Tại sao người uống rượu hay bị bệnh gan? Lời khuyên

Người có thói quen uống rượu bia dễ bị các bệnh về gan như viêm gan cấp – mãn tính, gan nhiễm mỡ, suy gan, xơ gan và ung thư gan. Nguyên nhân là do gan phải sản xuất enzyme liên tục để chuyển hóa hoàn toàn ethanol (cồn). Tuy nhiên nếu tiêu thụ rượu bia quá mức, cơ thể không kịp thời sản sinh enzyme khiến độc tố tích tụ trong gan và gây tổn thương, hoại tử tế bào.

Vì sao người uống rượu bia dễ bị bệnh gan?

Gan là một trong những cơ quan quan trọng của cơ thể, nằm ở hạ sườn phải. Gan có vai trò như một nhà máy sinh học, giữ nhiệm vụ chuyển hóa và thanh lọc thuốc, thức ăn và đồ uống được tiêu thụ. Ngoài ra, cơ quan này còn có vai trò điều hòa chất béo và lượng đường trong máu.

Gan cũng là một trong số ít những cơ quan có khả năng tự tái tạo và hồi phục. Các tế bào tổn thương ở gan có thể phục hồi hoàn toàn chỉ sau một thời gian nhất định nếu chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên gan cũng có thể bị tổn thương và suy giảm chức năng khi cơ thể dung nạp quá nhiều hóa chất độc hại từ chế độ ăn uống không lành mạnh, thói quen hút thuốc lá và uống rượu bia.

Uống rượu bia là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm gan cấp – mãn tính, xơ gan, suy gan, gan nhiễm mỡ và ung thư gan. Khi dung nạp vào cơ thể, lượng cồn trong bia rượu sẽ được hấp thu vào dạ dày, ruột và được đào thải qua nước tiểu, mồ hôi và hơi thở (chiếm khoảng 10%). Trong khi đó, có đến 90% cồn đi thẳng trực tiếp đến gan và được chuyển hóa tại cơ quan này.

Ethanol (cồn) trong rượu bia nhanh chóng biến đổi thành acetaldehyde dưới tác động của hệ thống enzyme ADH. Gan tiếp tục chuyển hóa acetaldehyde thành acetate nhờ vào enzyme glutathione và ALDH. Acetate ít độc hơn so với acetaldehyde, sau đó được các phân hủy thành năng lượng và CO2.

Như vậy có thấy để chuyển hóa rượu bia, gan phải sản sinh enzyme và hoạt động liên tục để loại trừ ethanol ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, cơ quan này chỉ sản sinh một lượng enzyme nhất định trong mỗi giờ. Vì vậy, sử dụng rượu bia quá thường xuyên có thể khiến acetaldehyde tích tụ trong cơ thể do gan không kịp thời sản xuất enzyme để chuyển hóa. Acetaldehyde là độc tố cực mạnh không chỉ gây hại cho gan mà làm tổn thương hệ thần kinh, niêm mạc dạ dày, tim mạch,…

Ngoài ra, một số độc tố khác trong rượu bia còn kích hoạt đại thực bào ở gan (tế bào Kupffer) dẫn đến sự tăng sinh đột ngột của các chất trung gian gây viêm như TNF-alpha, TGF-beta và Interleukin. Các chất trung gian này tấn công vào tế bào gan khiến mô gan bị hư tổn, hoại tử và mất hoàn toàn chức năng hoạt động.

Có thể thấy, uống rượu bia ảnh hưởng không nhỏ đến tế bào gan và là nguyên nhân gây ra các bệnh lý về gan như viêm gan do rượu, xơ gan, gan nhiễm mỡ và ung thư gan. Ngoài ra, người có thói quen lạm dụng rượu bia còn có nguy cơ bị viêm loét dạ dày – tá tràng, ung thư thực quản và xuất huyết tiêu hóa cao.

Lời khuyên dành cho người thường xuyên uống rượu bia

Rượu bia là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra các bệnh lý về gan như viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan và ung thư gan. Chức năng gan suy giảm ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng chuyển hóa, thanh thải độc tố, hoạt động điều hòa chất béo và lượng đường trong cơ thể.

Chính vì vậy để bảo vệ sức khỏe, người có thói quen uống rượu bia nên thực hiện các biện pháp sau:

1. Ngưng tiêu thụ rượu bia

Ngưng tiêu thụ rượu bia là cách hiệu quả nhất để bảo vệ gan. Thực tế, có khá nhiều nguyên nhân gây tổn thương gan như siêu vi, ký sinh trùng, chế độ ăn giàu chất béo, ít chất xơ, thức khuya, sử dụng thuốc trong thời gian dài,… Tuy nhiên, rượu bia được xem là nguyên nhân phổ biến.

Hơn nữa, mức độ phá hủy tế bào gan của bia rượu thường nặng nề và tiến triến nhanh hơn so với các nguyên nhân thông thường. Chính vì vậy để bảo vệ sức khỏe nói chung và chức năng gan nói riêng, cần kiêng cử tuyệt đối rượu bia và các đồ uống chứa cồn.

Việc ngưng sử dụng rượu bia có thể rất khó khăn trong thời gian đầu. Vì vậy, bạn có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ như:

• Đầu tiên, cần giảm lượng rượu bia tiêu thụ. Thay vì uống quá nhiều, bạn chỉ nên dùng 1 – 2 ly nhỏ và cần lựa chọn loại rượu bia có nồng độ cồn thấp để tránh gây tổn thương tế bào gan.
• Trong trường hợp nghiện rượu bia, có thể tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và tư vấn điều trị. Nếu cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc như Alprazolam, Lorazepam, Diazepam,… Các loại thuốc này tác động lên hệ thần kinh nhằm làm dịu cảm giác lo lắng, mệt mỏi, uể oải và giảm tình trạng hoảng sợ (triệu chứng cai nghiện).
• Hạn chế tối đa các cuộc gặp gỡ có thể phải sử dụng bia rượu. Thay vào đó, bạn có thể gặp gỡ bạn bè tại những nơi lành mạnh để hạn chế tối đa việc phải dung nạp đồ uống chứa cồn.
• Nếu phải sử dụng rượu, nên ăn no và uống nhiều nước. Điều này sẽ giúp giảm cảm giác khó chịu khi uống, đồng thời làm chậm quá trình hấp thu và chuyển hóa cồn. Lúc này, gan có thời gian sản sinh enzyme để thanh thải hoàn toàn ethanol trong rượu bia ra khỏi cơ thể.

Cai rượu bia đòi hỏi quyết tâm cao và sự kiên trì. Nếu không có đủ quyết tâm để từ bỏ bia rượu, nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám, tư vấn và lập kế hoạch cụ thể.

2. Xây dựng lối sống lành mạnh

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người có lối sống bừa bãi thường có thói quen sử dụng nhiều rượu bia, hút thuốc lá và dùng chất kích thích. Ngược lại, người có lối sống lành mạnh chỉ tiêu thụ rượu bia ở mức hạn chế. Chính vì vậy để hỗ trợ cai nghiện bia rượu, bạn nên xây dựng chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học.

Xây dựng lối sống khoa học cho người nghiện rượu bia:

• Thiết lập chế độ ăn uống khoa học và điều độ. Ăn đủ bữa, tránh thói quen ăn uống quá mức hoặc nhịn ăn. Đồng thời nên giảm lượng chất béo, đạm, gia vị và tăng lượng chất xơ, vitamin, khoáng chất trong mỗi bữa ăn.
• Có thể sử dụng một số loại thảo dược có tác dụng làm mát gan và giải độc như cây kế sữa, atiso, nhân trần, rau má,… Các thảo dược này có thể loại bỏ độc tố do bia rượu tích tụ trong gan, tăng tốc độ phục hồi và tái tạo các tế bào hư tổn.
• Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để tập thể dục thể thao. Hoạt động thể chất không chỉ giúp cơ thể khỏe mạnh mà còn giảm ý nghĩ về việc sử dụng rượu bia và cải thiện các triệu chứng cai nghiện đáng kẻ.
• Tránh thức khuya, ngủ trước 23 giờ và đảm bảo giấc ngủ kéo dài ít nhất 6 giờ đồng hồ. Ngủ đủ giấc giúp gan có thời gian phục hồi, đào thải độc tố và sản sinh các tế bào mới.
• Thực hiện các hoạt động vui chơi lành mạnh và hạn chế các buổi tiệc tùng thâu đêm.

Uống rượu bia là nguyên nhân phổ biến gây ra các bệnh lý về gan. Chính vì vậy, bạn cần chủ động bảo vệ sức khỏe bằng cách cai nghiện bia rượu và xây dựng lối sống khoa học. Trong trường hợp cần thiết, có thể tìm gặp bác sĩ để được tư vấn và xây dựng kế hoạch cai bia rượu cụ thể.

Tham khảo thêm:

• Cách để có một lá gan khỏe mạnh (Ăn uống, sinh hoạt)
• Xơ gan vì rượu – Thói quen xấu cần bỏ ngay!