Thực đơn cho người bệnh gan – Nên ăn gì, kiêng gì?
Xây dựng thực đơn cho người bệnh gan là công việc đòi hỏi sự thận trọng, tỉ mỉ bởi bất cứ sai lầm nào trong khâu lựa chọn thực phẩm cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình điều trị, thậm chí còn làm gan bị tổn thương nghiêm trọng hơn. Vậy người bị bệnh gan nên ăn gì và kiêng gì? Dưới đây là một số gợi ý hữu ích liên quan đến vấn đề này.
Thực phẩm nên có trong thực đơn cho người bệnh gan
Trong cơ thể, gan là cơ quan có chức năng bài tiết dịch mật cung cấp các men có chức năng chuyển hóa các chất dinh dưỡng giúp dễ dàng hấp thu vào trong máu, đồng thời đào thải độc tố và hóa chất từ gây hại từ trong thực phẩm đưa vào. Chính vì vậy, chế độ ăn uống hàng ngày có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của gan. Nó cũng tạo ra những tác động tiêu cực hoặc tích cực đến quá trình điều trị khi bạn đang mắc các bệnh lý về gan.
Dưới đây là các thực phẩm được khuyến khích sử dụng trong thực đơn cho người bệnh gan:
1. Ngũ cốc nguyên hạt
Giàu chất xơ, các loại ngũ cốc nguyên hạt được coi là sự lựa chọn tốt nhất cho thực đơn của những người mắc bệnh gan. Thực phẩm này giúp đào thải bớt độc tố cho gan, hỗ trợ tiêu hóa, đồng thời tăng cường khả năng chuyển hóa chất dinh dưỡng trong cơ thể.
Vì vậy, nếu đang gặp vấn đề về gan, người bệnh nên thường xuyên bổ sung các loại ngũ cốc nguyên hạt dưới đây vào trong thực đơn:
- Lúa mì
- Ngô
- Hạt kê
- Bột yến mạch
- Gạo lứt…
2. Cá béo tốt cho người bị bệnh gan
Cá béo là nguồn thực phẩm khá thân thiện với lá gan. Nhóm thực phẩm này đặc biệt giàu omega 3 có tác dụng ức chế quá trình viêm ở gan, giảm thiểu tổn thương ở tế bào gan khi bị bệnh gan nhiễm mỡ.
Để cải thiện sức khỏe cho lá gan, mỗi tuần người bệnh nên thêm cá béo vào trong thực đơn từ 2 – 3 bữa. Không chỉ tốt cho gan, chất béo lành mạnh cùng nguồn dưỡng chất dồi dào có trong cá béo còn giúp nâng cao sức khỏe tim mạch, tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể.
Các loại cá béo tốt nhất cho người bị bệnh gan bao gồm:
- Cá trích
- Cá hồi
- Cá nục heo cờ
- Cá mòi
- Cá thu
- Cá rô phi
3. Trà xanh
Nước trà xanh và các sản phẩm được làm từ trà xanh đều được khuyến khích sử dụng trong thực đơn cho người bị bệnh gan. Thực phẩm này chứa nguồn chất chống oxy hóa vô cùng dồi dào, nhiều nhất phải kể đến catechin và EGCG. Chúng đặc biệt hữu ích cho người bị xơ gan, ung thư gan vì có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, bảo vệ các mô khỏe mạnh trong gan.
Lượng chất chống oxy hóa trong trà xanh sẽ thu được nhiều hơn khi bạn dùng là trà tươi tự pha nước và uống khi còn ấm. Nước trà xanh pha sẵn để lâu hoặc các sản phẩm được làm từ bột trà xanh đã thất thoát đi không ít các dưỡng chất có lợi cho lá gan.
4. Các loại hạt
Nhóm thực phẩm này cung cấp nhiều vitamin E cho cơ thể. Chất này đã được khoa học chứng minh là có tác dụng cải thiện các triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, các loại hạt còn chứa hàm lượng omega 3 phong phú giúp chống viêm, bảo vệ sức khỏe lá gan.
Bạn có thể thêm các loại hạt vào chế độ ăn vặt của mình trong quá trình điều trị bệnh gan. Tốt nhất là những hạt sau:
- Hạt hướng dương
- Hạt bí ngô
- Hạt óc chó
- Hạt dẻ
- Hạt lanh
- Hạt hạnh nhân
Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng các loại hạt này trộn salad hoặc xay sữa uống đều đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
5. Rau chân vịt
Rau chân vịt là thực phẩm không thể thiếu trong thực đơn cho người bệnh gan. Loại rau này còn có các tên gọi khác là rau bina hay cải bó xôi.
Ngoài việc cung cấp lượng chất xơ dồi dào cho bữa ăn, rau chân vịt còn bổ sung nhiều protein, vitamin B1, B6, C, k, Fe, Mg, Zn và folate. Chúng có tác dụng thải độc, làm sạch gan, đồng thời đẩy nhanh quá trình tái tạo của các tế bào gan mới, giúp tổn thương trong gan nhanh được chữa lành.
6. Cà rốt
Sở hữu nguồn vitamin A phong phú, cà rốt là một trong những thực phẩm bảo vệ gan tốt nhất. Nó giúp chống nhiễm độc, bảo vệ gan khỏi tác động của các loại hóa chất độc hại được đưa vào cơ thể thông qua nguồn thực phẩm kém an toàn.
Thêm vào đó, cà rốt còn bổ sung Flavonoid, vitamin C, E và một số loại khoáng chất như kali, magiê. Chúng giúp tăng cường khả năng miễn dịch trong cơ thể, thúc đẩy quá trình tự chữa lành tổn thương trong gan, đào thải độc tố cho cơ thể.
7. Người bị bệnh gan nên ăn táo
Táo cũng được sử dụng trong thực đơn cho người bệnh gan. Loại trái cây này đặc biệt giàu chất xơ và chất chống oxy hóa có khả năng trung hòa và đào thải độc tố, loại bỏ lượng muối dư thừa, giảm bớt gánh nặng cho gan.
Cùng với đó, các thành phần vitamin A, C, E, axit malic và axit tannic được tìm thấy trong táo còn giúp làm sạch gan, chống viêm, tăng cường chức năng hoạt động của lá gan.
8. Chanh
Với hàm lượng vitamin C dồi dào, chanh có khả năng làm tăng sức đề kháng cho cơ thể, tăng cường chức năng thải độc của gan, đồng thời đốt cháy các tế bào mỡ dư thừa tồn đọng trong gan. Loại trái cây này đặc biệt tốt cho người bị gan nhiễm mỡ hoặc các trường hợp đang bị viêm gan.
9. Quả nho
Quả nho, nhất là nho tím rất tốt cho người mắc bệnh gan. Loại trái cây này chứa nhiều hợp chất resveratrol thực vật. Hoạt chất này khi vào cơ thể có tác dụng chống oxy hóa, kháng viêm, tiêu diệt các gốc tự do gây bệnh ung thư gan.
Mỗi ngày, thực đơn cho người bệnh gan nên được bổ sung thêm 1- 2 ly nước ép nho. Ngoài ra, người bệnh có thể ăn trực tiếp cả quả nho để có thể hấp thu được tối đa chất xơ cùng các thành phần dinh dưỡng có lợi trong loại trái cây nhỏ bé này.
10. Thực phẩm giàu protein
Protein là loại dưỡng chất vô cùng cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là cho người đang điều trị bệnh xơ gan. Chất này tham gia vào quá trình xây dựng lên các mô mới trong gan, ức chế sự phát triển của bệnh xơ gan, đồng thời phục hồi các tế bào gan bị tổn thương do mắc các bệnh lý khác.
Ở người trưởng thành, trung bình mỗi ngày cơ thể cần được bổ sung khoảng 1g protein. Các thực phẩm giàu protein từ động vật thường khó tiêu hóa và kèm theo nhiều chất béo không lành mạnh. Chính vì vậy, người bệnh nên bổ sung chất đạm cho cơ thể từ nguồn thực vật, chẳng hạn như đậu nành, ngũ cốc, rau xanh và các loại hạt.
11. Bơ
Bơ giàu omega 3, một chất béo lành mạnh có tác dụng tích cực trong việc chống viêm, giảm tổn thương ở gan khi bị các tác nhân gây hại tấn công.
Bên cạnh đó, với hàm lượng chất xơ dồi dào, bơ còn giúp hỗ trợ thải độc gan, giúp người bệnh kiểm soát tốt cân nặng.
12. Dầu ôliu
Khi chế biến các thức ăn cho người bệnh gan, bạn nên sử dụng dầu ô liu thay thế cho mỡ động vật. Nghiên cứu cho thấy, dầu ô liu chứa nhiều axit béo omega 3 có khả năng ức chế phản ứng viêm ở tế bào gan. Ngoài ra, sử dụng dầu ô liu thường xuyên còn giúp làm giảm nồng độ men gan, duy trì cân nặng khỏe mạnh cho người bệnh.
13. Quả việt quất
Hoạt chất polyphenol được tìm thấy nhiều trong quả việt quất có khả năng giảm thiểu thiệt hại tại gan cho những bệnh nhân mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
Người đang trong quá trình điều trị bệnh gan cũng có thể bổ sung polyphenol từ các thực phẩm khác như quả mận, dầu ô liu hay socola đen.
14. Uống nhiều nước
Uống nhiều nước chính là một cách đơn giản để bạn cải thiện chức năng hoạt động của lá gan. Nước sẽ giúp thanh lọc cơ thể, hỗ trợ thải độc cho gan, đồng thời thúc đẩy quá trình tiêu hóa cũng như chuyển hóa chất dinh dưỡng trong cơ thể, làm giảm áp lực cho gan.
Ngoài nước trà xanh, người bị bệnh gan có thể sử dụng các thức uống khác như:
- Nước khoáng
- Nước đun sôi để nguội
- Nước ép cà rốt
- Nước ép từ các loại trái cây như chanh, bưởi, táo…
Ngay cả khi không mắc bệnh gan, bạn cũng nên tập cho mình thói quen uống nhiều nước mỗi ngày để ngăn ngừa mất nước và giúp gan hoạt động hiệu quả hơn.
Thực phẩm nên kiêng khi mắc bệnh gan
Một số thực phẩm có thể làm tăng áp lực cho gan hoặc khiến gan bị tổn thương nghiêm trọng hơn. Người mắc bệnh gan không nên sử dụng các loại đồ ăn, thức uống dưới đây:
1. Thức ăn cay nóng
Các thức ăn được chế biến với nhiều tiêu, ớt, mù tạt hay sa tế đều không được khuyến cáo sử dụng trong thực đơn cho người bị bệnh gan. Chúng có thể gây hiện tượng nóng gan dẫn đến nổi mẩn đỏ, mề đay, ngứa da, đồng thời cản trở quá trình phục hồi của các tế bào gan bị tổn thương.
2. Thức ăn nhanh
Chẳng hạn như hamburger, xúc xích, đồ hộp… đều không tốt cho sức khỏe, đặc biệt là khi bạn đang có vấn đề với lá gan như xơ gan cổ trướng, men gan cao. Chúng chứa nhiều hóa chất bảo quản, chất điều vị và natri – những chất có thể gây hại cho gan.
3. Các món chiên xào
Khi xây dựng thực đơn cho người bị viêm gan, bạn nên cắt giảm bớt các món chiên xào được chế biến với nhiều dầu mỡ. Thường xuyên sử dụng các thứ ăn này không chỉ gây tăng cân mất kiểm soát và còn làm nghiêm trọng thêm các triệu chứng của bệnh gan nhiễm mỡ, viêm gan.
4. Thịt mỡ, nội tạng động vật
Đây cũng là nhóm thực phẩm chứa nhiều chất béo không tốt cho người bị bệnh về gan. Những thức ăn này rất khó tiêu hóa, khi sử dụng lại khiến cơ thể sinh nhiệt dẫn đến nóng gan, làm chậm tiến trình phục hồi tổn thương trong gan.
5. Muối
Người bị bệnh gan không nên sử dụng nhiều muối khi chế biến thức ăn hoặc dùng quá nhiều các món mặn trong thực đơn. Ăn nhiều muối khiến cơ thể bị tích nhiều nước dẫn đến phù nề, chướng bụng và làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh xơ gan cổ trướng.
Nếu có sở thích ăn các thực phẩm như dưa cải muối chua, cà pháo muối hay các loại cá muối người bị bệnh gan cũng nên hạn chế sử dụng nếu không muốn chức năng hoạt động của gan ngày càng suy giảm.
6. Đồ ngọt
Không chỉ muối mà các thức ăn chứa nhiều đường cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình điều trị bệnh gan. Việc ăn quá nhiều đồ ngọt có thể gây tăng cân, làm bệnh gan nhiễm mỡ nghiêm trọng hơn và khiến cho phản ứng viêm trong gan bùng phát.
Ngoài ra, thói quen sử dụng nhiều độ ngọt trong thực đơn cho người bệnh gan còn khiến người bệnh bị tăng đường trong máu. Điều này có thể ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu vào trong gan, khiến tổn thương trong gan không nhận được đủ dưỡng chất cần thiết để tái tạo tổn thương.
7. Đồ uống chứa cồn
Bia, rượu và một số loại thức uống chứa cồn khác chính là câu trả lời tiếp theo cho thắc mắc “người bị bệnh gan nên kiêng gì”. Lạm dụng các thức uống này chính là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan, ung thư gan. Hơn nữa, chất cồn trong bia rượu cũng có thể tương tác, làm giảm tác dụng của các loại thuốc điều trị bệnh bạn đang sử dụng.
Có thể bạn quan tâm
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!