Tiền mãn kinh là gì? Các dấu hiệu thay đổi ở phụ nữ

Tiền mãn kinh là thuật ngữ thể hiện cho quá trình chuyển đổi mãn kinh trong cơ thể của phụ nữ. Đối với trường hợp này, chu kỳ rụng trứng sẽ không xuất hiện, kinh nguyệt sẽ mất đi, đồng thời không còn khả năng sinh sản. Thời kỳ tiền mãn kinh thường xảy ra ở những người có độ tuổi từ 45 đến 55. Khi xuất hiện, một số thay đổi bất thường sẽ diễn ra và gây khó chịu.

Tiền mãn kinh là gì?

Trừ những người phụ nữ sau khi sinh con, nếu không có kinh nguyệt trong hơn 12 tháng thì có khả năng cao bạn đã bước sang giai đoạn mãn kinh. Hầu hết phụ nữ đều trải qua những thay đổi trong khoảng thời gian trước khi giai đoạn mãn kinh bắt đầu. Đây được gọi là giai đoạn tiền mãn kinh.

Giai đoạn tiền mãn kinh xuất hiện làm phát sinh nhiều thay đổi cả về yếu tố tâm lý và chức năng sinh sản. Điều này vô tình tạo ra nhiều phiền toái cho những người thân trong gia đình và bản thân người phụ nữ.

Các dấu hiệu thay đổi ở phụ nữ tiền mãn kinh

Những triệu chứng, dấu hiệu thay đổi ở phụ nữ tiền mãn kinh thường bắt đầu xuất hiện từ một vài tháng đến một vài năm trước khi chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ dừng lại.

Thông thường hầu hết các triệu chứng, dấu hiệu thay đổi sẽ kéo dài trong khoảng 4 năm tính từ lần kinh nguyệt cuối cùng của người phụ nữ. Mức độ nghiêm trọng của những triệu chứng có thể tăng lên khi thời kỳ mãn kinh đột ngột xuất hiện thay vì xảy ra một cách dần dần.

Những triệu chứng, dấu hiệu thay đổi ở phụ nữ tiền mãn kinh gồm:

1. Thay đổi thời gian chu kỳ kinh nguyệt

Thay đổi thời gian chu kỳ kinh nguyệt hay chu kỳ kinh nguyệt không đều, xảy ra quá ngắn hoặc quá dài, lượng máu kinh ra nhiều hơn hoặc ra ít hơn là dấu hiệu chủ yếu của giai đoạn tiền mãn kinh.

Sau khi phát sinh những thay đổi thời gian, đặc điểm của chu kỳ kinh nguyệt, kinh nguyệt sẽ ngừng hoàn toàn. Điều này đồng nghĩa với việc chu kỳ kinh nguyệt sẽ không xuất hiện nữa.

2. Bốc hỏa hay nóng bừng

Cảm giác nóng xuất hiện một cách đột ngột, bốc hỏa trong thời gian ngắn. Cảm giác khó chịu này thường phát sinh ở mặt, vùng ngực và cổ. Bốc hỏa có thể khiến cơ thể tiết nhiều mồ hôi, da đỏ bừng.

3. Đổ nhiều mồ hôi đêm

Dấu hiệu bốc hỏa, khó chịu thường xuyên phát ra vào ban đêm. Điều này khiến cho người phụ nữ đỏ nhiều mồ hôi khi ngủ.

4. Khó ngủ

Đa số những người phụ nữ khi bước sang giai đoạn tiền mãn kinh đều khó ngủ, ngủ không sâu giấc, thường xuyên tỉnh giấc vào nửa đêm. Điều này làm tăng cảm giác khó chịu, mệt mỏi, căng thẳng và cáu kỉnh hơn so với bình thường.

5. Thay đổi cảm xúc

Sau khi chuyển sang giai đoạn tiền mãn kinh, cảm xúc của người phụ nữ thay đổi rất thất thường, thường xuyên căng thẳng và khó kiềm chế cảm xúc. Đôi khi nóng tính, cáu kỉnh, trầm buồn và lo lắng.

6. Suy giảm ham muốn tình dục

Khi nồng độ hormone estrogen suy giảm, người phụ nữ thường bị suy giảm ham muốn tình dục. Ngoài ra lượng hormone estrogen trong cơ thể không được đảm bảo còn phát sinh tình trạng khô âm đạo kèm theo cảm giác ngứa ngáy, khó chịu và đau rát khi thực hiện các hoạt động quan hệ tình dục với bạn tình.

7. Đánh trống ngực

Trong giai đoạn tiền mãn kinh, phụ nữ thường xuyên có cảm giác đánh trống ngực khi nhịp tim tăng lên.

8. Loãng xương

Nồng độ hormone estrogen suy giảm khiến lượng canxi trong xương tụt giảm với một lượng lớn. Từ đó làm tăng nguy cơ phát sinh bệnh loãng xương.

Nguyên nhân dẫn đến tiền mãn kinh sớm

Do sự tác động của một số nguyên nhân, yếu tố từ bên ngoài, giai đoạn tiền mãn kinh có thể xảy ra sớm. Tuy nhiên xuất hiện một vài trường hợp không thể xác định chính xác nguyên nhân.

1. Di truyền

Trong trường hợp người mẹ bắt đầu giai đoạn mãn kinh sớm thì người con sẽ có nguy cơ cao bước sang giai đoạn mãn kinh sớm giống mẹ. Chính vì thế việc tìm hiểu và nắm rõ độ tuổi bắt đầu giai đoạn mãn kinh của người mẹ có thể góp phần dự đoán thời điểm giai đoạn mãn kinh bắt đầu với bạn. Tuy nhiên gen cũng như yếu tố di truyền chỉ là một phần nguyên nhân đối với mãn kinh sớm.

2. Yếu tố lối sống

Tuổi bắt đầu mãn kinh của bạn có thể bị tác động bởi một số yếu tố lối sống.

• Thuốc lá: Việc thường xuyên hút thuốc lá có thể khiến nồng độ hormone estrogen trong cơ thể của người phụ nữ suy giảm. Điều này có thể làm tăng nguy cơ bước sang giai đoạn giai đoạn tiền mãn kinh sớm.
• Chỉ số khối cơ thể (BMI): Chỉ số khối cơ thể (BMI) cũng là một trong những yếu tố có khả năng tác động và khiến bạn bước sang giai đoạn mãn kinh sớm. Hormone estrogen lưu trữ trong mô mỡ. Điều này đồng nghĩa với việc cơ thể có ít lưu trữ hormone estrogen hơn ở những người phụ nữ gầy. Chính vì thế, nồng độ hormone này có thể cạn kiệt sớm hơn so với dự định.
• Chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt: Kết quả của nhiều cuộc nghiên cứu đã chỉ ra rằng thiếu tiếp xúc với ánh sáng, không luyện tập thể dục, chế độ ăn chay lâu ngày cũng có khả năng tác động và làm tăng nguy cơ tiền mãn kinh sớm.

2. Khiễm khuyết nhiễm sắc thể

Giai đoạn tiền mãn kinh có thể xảy ra sớm hơn bình thường khi cơ thể của bạn tồn tại một số khiếm khuyết nhiễm sắc thể. Điển hình như hội chứng Turner được xác định là một trong những nguyên nhân góp phần thúc đẩy cơ thể sản sinh ra một nhiễm sắc thể bất bình thường, không được hoàn chỉnh, chỉ tồn tại trong tế bào một nhiễm sắc thể X.

Những người phụ nữ mắc phải hội chứng Turner thường không bình thường, có một buồng trứng không hoạt động hoặc hoạt động không hiệu quả. Đây là nguyên nhân phát sinh ra hiện tượng vô kinh sớm.

3. Bệnh tự miễn

Những dấu hiệu xoay quanh giai đoạn tiền mãn kinh sớm có thể là triệu chứng cảnh báo của nhiều bệnh tự miễn. Cụ thể như bệnh viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh tuyến giáp. Hệ thống miễn dịch ở những người mắc bệnh tự miễn sẽ bị rối loạn và nhận nhầm một cơ quan tế bào khỏe mạnh trong cơ thể với những yếu tố, tác nhân lạ, từ đó tấn công cơ quan này.

Bên cạnh đó buồng trứng có thể bị ảnh hưởng nếu mắc phải một trong những bệnh tự miễn. Khi buồng trứng ngừng hoạt động, thời kỳ mãn kinh sẽ xảy ra.

4. Điều trị ung thư

Liệu pháp hóa trị và xạ trị có thể tác động và gây suy buồng trứng sớm. Tình trạng này có thể xảy ra một cách tạm thời hay vĩnh viễn. Nguy cơ tiền mãn kinh sớm của người phụ nữ sẽ phụ thuộc vào những yếu tố sau:

• Tuổi tác: Những người phụ nữ ít tuổi có khả năng chịu đựng với tia xạ và hóa chất hơn khi so sánh với những người phụ nữ lớn tuổi.
• Loại hóa chất: Những loại hóa chất dùng trong điều trị hóa trị khác nhau có thể tác động và tạo ra những sự ảnh hưởng khác nhau đối với buồng trứng.
• Vị trí điều trị ung thư: Trong trường hợp vị trí xạ trị ở vùng chậu hoặc não, nguy cơ phát triển giai đoạn tiền mãn kinh sớm sẽ cao hơn so với thông thường.

Các biện pháp chẩn đoán tiền mãn kinh

Bác sĩ chuyên khoa sẽ yêu cầu bạn thực hiện một số xét nghiệm, kiểm tra để chẩn đoán giai đoạn tiền mãn kinh.

• Hormone kích thích nang trứng (FSH): Trong trường hợp nồng độ hormone kích thích nang trứng (FSH) của người phụ nữ luôn ở mức trên 30 mIU/ml và chu kỳ kinh nguyệt không xảy ra trong một năm, thì có nguy cơ cao bạn đã bước sang độ tuổi mãn kinh. Tuy nhiên không phải tất cả trường hợp có kết quả xét nghiệm FSH tăng cao đều mãn kinh.
• Hormone estrogen: Nồng độ hormone estrogen suy giảm nghiêm trọng là dấu hiệu nhận biết tiền mãn kinh sớm.
• Hormone kích thích tuyến giáp (TSH): Bác sĩ chuyên khoa có thể yêu cầu bạn thực hiện xét nghiệm để kiểm tra nồng độ hormone kích thích tuyến giáp (TSH) và chẩn đoán. Trong trường hợp bạn bị suy giáp (tuyến giáp hoạt động kém), bạn sẽ có nồng độ hormone kích thích tuyến giáp cao. Các triệu chứng của tình trạng này phát sinh tương tự như những triệu chứng xảy ra trong giai đoạn tiền mãn kinh.
• Siêu âm: Kết quả siêu âm cho thấy tử cung teo nhỏ.
• Sinh thiết: Kết quả sinh thiết cho ra hình ảnh niêm mạc tử cung teo đét.

Phương pháp phòng ngừa và điều trị tiền mãn kinh sớm

Đối với những người phụ nữ, mãn kinh và tiền mãn kinh là hai thời kỳ xuất hiện một cách hoàn toàn tự nhiên. Đôi khi hai giai đoạn này diễn ra vô cùng bình thường và không biểu hiện bằng cách phát sinh bất kỳ triệu chứng nào.

Tuy nhiên tồn tại một vài trường hợp, giai đoạn tiền mãn kinh xuất hiện sớm và kéo dài hơn so với dự định. Đồng thời làm phát sinh nhiều triệu chứng, dấu hiệu thay đổi bất thường làm ảnh hưởng đến tâm lý, gây ra nhiều sự bất tiện đối với công việc, sức khỏe của những người phụ nữ.

Vì thế việc phòng ngừa và áp dụng các phương pháp điều trị là điều vô cùng cần thiết. Các phương pháp sẽ giúp bạn trì hoãn giai đoạn mãn kinh hoặc cải thiện chất lượng cuộc sống, làm giảm triệu chứng và những dấu hiệu bất thường của giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh.

1. Biện pháp không dùng thuốc

Một số biện pháp không dùng thuốc dưới đây có thể giúp bạn cải thiện chất lượng cuộc sống, phòng ngừa tiền mãn kinh, mãn kinh sớm và làm giảm các triệu chứng.

• Thay đổi chế độ ăn uống

Nếu muốn trì hoãn giai đoạn mãn kinh, cải thiện chất lượng cuộc sống và làm giảm các triệu chứng, bạn nên lựa chọn chế độ ăn uống ít cholesterol, ít chất béo, giàu canxi như tôm, cua, sữa, trứng…

Bên cạnh đó bạn nên tăng cường bổ sung những loại thực phẩm giàu axit béo omega-3, chất phytosterols và isoflavones như các loại cá béo (cá hồi, cá trích, cá thu, cá mòi, cá cơm), đậu tương, dầu gan cá tuyết, hàu, trứng cá muối… Bởi đây đều là những loại thực phẩm rất tốt cho phụ nữ mãn kinh.

Những dưỡng chất có trong các loại thực phẩm nêu trên (omega-3, chất phytosterols và isoflavones) có cơ chế hoạt động và mang đến nhiều công dụng tương tự như hormone estrogen. Vì thế việc tăng cường bổ sung những loại thực phẩm cần thiết cũng giống như bổ sung lượng hormone estrogen thiếu hụt cho cơ thể.

Ngoài ra bạn cần hạn chế tối đa việc sử dụng những loại thực phẩm chứa nhiều gia vị cay nóng để phòng ngừa phát sinh cơn bốc hỏa. Bạn nên cân nhắc việc sử dụng vitamin E mỗi ngày bằng cách sử dụng viên uống hoặc bổ sung những loại thực phẩm giàu vitamin E. Cụ thể như: Rau bina, quả bơ, dầu thực vật, hạt dẻ, rau cải xanh, bông cải xanh, đu đủ… Chế độ ăn uống giàu chất xơ cũng là một lựa chọn hoàn hảo.

• Tăng cường vận động, tích cực luyện tập thể dục

Song song với việc xây dựng và áp dụng một chế độ dinh dưỡng phù hợp, bạn cần tăng cường vận động, tích cực luyện tập thể dục thể thao bằng một số bài tập đơn giản như bơi lội, đi bộ, tập aerobic, yoga…

Việc tăng cường vận động, luyện tập thể dục thể thao không chỉ giúp bạn có một cơ thể dẻo dai, vóc dáng cân đối mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể, độ cứng chắc của xương khớp, giải phóng căng thẳng, giúp tinh thần trở nên thoải mái hơn và thúc đẩy quá trình lưu thông máu. Từ đó giúp bạn giảm bớt những ảnh hưởng từ các triệu chứng trong giai đoạn mãn kinh và tiền mãn kinh sớm.

Bên cạnh việc tăng cường vận động, tích cực luyện tập thể dục thể thao và áp dụng một chế độ ăn uống khoa học, bạn nên tắm nắng hàng ngày. Theo các chuyên gia, việc không thường xuyên tắm nắng cũng như thiếu tiếp xúc với ánh sáng sẽ làm tăng nguy cơ mãn kinh sớm ở phụ nữ.

2. Liệu pháp thay thế hormone sinh dục nữ

Tiền mãn kinh, mãn kinh sớm xảy ra khi nồng độ hormone estrogen trong cơ thể của người phụ nữ bị suy giảm với lượng lớn. Chính vì thế các bác sĩ chuyên khoa có thể xem xét và yêu cầu bạn áp dụng liệu pháp bổ sung hormone estrogen với mục đích trì hoãn giai đoạn mãn kinh đến sớm. Đồng thời cải thiện triệu chứng và làm giảm bớt những ảnh hưởng do tình trạng suy giảm nội tiết tố nữ gây ra.

Hiện nay có hai nguồn bổ sung nồng độ hormone estrogen được sử dụng phổ biến. Bao gồm: Hormone estrogen có nguồn gốc thực vật (Phytoestrogen) và hormone estrogen có nguồn gốc tổng hợp.

Mỗi biện pháp thay thế hormone sinh dục nữ đều tồn tại những ưu điểm và nhược điểm riêng. Khi tiến hành sử dụng hormone để tác động và điều trị tiền mãn kinh sớm, bạn cần đặc biệt thận trọng. Đồng thời phải tuân theo sự chỉ định cùng các hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Bạn tuyệt đối không được tự ý áp dụng liệu pháp thay thế hormone sinh dục nữ để tránh phát sinh ra những rủi ro và tác dụng phụ không mong muốn.

Bài viết là thông tin cơ bản xoay quanh vấn đề “Tiền mãn kinh là gì? Các dấu hiệu thay đổi ở phụ nữ” cùng với những nguyên nhân, phương pháp giúp phòng ngừa và điều trị mãn kinh sớm. Hy vọng thông qua những thông tin này, chị em phụ nữ có thể nắm rõ thông tin và áp dụng tốt những phương pháp ngăn ngừa và điều trị. Từ đó giúp trì hoãn giai đoạn mãn kinh, cải thiện chất lượng cuộc sống và làm giảm triệu chứng hiệu quả.