Dùng thuốc bơm hậu môn trị táo bón khi nào? Lưu ý

Sử dụng thuốc bơm hậu môn trị táo bón được xem là biện pháp an toàn, tuy nhiên người bệnh cần sử dụng thận trọng để tránh các rủi ro không mong muốn. Ngoài ra, sử dụng phương pháp này thường xuyên có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe.

Thuốc bơm hậu môn trị táo bón là gì?

Táo bón là một tình trạng phổ biến, xảy ra khi đại tràng không thể loại bỏ phân và các chất thải ra qua trực tràng. Những người được cho là bị táo bón khi đi đại tiện ít hơn 3 lần mỗi tuần. Táo bón nhẹ thường liên quan đến việc không bổ sung đầy đủ chất xơ hoặc không uống đầy đủ lượng nước cần thiết. Do đó, thay đổi chế độ ăn uống, uống nhiều nước và vận động thể chất thường xuyên có thể góp phần điều trị  và ngăn ngừa táo bón.

Thuốc bơm hậu môn trị táo bón được sử dụng để làm sạch hệ thống tiêu hóa dưới. Thuốc được sử dụng để kích thích sự di chuyển của phân và thường được chỉ định để điều trị táo bón nghiêm trọng. Quá trình này hỗ trợ đào thải các chất thải ra khỏi trực tràng khi người bệnh không thể tự đi đại tiện. Mặc dù hầu hết các loại thuốc bơm được cho là an toàn, tuy nhiên người dùng nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể và để tránh gây tổn thương khi sử dụng thuốc bơm.

Các loại thuốc bơm hoạt động theo cơ chế dẫn truyền thuốc từ hậu môn đến trực tràng, tạo ra nhu động ruột và dẫn đến cảm giác đi đại tiện ngay lập tức. Hiện tại các loại thuốc phổ biến bao gồm thuốc dạng gel, thuốc có chứa muối, phosphat và thuốc bơm có chứa dầu khoáng.

Bên cạnh việc điều trị táo bón, các loại thuốc bơm hậu môn cũng được sử dụng cho các mục đích khác nhau. Cụ thể bao gồm:

• Chuẩn bị phẫu thuật: Một người cần làm rộng dạ dày, trực tràng, ruột kết trước khi phẫu thuật. Nếu người bệnh gặp khó khăn khi đi đại tiện, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng thuốc bơm tại nhà để loại bỏ phân và chất lỏng.
• Nội soi đại tràng: Nội soi đại tràng là việc sử dụng một máy ảnh nhỏ để kiểm tra trực tràng và ruột. Ruột thường cần được làm trống trước khi nội soi để tránh gây ảnh hưởng đến các kết quả.
• Tầm soát ung thư: Một số loại thuốc bơm bari có thể được chỉ định để kiểm tra tình trạng ung thư ruột kết. Thuốc bơm có thể được sử dụng để làm sạch ruột và bác sĩ sẽ đưa một loại thuốc bari khác vào trực tràng để kiểm tra hình ảnh thông qua X – quang.

Khi nào nên dùng thuốc bơm hậu môn trị táo bón?

Thuốc bơm hậu môn là một loại thuốc phổ biến được sử dụng để loại bỏ các chất thải trong trực tràng và giảm táo bón không thường xuyên. Thuốc được sử dụng khi người bệnh không thể tự đi đại tiện hoặc có nguy cơ bị tắc ruột cao.

Thuốc bơm được xem là phương pháp cuối cùng để làm sạch ruột và điều trị táo bón. Thuốc được chỉ định khi việc thay đổi chế độ ăn uống, duy trì tập thể dục và trạng thái đi đại tiện thường xuyên không thể cải thiện các triệu chứng.

Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể kê thuốc bơm hậu môn trị táo bón cho các trường hợp như:

• Trẻ em bị táo bón do sử dụng sữa công thức không phù hợp, chế độ ăn uống ít chất xơ và uống ít nước
• Táo bón ở người lớn do căng thẳng, lối sống thiếu khoa học và chế độ ăn uống không phù hợp
• Đi ngoài ra máu, phân khô cứng, đau đớn, khó đi ra khỏi hậu môn
• Táo bón mãn tính, kéo dài dẫn đến nứt kẽ hậu môn và tăng nguy cơ bệnh trĩ

Các loại thuốc bơm được bơm trực tiếp vào hậu môn, hoạt động bằng cách tăng chất lỏng ở ruột non và dẫn đến nhu cầu đi đại tiện sau 1 – 5 phút. Bên cạnh đó, thuốc này cũng có thể làm dịu hậu môn và vùng niêm mạc trực tràng. Điều này có thể cải thiện các triệu chứng đau rát và chảy máu khi đi đại tiện.

Hướng dẫn cách sử dụng thuốc bơm hậu môn trị táo bón

Hiện tại trên thị trường có nhiều loại thuốc bơm hậu môn trị táo bón khác nhau. Do đó, điều quan trọng là người bệnh cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng để đảm bảo sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả. Thuốc bơm hậu môn có thể gây khó chịu nhưng thường không gây đau. Do đó nếu bị đau khi sử dụng thuốc, người bệnh nên ngừng sử dụng thuốc và đến bệnh viện để tránh các rủi ro không mong muốn.

Cách sử dụng cho các loại thuốc bơm là khác nhau, tùy theo từng loại thuốc. Tuy nhiên trong hầu hết các trường hợp, người bệnh có thể sử dụng thuốc bơm hậu môn trị táo bón theo các bước sau:

• Chọn một không gian yên tĩnh, có nơi để nằm, tốt nhất người bệnh nên sử dụng thuốc bơm ở phòng tắm, chuẩn bị sẵn khăn tắm, đồng hồ hẹn giờ và bộ dụng cụ thuốc bơm.
• Cởi quần áo ở nửa thân dưới.
• Rửa tay bằng xà phòng và nước nóng, sau đó lau khô tay.
• Trải khăn tắm lên sàn, nằm nghiêng về phía bên trái của cơ thể nếu thuận tay phải hoặc nghiêng về bên phải nếu thuận tay trái.
• Gập đầu gối về phía xương chậu và đặt một chiếc khăn cuộn bên dưới đầu gối để hỗ trợ.
• Tháo nắp vòi của thuốc bơm hậu môn.
• Nhẹ nhàng đưa đầu vòi vào hậu mô, tiếp tục đẩy sâu đầu vòi vào trực tràng khoảng 10 cm.
• Từ từ bóp các chất lỏng từ bình chứa cho đến khi hết thuốc, sau đó nhẹ nhàng rút vòi ra khỏi trực tràng.
• Chờ thuốc có hiệu lực, điều này có thể mất khoảng 5 phút đến 1 giờ, tùy theo từng loại thuốc.
• Sau khi có nhu động ruột hoặc thôi thúc đi đại tiện, người bệnh đi vệ sinh như bình thường để làm sạch ruột.
• Vệ sinh tay và dụng cụ bơm bằng xà phòng diệt khuẩn.

Các loại thuốc bơm hậu môn trị táo bón phổ biến

Có nhiều loại thuốc bơm hậu môn được sử dụng để điều trị táo bón. Cụ thể các loại phổ biến bao gồm:

1. Dung dịch bơm hậu môn Clisma Lax

Dung dịch bơm hậu môn Clisma Lax là một loại thuốc xổ, kéo và giữ nước trong đại tràng sigma, tạo ra nhu động ruột và dẫn đến đi đại tiện trong vòng 2 – 5 phút.

Loại thuốc này được sử dụng để điều trị táo bón kéo dài, nghiêm trọng và không đáp ứng các phương pháp điều trị thông thường khác. Bên cạnh đó, thuốc cũng được chỉ định để làm sạch đại tràng, trực tràng trước khi phẫu thuật.

– Liều lượng khi sử dụng:

• Trẻ em từ 2 – 11 tuổi: Sử dụng Clisma Lax dành riêng cho trẻ em hoặc 1/2 liều lượng cho người lớn.
• Người trưởng thành và trẻ em trên 12 tuổi: Mỗi ngày dùng một chai 133 ml hoặc theo chỉ định của bác sĩ chuyên môn.
• Không sử dụng thuốc cho trẻ em dưới 2 tuổi.

– Thận trọng khi sử dụng:

• Không dùng cho bệnh nhân mắc bệnh phình đại tràng, tắc ruột, suy tim hoặc không có hậu môn tự nhiên
• Thận trọng khi dùng cho bệnh nhân suy thận, có tiền sử rối loạn các chất điện giải, bệnh nhân sử dụng hậu môn giả, đang sử dụng thuốc lợi tiểu hoặc bất cứ loại thuốc nào gây ảnh hưởng đến các chất điện giải.
• Bệnh nhân giảm canxi huyết, tăng natri và phosphate trong máu hoặc các trường hợp nhiễm toan máu.

– Giá bán tham khảo: 100.000 đồng / hộp 133 ml.

2. Thuốc bơm trực tràng trị táo bón Rectiofar

Rectiofar là thuốc bơm hậu môn hỗ trợ nhuận tràng, điều trị táo bón, hỗ trợ điều trị các bệnh đau đại tràng có biểu hiện táo bón. Bên cạnh đó, Rectiofar cũng được chỉ định sử dụng để làm sạch đường ruột trước khi phẫu thuật hoặc nội soi đường ruột.

Thành phần chính của Rectiofar là nước, Glycerin và các tá dược cần thiết. Thuốc hoạt động bằng cách hút nước từ ruột, làm ẩm phân, hỗ trợ nhuận tràng, loại bỏ các chất thải và điều trị táo bón.

– Liều lượng sử dụng:

• Người lớn: 1 – 2 lần mỗi ngày, mỗi lần dùng 1 ống loại 5 ml
• Trẻ em: 1 – 2 lần mỗi ngày, mỗi lần sử dụng loại 3 ml

– Thận trọng khi sử dụng:

• Khi bệnh nhân bị đau bụng, buồn nôn, nôn mửa hoặc xuất huyết từ trực tràng
• Bệnh nhân bị liệt ruột
• Đang sử dụng bất cứ loại thuốc nhuận tràng nào khác

– Chống chỉ định sử dụng:

• Người bị rò hậu môn
• Bệnh nhân dị ứng với Glycerin hoặc bất cứ thành phần nào của thuốc
• Bệnh nhân tiêu chảy hoặc bệnh trĩ cấp

– Giá bán tham khảo: 2.800 đồng / ống hoặc 108.000 hộp 40 ống

3. Thuốc bơm hậu môn trị táo bón Fleet enema

Dung dịch bơm trực tràng Fleet enema được chỉ định sử dụng để làm giảm chứng táo bón không thường xuyên, làm sạch chất thải từ trực tràng và ruột của bệnh nhân. Bên cạnh đó, thuốc cũng được chỉ định sử dụng trước khi phẫu thuật, thực hiện xét nghiệm trực tràng, hậu môn hoặc nội soi đại tràng sigma.

– Liều lượng sử dụng khuyến cáo:

• Trẻ em từ 2 – 11 tuổi: Sử dụng Fleet enema loại cho trẻ em theo hướng dẫn của nhà sản xuất
• Người lớn và trẻ em trên 12 tuổi: 1 chai / lần / ngày hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bên cạnh đó, nếu dùng Fleet enema trước khi phẫu thuật hoặc xét nghiệm, người bệnh nên dùng thuốc trước khi thực hiện thủ thuật 3 – 5 giờ hoặc theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ.

– Chống chỉ định sử dụng:

• Trẻ em dưới 2 tuổi
• Bệnh nhân phì đại ruột kết bẩm sinh
• Bệnh nhân tắc nghẽn ruột
• Bệnh nhân không có hậu môn tự nhiên hoặc sử dụng hậu môn nhân tạo
• Bệnh nhân suy tim xung huyết

– Thận trọng khi sử dụng:

• Suy thận
• Rối loạn chất điện giải
• Sử dụng thuốc lợi tiêu hoặc các loại thuốc gây ảnh hưởng đến nồng độ các chất điện giải khác
• Tăng natri hoắc phosphat trong máu

– Giá bán tham khảo:

• 65.000 đồng / chai / 133 ml
• 45 – 50.000 đồng / chai / 66 ml (dành riêng cho trẻ em)

Rủi ro khi sử dụng thuốc bơm hậu môn trị táo bón

Khi sử dụng đúng theo hướng dẫn sử dụng và liều lượng quy định, thuốc bơm hậu môn trị táo bón được xem là an toàn không dẫn đến các rủi ro nghiêm trọng. Một số loại thuốc bơm có thể khiến các chất thải chuyển sang màu trắng trong vài ngày sau đó. Đây là điều bình thường và có thể tự cải thiện mà không cần điều trị y tế.

Sử dụng thuốc bơm có thể gây kích ứng và tổn thương các mô xung quanh trực tràng, hậu môn. Do đó, khi chèn đầu bơm vào hậu môn người bệnh cần thận trọng, nhẹ nhàng và không đẩy quá sâu để tránh các rủi ro. Nếu nhận thấy máu dính trên phân sau khi thụt hậu môn, điều này có nghĩa là trực tràng đã bị tổn thương hoặc là dấu hiệu của các điều kiện y tế khác. Trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.

Sử dụng thuốc bơm hậu môn trị táo bón thường xuyên có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe. Cơ thể có thể phụ thuộc vào thuốc và các dung dịch thụt rửa để thải phân ra khỏi cơ thể. Điều này có thể làm yếu các cơ hậu môn theo thời gian và người bệnh không thể tự đi đại tiện nếu không sử dụng thuốc. Ngoài ra, làm dụng các loại thuốc bơm có thể dẫn đến chứng tiểu không tự chủ.

Bên cạnh đó, một số đối tượng sử dụng thuốc bơm hậu môn trị táo bón có nguy cơ rủi ro cao bao gồm:

• Người có hệ thống miễn dịch suy yếu, chẳng hạn như bệnh bạch cầu không nên sử dụng thuốc bơm để tránh các nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Người bệnh sa trực tràng, trong đó một phần ruột sa ra khỏi cơ thể nên tránh các loại thuốc bơm. Bệnh nhân bệnh trĩ cần sử dụng thận trọng để tránh gây khó chịu và khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.
• Bệnh nhân đã phẫu thuật ruột kết hoặc có tiền sử tắc ruột có nguy cơ thủng ruột cao khi sử dụng thuốc bơm. Do đó, người bệnh nên tránh sử dụng.
• Phụ nữ mang thai, phụ nữ trước khi sinh không được sử dụng thuốc bơm hậu môn để tránh các rủi ro trong quá trình chuyển dạ.
• Người lớn tuổi bị táo bón nên tránh sử dụng thuốc bơm có chứa natri phosphat, thuốc này được cho là có thể tăng nguy cơ suy thận ở người cao tuổi.

Ngoài ra, sử dụng thuốc bơm hậu môn trị táo bón không đúng cách có thể dẫn đến tắc mạch, thuyên tắc phổi và dẫn đến tử vong, mặc dù điều này hiếm khi xảy ra. Trong các trường hợp khác, sử dụng thuốc không đúng cách có thể dẫn đến thủng trực tràng.

Do đó, để tránh các rủi ro và sử dụng thuốc an toàn, người bệnh nên đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng hoặc trao đổi với bác sĩ chuyên môn.

Lưu ý khi sử dụng thuốc bơm hậu môn trị táo bón

Trong hầu hết các trường hợp, thuốc bơm hậu môn trị táo bón là an toàn và không dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên trước khi sử dụng thuốc, người bệnh nên lưu ý một số vấn đề như:

• Thông báo với bác sĩ nếu người bệnh dị ứng với natri phosphat hoặc bất cứ thành phần nào khác của các loại thuốc bơm. Bên cạnh đó, thuốc có thể chứa các thành phần không hoạt động và có thể dẫn đến dị ứng. Do đó, trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.
• Thông báo với bác sĩ về các tiền sử y tế, đặc biệt là mất nước nghiêm trọng, nồng độ các khoáng chất trong máu (như kali, canxi, phosphat), bệnh thận, các bệnh lý dạ dày (như viêm loét dạ dày tá tràng, đau dạ dày, buồn nôn, chuột rút bụng), các vấn đề đường ruột (như tắc nghẽn ruột, viêm đại tràng, bệnh trĩ), sử dụng các loại thuốc nhuận tràng khác, bệnh tim (chẳng hạn như suy tim, nhịp tim không đều), bệnh gan và các chế độ ăn uống hạn chế natri.
• Trao đổi với bác sĩ nhi khoa trước khi sử dụng thuốc cho trẻ em, đặc biệt là trẻ mới biết đi. Bên cạnh đó, trẻ em bệnh thận hoặc có các vấn đề về thận cần thận trọng hoặc tránh sử dụng thuốc.
• Trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng thuốc nếu người bệnh có sự thay đổi đột ngột các thói quen đi đại tiện kéo dài hơn 2 tuần hoặc cần sử dụng thuốc nhuận tràng hàng ngày kéo dài hơn 1 tuần để đi đại tiện.
• Phụ nữ mang thai chỉ sử dụng thuốc khi thật sự cần thiết và dưới sự hướng dẫn của bác sĩ sản phụ khoa.

Thuốc bơm hậu môn trị táo bón hỗ trợ làm mềm phân và dẫn đến nhu động ruột trong vòng 5 phút đến 1 giờ. Mặc dù thuốc được cho là an toàn, tuy nhiên người dùng nên trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng để được hướng dẫn cụ thể và tránh các rủi ro không cần thiết.