Mãn Kinh Sớm Là Gì? Có Chữa Được Không?
Mãn kinh sớm là hiện tượng xảy ra phổ biến ở phụ nữ có lối sống thiếu khoa học, mắc bệnh và đã tiến hành điều trị bệnh có liên quan đến cơ quan sinh sản. Đây được xem là tình trạng lão hóa sớm ở phụ nữ gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống hàng ngày. Vậy mãn kinh sớm là gì? Có chữa được không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp được thắc mắc ở trên.
Mãn kinh sớm là gì?
Mãn kinh là giai đoạn sinh lý bình thường ở người phụ nữ và đánh dấu sự chuyển hóa từ thời kỳ sinh sản sang thời kỳ ngừng sinh sản. Lúc này cơ quan sinh sản sẽ có sự thay đổi rất lớn như buồng trứng ngừng sản xuất tế bào trứng, teo cơ quan sinh dục, thay đổi hormone cơ thể, rối loạn kinh nguyệt cho đến khi ngừng hẳn,… Mãn kinh chính là dấu hiệu phản ánh bạn đã vượt qua độ tuổi sinh sản và bước vào độ tuổi trung niên, tuổi già.
Thông thường, tình trạng mãn kinh sẽ xảy ra ở phụ nữ nằm trong độ tuổi từ 50 – 55 và chúng trải quan ba giai đoạn là tiền mãn kinh, mãn kinh và sau mãn kinh. Thời gian diễn ra mãn kinh sẽ có sự thay đổi nhanh hay chậm còn tùy thuộc vào đặc điểm sinh học của cơ thể mỗi người. Mãn kinh sớm là cụm từ dùng để chỉ tình trạng mãn kinh diễn ra sớm hơn bình thường khi đang còn nằm ở trong độ tuổi 40. Khi bước vào giai đoạn mãn kinh, buồng trứng sẽ không còn hoạt động khiến quá trình hành kinh không tiếp tục diễn ra nữa và đây cũng là dấu hiệu chấm dứt cho khả năng sinh sản.
Nguyên nhân gây mãn kinh sớm ở phụ nữ
Mãn kinh diễn ra ở phụ nữ đang trong độ tuổi từ 30 – 40 thì được gội là hiện tượng mãn kinh sớm. Tình trạng này xảy ra có thể là ảnh hưởng của rất nhiều nguyên nhân khác nhau và được y khoa chia thành 3 nhóm sau đây:
Mãn kinh do bệnh tật
Mắc bệnh lý hoặc tiến hành điều trị bệnh gây tác động tiêu cực đến chức năng của cơ quan sinh sản là nguyên nhân dẫn đến tình trạng mãn kinh sớm khá phổ biến. Nếu bạn mắc các bệnh lý về buồng trứng thì khả năng bị mãn kinh sớm là rất cao.
– Mắc bệnh tự miễn: Hệ thống miễn dịch trong cơ thể chúng ta có chức năng chính là loại bỏ các tác nhân gây hại tấn công cơ thể và gây bệnh. Tuy nhiên, khi mắc các bệnh lý tự miễn thì hệ miễn dịch sẽ tự tấn công vào cơ thể, điều này sẽ gây tổn thương đến buồng trứng khiến quá trình sản xuất nội tiết tố bị suy giảm, dẫn đến tình trạng mãn kinh sớm. Một số bệnh tự miễn là gia tăng nguy cơ mãn kinh sớm là viêm khớp dạng thấp, bệnh tuyến giáp,…
– Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng: Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng để điều trị bệnh ung thư buồng trứng sẽ khiến người phụ nữ đó bước vào giai đoạn tiền mãn kinh ngay lập tức. Lúc này, họ sẽ không có xuất hiện chu kỳ kinh nguyệt như bình thường, nồng độ hormone bên trong cơ thể cũng bị suy giảm nghiêm trọng do cơ quan có chức năng sản xuất nội tiết đã bị cắt bỏ.
– Phẫu thuật cắt bỏ tử cung: Nếu cắt bỏ tử cung nhưng vẫn giữ nguyên buồng trứng thì chu kỳ kinh nguyệt ở người phụ nữ cũng sẽ không xảy ra và mất đi chức năng sinh sản thông thường. Tuy nhiên, việc cắt bỏ tử cung sẽ không khiến bạn bị mãn kinh ngay lập tức nhưng vẫn sẽ làm cho quá trình mãn kinh diễn ra tự nhiên sớm hơn từ 1 – 2 năm so với bình thường.
– Hóa trị, xạ trị chữa ung thư: Việc tiến hành điều trị ung thư vùng chậu bằng hóa trị hoặc xạ trị sẽ gây tổn thương trực tiếp đến buồng trứng. Chính vì thế, những phụ nữ đang tiến hành điều trị bệnh bằng phương pháp này thường sẽ không có chu kỳ kinh nguyệt như bình thường và khả năng sinh sản cũng gặp vấn đề. Tuy nhiên, quá trình mãn kinh xảy ra do nguyên nhân này còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như thuốc sử dụng, liều lượng thuốc, độ tuổi,…
– Suy buồng trứng: Buồng trứng là cơ quan chính sản xuất ra nội tiết tố và duy trì khả năng sinh sản của cơ thể người phụ nữ. Nếu chức năng hoạt động của buồng trứng bị suy giảm sớm sẽ khiến chị em có nguy cơ bị mãn kinh sớm hơn bình thường.
– Hội chứng buồng trứng đa nang: Đây là tình trạng xuất hiện các khối u trên buồng trứng và để lại vết sẹo, viêm. Nếu chẳng may mắc phải hội chứng này sẽ khiến nồng độ nội tiết tố bên trong cơ thể bị ảnh hưởng, gây rối loạn kinh nguyệt, khó thụ thai, suy giảm ham muốn,…
– Khiếm khuyết nhiễm sắc thể: Tình trạng mãn kinh sớm cũng có thể xảy ra ở những phụ nữ bị khiếm khiếm khuyết sắc thể X trong bộ nhiễm sắc thể. Khiếm khuyết này sẽ tác động tiêu cực đến buồng trứng, khiến chúng phát triển không bình thường và quá trình mãn kinh cũng diễn ra nhanh hơn bình thường.
– Di truyền: Nếu bạn bị mãn kinh sớm không rõ nguyên do thì rất có thể là do di truyền. Thống kê y học cho thấy, những phụ nữ được sinh ra trong gia đình có tiền sử mãn kinh sớm thì có khả năng bị mãn kinh sớm là rất cao. Bạn có thể dựa vào độ tuổi mãn kinh của mẹ để dự đoán thời gian mãn kinh của bản thân. Thống kê y học vào năm 2011 cho thấy, phụ nữ mắc chứng mãn kinh sớm có đến 20% rơi vào nguyên nhân này.
Mãn kinh do tác động từ bên ngoài
Ngoài bệnh lý thì thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống hàng ngày cũng là một trong những nhân tố có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe sinh lý của phụ nữ. Những thói quen làm gia tăng nguy cơ bị mãn kinh sớm là:
– Thói quen dùng chất kích thích: Ở những phụ nữ có thói quen sử dụng rượu bia, thuốc lá và chất kích thích sẽ khiến cơ thể ức chế sản xuất nội tiết tố nữ, tăng cường sản xuất nội tiết tố nam. Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh lý của người phụ nữ. Bên cạnh đó, thói quen này còn tạo ra các gốc oxy hóa có hại bên trong cơ thể và kích thích quá trình mãn kinh diễn ra sớm hơn bình thường.
– Căng thẳng, stress: Căng thẳng sẽ là một loại thuốc độc đối với cơ thể, lúc này chúng sẽ ức chế hệ miễn dịch của cơ thể và khiến bạn có nguy cơ trầm cảm là rất cao. Điều này sẽ tác động tiêu cực đến hoạt động của buồng trứng và gia tăng nguy cơ bị mãn kinh sớm.
– Yếu tố khác: Ngoài những nguyên nhân phổ biến ở trên thì tình trạng mãn kinh sớm còn dễ gặp ở những đối tượng bị thừa cân béo phì, ăn chay trường, ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thói quen lười vận động, mắc bệnh động kinh,…
Dấu hiệu của tình trạng mãn kinh sớm
Khi bị mãn kinh sớm đồng nghĩa với việc chấm dứt khả năng sinh sản sớm hơn bình thường, đồng thời nồng độ nội tiết tố estrogen bên trong cơ thể sẽ bắt đầu thuyên giảm. Đây là triệu chứng điển hình của tình trạng mãn kinh sớm, bên cạnh việc giảm cơ hội mang thai ở trên thì chị em còn phải đối mặt với các triệu chứng sau đây:
- Kinh nguyệt không đều: Những phụ nữ có dấu hiệu mãn kinh sớm sẽ có chu kỳ kinh nguyệt ngắn hoặc dài hơn bình thường, đôi khi sẽ có hiện tượng rong kinh hoặc rong huyết. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý bạn cần thăm khám bác sĩ để tìm ra chính xác nguyên nhân.
- Giảm ham muốn tình dục: Mãn kinh đồng nghĩa với việc chức năng của buồng trứng bị suy giảm, điều này sẽ khiến nội tiết tố bên trong cơ thể người phụ nữ sẽ có sự xáo trộn. Lúc này, chị em sẽ có dấu hiệu suy giảm ham muốn tình dục.
- Khô âm đạo: Khi bị mãn kinh sớm, chị em sẽ cảm thấy âm đạo bị khô, ngứa ngáy và hơi khó chịu. Nếu tiến hành quan hệ tình dục sẽ bị đau rát do vùng âm đạo không đủ bôi trơn, điều này sẽ làm gia tăng nguy cơ nhiễm trùng và bị viêm âm đạo.
- Nóng trong người: Đây là triệu chứng điển hình của hiện tượng mãn kinh sớm, lúc này chị em sẽ cảm thấy nóng đột ngột ở phần trên như mặt, cổ, lưng, ngực,… Cũng có một số chị em bị đổ mồ hôi hoặc hình thành nên các mảng đỏ trên da. Triệu chứng này thường sẽ xảy ra trong những năm đầu tiên sau khi mãn kinh, nhưng cũng có nhiều trường hợp bị kéo dài đến 14 năm sau đó.
- Rối loạn giấc ngủ: Nóng trong người sẽ khiến chị em bị bốc hỏa và đổ mồ hôi đêm, điều này sẽ khiến chất lượng giấc ngủ bị ảnh hưởng một cách đáng kể. Vào giấc ngủ ban đêm chị em thường sẽ đối mặt với tình trạng khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, thức giấc nhiều lần trong đêm.
- Cảm xúc thay đổi bất thường: Khi bị mãn kinh sớm, cảm xúc của người phụ nữ có nhiều sự bất thường, rất dễ bị kích động hoặc lo lắng từ các tác động bên ngoài. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do ảnh hưởng của sự thay đổi nội tiết tố và rối loạn giấc ngủ trong thời kỳ mãn kinh.
- Thay đổi về sức khỏe: Mãn kinh khiến nồng độ nội tiết tố cơ thể bị thay đổi, điều này sẽ khiến bạn gặp một số vấn đề về sức khỏe như mắc bệnh loãng xương, đau nhức xương khớp, bệnh về tim mạch, bệnh ung thư vú, thay đổi về da, rụng tóc,…
Mãn kinh sớm ảnh hưởng như thế nào đến phụ nữ?
Nếu tình trạng mãn kinh diễn ra đúng hoặc trễ hơn bình thường sẽ mang lại rất nhiều lợi ích đối với cơ thể phụ nữ. Còn nếu tình trạng mãn kinh xảy ra sớm thì đây là dấu hiệu cho thấy sức khỏe của bạn đang gặp một số vấn đề, lúc này cơ thể người phụ nữ cũng bị ảnh hưởng một cách đáng kể như:
- Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Nội tiết tố là yếu tố có ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Mãn kinh là tình trạng chức năng buồng trứng bị suy giảm hoặc chấm dứt hoạt động gây mất chu kỳ kinh nguyệt và cũng đồng nghĩa với việc mất đi khả năng sinh sản.
- Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe: Các triệu chứng do mãn kinh sớm gây ra sẽ khiến chị em cảm thấy khó chịu, tác động tiêu cực đến tâm lý và làm suy giảm chất lượng cuộc sống hàng ngày. Bên cạnh đó, việc mãn kinh diễn ra còn khiến chị em có nguy cơ mắc rất nhiều bệnh lý khác nhau, đặc biệt là bệnh về xương khớp và tim mạch.
- Nhan sắc bị ảnh hưởng: Nội tiết tố thay đổi sẽ khiến quá trình tái tạo làn da bị suy giảm, từ đó làn da sẽ có dấu hiệu xuất hiện vết nám, vết sạm, tàn nhan và giảm đi tính đàn hồi. Bên cạnh đó, thân hình người phụ nữ cũng có nhiều thay đổi như dễ tăng cân và béo bụng, vòng ngực bị chảy xệ và trở nên kém săn chắc.
- Suy giảm khả năng sinh lý: Mãn kinh sớm khiến vùng kín bị khô hạn và suy giảm ham muốn tình dục, điều này sẽ khiến cho chất lượng đời sống sinh hoạt vợ chồng bị ảnh hưởng đáng kể.
Cách chẩn đoán ra bệnh mãn kinh sớm
Nếu thấy bản thân có các dấu hiệu ở trên thì bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiến hành thăm khám để xác định chính xác xem bản thân có dấu hiệu mãn kinh sớm hay không. Để từ đó có thể đưa ra các phương án can thiệp kịp thời giúp kéo dài thời gian mãn kinh. Các phương pháp chẩn đoán mãn kinh sớm thường được áp dụng trong y khoa là:
- Kiểm tra thể chất
- Xét nghiệm máu để đo hormone kích thích nang trứng
- Đo mức estradiol để kiểm tra chức năng của buồng trứng
Dựa vào kết quả chẩn đoán ở từng trường hợp, bác sĩ sẽ tư vấn cho người bệnh các phương pháp điều trị phù hợp nhất giúp đẩy lùi tình trạng mãn kinh hiệu quả.
Mãn kinh sớm có chữa được không? Cách điều trị
Mãn kinh sớm không phải là vấn đề bệnh lý mà là quá trình chuyển hóa tự nhiên của cơ thể từ giai đoạn này sang giai đoạn khác. Tuy nhiên, quá trình chuyển hóa này lại gây ra một số triệu chứng ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, thể chất và tinh thần của người bệnh.
Tình trạng này có thể cải thiện thông qua đời sống sinh hoạt, chế độ ăn uống kết hợp với sử dụng thuốc Tây y. Thông thường, bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng rối loạn nội tiết của người bệnh và tiền sử bệnh lý hoặc tiền sử gia đình để có thể đưa ra phác đồ điều trị bằng thuốc sao cho phù hợp nhất. Các loại thuốc thường được sử dụng để cải thiện các triệu chứng của mãn kinh sớm là:
- Liệu pháp hormone: Đây là phương pháp được áp dụng để cải thiện tình trạng mãn kinh sớm an toàn và hiệu quả nhất. Phương pháp này sẽ có tác dụng đẩy lùi các triệu chứng khó chịu do mãn kinh gây ra như bốc hỏa, loãng xương,… Loại thuốc này thường được sử dụng dưới liều thuốc và trong khoảng thời gian nhất định.
- Estrogen âm đạo: Đây là thuốc dạng kem được bôi trực tiếp vào bên trong âm đạo và được mô âm đạo hấp thụ. Loại thuốc này sẽ mang lại hiệu quả tăng bôi trơn và giảm các triệu chứng đau rát, khó chịu khi quan hệ.
- Thuốc chống trầm cảm liều thấp: Thuốc có tác dụng ức chế quá trình hấp thụ serotonin để làm giảm các cơn bốc hỏa do mãn kinh gây ra. Loại thuốc này rất thích hợp để sử dụng cho những phụ nữ không thể sử dụng estrogen do đang gặp các vấn đề về sức khỏe hoặc phụ nữ bị rối loạn tâm trạng.
- Thuốc Gabapentin (Neurontin, Gralise,..) điều trị co giật cũng có khả năng đẩy lùi triệu chứng bốc hỏa ở phụ nữ mãn kinh rất hiệu quả, thường được sử dụng cho những trường hợp không thể áp dụng liệu pháp hormone.
- Thuốc Clonidine được sử dụng dưới dạng viên hoặc miếng dán giúp loại bỏ cơn bốc hỏa trong người. Thường được sử dụng là Kapvay, Catapres,…
- Thuốc ngăn ngừa loãng xương: Nếu người bệnh có nhu cầu bác sĩ sẽ kê đơn thêm một số loại thuốc có tác dụng ngăn ngừa loãng xương để hạn chế nguy cơ mất xương, gãy xương. Thông thường, chị em sẽ được kê đơn bổ sung thêm vitamin D.
Việc sử dụng các loại thuốc để cải thiện tình trạng mãn kinh sớm cần phải tuân thủ theo đúng hướng dẫn và phác đồ điều trị của bác sĩ chuyên khoa đưa ra. Tuyệt đối không được tự ý thay đổi liều lượng hoặc mua thuốc về điều trị để tránh những nguy cơ không mong muốn xảy ra. Bên cạnh việc sử dụng thuốc, bạn cũng nên duy trì đời sống tình dục lành mạnh để kích thích lưu thông máu đến âm đạo, giúp các mô ở đây hoạt động tốt hơn.
Biện pháp phòng ngừa tình trạng mãn kinh sớm
Chuyên gia cho biết, quá trình mãn kinh diễn ra càng muộn sẽ mang lại rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe và làm giảm nguy cơ tử vong do bệnh lý khoảng 2%. Vì thế, việc chủ động phòng ngừa tình trạng mãn kinh sớm diễn ra là điều rất cần thiết giúp kéo dài tuổi xuân, tăng tuổi thọ và chất lượng cuộc sống. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa mãn kinh sớm bạn có thể tham khảo:
- Hạn chế tiếp xúc với hóa chất bên trong mỹ phẩm, hàng gia dụng, hộp đựng thực phẩm,… Các hóa chất này khi đi vào cơ thể sẽ phá hủy nội tiết tố gây mất cân bằng hormone và gia tăng nguy cơ bị mãn kinh sớm.
- Rượu bia, thuốc lá, cà phê là nhóm thực phẩm không gây mãn kinh trực tiếp, tuy nhiên chúng sẽ kích hoạt nhiều yếu tố làm gia tăng nguy cơ bị mãn kinh sớm. Tốt nhất, chị em nên tránh xa nhóm thực phẩm, nếu không thì chỉ nên uống 1 cốc cà phê trong ngày và không quá 2 lần đồ uống có cồn/tuần.
- Hình thành cho bản thân lối sống tích cực, luôn lạc quan trong suy nghĩ, ngủ đúng giờ và đủ giấc mỗi ngày. Nên có các biện pháp giải tỏa căng thẳng của bản thân bằng cách tìm thú vui từ thiền, yoga,…
- Tập luyện thể dục thể thao ở mức độ vừa phải là phương pháp giúp trì hoãn quá trình mãn kinh sớm diễn ra hiệu quả nhất. Hoạt động thể chất sẽ có tác dụng kích thích quá trình trao đổi chất, giúp các cơ quan trong cơ thể hoạt động tốt hơn. Điều này sẽ giúp mỡ trong cơ thể được duy trì ở mức độ hợp lý và điều chỉnh nồng độ hormone ở mức độ cân bằng. Tập luyện quá sức cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng mãn kinh sớm, bạn cần phải lưu ý.
- Nên chú ý duy trì cân nặng vừa phải vì thừa cân cũng là một trong những nguyên nhân làm gia tăng nguy cơ bị mãn kinh sớm. Tốt nhất, bạn nên tiến hành tập luyện thể dục thể thao và ăn uống lành mạnh để giữ cân nặng ở mức độ hợp lý, có biện pháp giảm cân tích cực nếu đang bị thừa cân.
- Xây dựng cho bản thân chế độ dinh dưỡng hợp lý và khoa học, hãy tăng cường bổ sung cho cơ thể các loại rau xanh và trái cây tươi. Nên sử dụng các loại thực phẩm có tác dụng tăng cường nồng độ estrogen tự nhiên như mầm đậu nành, sữa, hạt hướng dương,… Hạn chế các loại đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn giàu chất béo khiến cân nặng dễ tăng cao.
Trên đây là những thông tin cần biết về tình trạng mãn kinh sớm ở phụ nữ bạn có thể tham khảo. Hy vọng chúng sẽ giúp ích cho bạn trong việc sớm phát hiện ra dấu hiệu mãn kinh để có các biện pháp can thiệp hợp lý, từ đó giúp kéo dài tuổi thanh xuân của bản thân. Bên cạnh đó, bạn cũng cần phải điều chỉnh lại chế độ ăn uống và lối sống sinh hoạt hàng ngày của bản thân sao cho hợp lý và khoa học.
Có thể bạn quan tâm:
GỢI Ý XEM THÊM
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!