất cứ bệnh lý nào nếu không được điều trị kịp thời đều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, trong đó có viêm amidan. Nếu người bệnh không tìm được biện pháp đẩy lùi hiệu có thể sẽ phải đối mặt với các biến chứng sau:

  • Viêm khớp: xuất hiện triệu chứng sưng, nóng đỏ, đau khớp cổ tay, khớp gối, ngón tay, ngón chân,… dần dần dẫn đến viêm màng tim
  • Viêm cầu thận: nhận thấy dấu hiệu phù mặt, phù chân, tình trạng phù nặng hơn sau khi ngủ dậy
  • Viêm tai giữa: bệnh diễn ra lâu ngày và lây lan sự viêm nhiễm đến các khu vực lân cận, đặc biệt là tai giữa.
  • Áp xe quanh amidan: các triệu chứng đi kèm gồm sưng họng, đau đầu, sốt cao, chảy nước miếng, hơi thở hôi, xuất hiện nhiều mủ,…
Các biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm amidan mãn tính bạn không thể coi thường
Các biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm amidan mãn tính bạn không thể coi thường

Bệnh tinh hồng nhiệt: là hiện tượng nhiễm trùng cấp tính của amidan, thường gặp ở trẻ nhỏ do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A gây ra. Sau khi bị viêm amidan từ 2 – 3 ngày, bệnh nhân thường có dấu hiệu phát ban, nổi hạch, đau rát cổ họng, sốt cao, amidan sưng to, họng lưỡi đỏ. Nếu tình trạng này trầm trọng hơn có thể gây biến chứng hoại tử xương con.

Chẩn đoán và điều trị bệnh viêm amidan

Thông thường, bác sĩ sẽ dựa trên các chẩn đoán lâm sàng và cận lâm sàng để đưa ra hướng điều trị phù hợp với từng trường hợp.

Để chẩn đoán viêm amidan, các bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng sức khỏe và tiền sử bệnh lý. Khi cơ thể xuất hiện triệu chứng của viêm họng do liên cầu khuẩn như sốt, không ho, xuất tiết amidan, sưng hạch vùng cổ,… các bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu dịch trong amidan và nuôi cấy trong môi trường đặc biệt để xác minh sự xuất hiện của vi khuẩn.

Biện pháp này cần từ 1 – 2 ngày mới cho ra kết quả chính xác. Bên cạnh đó, bác sĩ còn tiến hành xét nghiệm máu toàn phần và xét nghiệm dịch tiết để xác định nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn.

Hiện nay có rất nhiều phương pháp điều trị viêm amidan như mẹo chữa bệnh tại nhà, điều trị nội khoa, phẫu thuật cắt amidan hoặc áp dụng các bài thuốc Đông y. Để tìm đúng cách chữa bệnh, bạn nên tìm hiểu kỹ thông tin và tham khảo ý kiến của chuyên gia.

Viêm amidan uống thuốc gì?

Bác sĩ sẽ dựa vào nguyên nhân và tiền sử bệnh lý để chỉ định các loại thuốc đặc trị. Cụ thể như:

  • Viêm do vi khuẩn: Thuốc kháng sinh amoxicillin hoặc penicillin thường được chỉ định để chữa bệnh. Trường hợp bị dị ứng với penicillin, người bệnh có thể chuyển sang sử dụng azithromycin, fluorquinolones,… hoặc các dẫn xuất sulfa để thay thế. Nếu amidan sưng to làm cản trở hô hấp, bác sĩ sẽ kê thuốc corticosteroid dạng uống để hỗ trợ làm giảm triệu chứng.
  • Viêm do virus: Hướng điều trị chủ yếu là giảm đau, tiêu sưng, hạ sốt bằng thuốc kê đơn hoặc thuốc không kê đơn như Advil, Tylenol,… Trường hợp này không được chỉ định kháng sinh vì nó không thể tiêu diệt hại khuẩn mà chỉ làm tình trạng bệnh trở nên xấu hơn.
Điều trị nội khoa bằng thuốc là biện pháp được nhiều bệnh nhân áp dụng
Điều trị nội khoa bằng thuốc là biện pháp được nhiều bệnh nhân áp dụng

Tuy nhiên biện pháp điều trị nội khoa vẫn tồn tại hạn chế như gây tác dụng phụ, chỉ tác động tới triệu chứng nhưng không tiêu diệt hết tác nhân có hại. Nếu lạm dụng thuốc trong thời gian dài, cơ thể sẽ bị nhờn và gặp phải các tình trạng: men gan tăng, huyết áp tăng, đau dạ dày, suy thận,…

Do đó người cao tuổi, trẻ em hoặc phụ nữ có thai nên cẩn trọng khi sử dụng để không gặp phải ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Viêm amidan có nên cắt không?

Khi mắc bệnh, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến biện pháp phẫu thuật cắt amidan. Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp cuối cùng khi cách điều trị nội khoa không mang đến hiệu quả. Những trường hợp có thể chỉ định cắt là:

  • Bệnh nhân gặp phải biến chứng áp xe quanh amidan, áp xe thành họng, viêm amidan sưng hạch ở cổ,…
  • Người bị viêm amidan quá phát, ảnh hưởng tới khả năng nói chuyện, ăn uống, thậm chí gây ngưng thở khi ngủ,…

Ngoài ra, cắt amidan có thể mang đến nhiều rủi ro trong quá trình phẫu thuật hoặc hậu phẫu như chảy nhiều máu, sốc phản vệ do gây mê, nhiễm trùng sau khi tiến hành thủ thuật,… Vì vậy, người bệnh chỉ cắt amidan khi không còn biện pháp nào hữu hiệu hơn.

Chữa viêm amidan tại nhà bằng mẹo dân gian

Mẹo chữa đau amidan tại nhà đã được áp dụng từ lâu, đến nay phương pháp này vẫn được lưu truyền với các ưu điểm an toàn, tiết kiệm và dễ thực hiện. Một số mẹo trị bệnh tại nhà gồm:

  • Chữa viêm amidan bằng mật ong: Pha 2 – 3 thìa mật ong với nước chanh tươi để uống hoặc ngậm từ từ nhằm kháng khuẩn, tiêu viêm và chữa lành niêm mạc họng.
  • Chữa viêm amidan bằng rau diếp cá: Rửa sạch một nắm rau rồi xay thật nhuyễn để lấy nước cốt, sau đó pha thêm 1 thìa mật ong để uống mỗi ngày. Cách này giúp cơ thể kháng lại khuẩn liên cầu nhóm A và ức chế các tác nhân gây viêm amidan để làm hạn chế mức độ tổn thương niêm mạc.
  • Chữa viêm amidan bằng lá húng chanh: Thái nhỏ lá húng chanh rồi đem chưng hấp thủy với đường phèn và chắt lấy nước uống mỗi ngày. Bạn hãy sử dụng 3 – 5 ngày để sát khuẩn các vi khuẩn tại đường hô hấp.
Mật ong có tính kháng khuẩn mạnh mẽ nên rất phù hợp để chữa bệnh
Mật ong có tính kháng khuẩn mạnh mẽ nên rất phù hợp để chữa bệnh

Đây là phương pháp phù hợp để chữa viêm amidan ở trẻ em hoặc những người mắc bệnh mức độ nhẹ. Tuy nhiên mẹo dân gian chưa mang đến tác dụng cao, hiệu quả mang tính tức thời và dễ tái phát nhiều lần thành mãn tính. Vì vậy sau một thời gian áp dụng nhưng không thấy khả quan, bệnh nhân nên tìm đến phương pháp khác hiệu quả hơn.

Chữa viêm amidan bằng Đông y

Y học cổ truyền (YHCT) quan niệm amidan là bộ phận nằm ở cửa ngõ hầu họng, vì vậy rất dễ bị ngoại tà xâm nhập và gây thương tổn. Căn nguyên gây bệnh amidan do tạng phế mất điều hòa, phế hư làm uất kết nhiệt ở cổ họng, tân dịch bị đốt cháy, phế khí suy giảm và sinh ra đờm nhầy.

Để ngăn chặn sự phát triển của bệnh và không làm ảnh hưởng tới hoạt động của cả tạng phế, Đông y sẽ đi sâu bồi bổ cơ quan tạng phủ, đồng thời cân bằng âm dương và tăng cường chính khí trong cơ thể. Từ đó dần dần đẩy lùi viêm amidan và hạn chế khả năng tái phát.

Các bài thuốc nam có nguồn gốc từ thảo dược tự nhiên, an toàn và gần gũi với đời sống người Việt. Dược liệu được kết hợp một cách nhuần nhuyễn nhằm gia tăng hiệu quả điều trị và không gây ra các tác dụng phụ. Vì vậy, đây là phương pháp phù hợp với mọi đối tượng, bao gồm cả phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.

Bị viêm amidan kiêng gì, ăn gì?

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, một chế độ ăn uống khoa học giúp ích rất lớn trong quá trình điều trị. Vì vậy, người bệnh có thể xây dựng thực đơn phù hợp với thể trạng theo sự hướng dẫn của bác sĩ.

Xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ góp phần đẩy lùi bệnh viêm amidan hiệu quả
Xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ góp phần đẩy lùi bệnh hiệu quả

Viêm amidan nên ăn gì?

Người mắc viêm amidan thường có sức đề kháng yếu, vì vậy cần bổ sung các loai thực phẩm như:

  • Tăng cường nhiều dưỡng chất tốt cho sức khỏe như đạm, kẽm, viatmin như trứng, gan, thịt đỏ, thịt nạc
  • Bổ sung các loại trái cây, rau củ quả… Bởi vì, thành phần của nó chứa nhiều khoáng chất và có tác dụng làm dịu sự viêm nhiễm, nhanh chóng đẩy lùi triệu chứng.
  • Bổ sung nước hoặc các loại trà thảo mộ, nước ép trái cây để đào thải độc tố và hại khuẩn, làm loãng đàm nhầy để nhanh chóng loại bỏ chúng ra khỏi vòm họng.

Viêm amidan nên kiêng gì?

  • Một trong những nhóm thực phẩm người bệnh nên hạn chế là đồ ăn cay, nóng vì khi ăn những loại đồ ăn này, cổ họng sẽ càng thêm sưng to, triệu chứng đau rát khó chịu tăng dần và tình trạng viêm nhiễm ngày càng nặng hơn.
  • Thực phẩm lạnh hoặc đồ ăn nhiều dầu mỡ cũng là nhân tố cản trở quá trình điều trị viêm amidan. Ngoài ra, nó còn tạo điều kiện để vi khuẩn phát triển và gia tăng sự viêm nhiễm.
  • Không nên dùng đồ uống có gas hoặc các chất kích thích. Lý do là vì chúng chứa các chất ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình lưu thông máu và làm cho tình trạng sưng tấy, viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh viêm amidan

Vì viêm amidan là bệnh thường gặp và có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nên bạn cần có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Một trong những điều quan trọng khi phòng ngừa viêm amidan là giữ gìn vệ sinh răng miệng và đường hô hấp trên. Để thực hiện điều này bạn nên vệ sinh răng miệng hoặc dùng nước muối sinh lý NaCl 9% súc họng ít nhất 2 lần/ ngày

Vào thời điểm giao mùa hoặc thời tiết thay đổi, bạn hãy nhớ giữ ấm vùng cổ họng và tay chân, đồng thời hạn chế ngồi phòng điều hòa có nhiệt độ thấp. Đừng quên đeo khẩu trang khi ra đường để tránh khói bụi và rèn luyện thể dục thể thao nhằm tăng cường sức đề kháng.

Thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/ lần là biện pháp hữu hiệu giúp bạn sớm phát hiện các bệnh tiềm ẩn bên trong cơ thể, từ đó rút ngắn thời gian điều trị.

Bên cạnh đó, bạn không nên sử dụng thực phẩm lạnh, làm việc thời gian dài trong môi trường ô nhiễm mà không có đồ bảo hộ hoặc thờ ơ với sức khỏe ngay cả khi cơ thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường.

Bệnh viêm amidan không có tính lây nhiễm nhưng sẽ dẫn tới những biến chứng nguy hiểm khi không có biện pháp ngăn chặn kịp thời. Vì vậy, bạn hãy quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe và đến gặp bác sĩ ngay khi nhận thấy cơ thể xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh.

5/5 - (3 bình chọn)

“Nhà thuốc nam Đỗ Minh đường chữa viêm xoang, viêm họng, viêm amidan, viêm mũi dị ứng có tốt không?”, “Dùng bài thuốc nam Đỗ Minh Đường liệu có gặp phải biến chứng gì không?”, “Viêm xoang khi mang thai có sử dụng được bài thuốc của Đỗ Minh Đường không?” Cách tốt nhất để trả lời các câu hỏi này và giúp bạn đọc tin tưởng là tìm hiểu qua những người bệnh đã trực tiếp dùng bài thuốc viêm xoang, viêm họng Đỗ Minh Đường.

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *