Dùng thuốc xổ trị táo bón khi nào? Lợi – Hại và lưu ý

Dùng thuốc xổ trị táo bón là một phương pháp phổ biến, được nhiều người bệnh áp dụng. Tuy nhiên, khi nào cần sử dụng loại thuốc này và sử dụng như thế nào để an toàn? Người bệnh và bạn đọc có thể tham khảo một số thông tin cơ bản trong bài viết bên dưới.

Thuốc xổ trị táo bón nên dùng khi nào?

Thuốc xổ hay còn gọi là thuốc nhuận tràng, là một loại thuốc hỗ trợ làm sạch ruột và cải thiện chứng táo bón. Thuốc xổ có thể được dùng thông qua đường uống dưới dạng chất lỏng, viên nén hoặc viên nang. Tuy nhiên một số loại thuốc xổ có thể được sử dụng thông qua việc đặt vào trực tràng.

Táo bón là tình trạng xảy ra khi người bệnh không thể đi đại tiện trong suốt 3 ngày liên tục. Điều này có thể dẫn đến co thắt bụng, đầy hơi hoặc mệt mỏi nói chung. Táo bón có thể được phân thành hai loại chính bao gồm:

• Táo bón nguyên phát là tình trạng chuyển động ruột chậm do các vấn đề giải phẫu, thường là do chế độ ăn ít chất xơ hoặc uống không đủ chất lỏng cần thiết.
• Táo bón thứ phát là tình trạng táo bón liên quan đến các bệnh lý chuyển hóa (như tiểu đường), bệnh thần kinh (như đột quỵ, bệnh đa xơ cứng, Parkinson), rối loạn ăn uống hoặc các rối loạn mô liên kết.

Táo bón là một vấn đề phổ biến và có thể cải thiện bằng cách thay đổi chế độ ăn uống và vận động thường xuyên. Tuy nhiên, táo bón nghiêm trọng có thể cần điều trị y tế, bao gồm sử dụng thuốc xổ trị táo bón.

Về cơ bản, thuốc xổ được sử dụng để loại bỏ phân và các chất thải trong ruột sau 8 – 10 giờ sử dụng. Loại thuốc này có thể được sử dụng ở người bị táo bón kéo dài, ứ tắc phân bên trong trực tràng dẫn đến trướng bụng, khó chịu.

Theo các chuyên gia, thuốc xổ trị táo bón chỉ nên sử dụng không thường xuyên và trong thời gian ngắn. Ngoài ra, người dùng cũng nên ngừng sử dụng thuốc khi các triệu chứng đã được cải thiện.

Ngoài ra, các chuyển gia cho biết sử dụng thuốc xổ thường xuyên, ngoại trừ chất tạo khối và chất làm mềm phân, có thể dẫn đến rối loạn nghiêm trọng chức năng nhu động ruột, đặc biệt là ruột kết, trực tràng và đại tràng. Điều này có thể dẫn đến nhiều rủi ro không mong muốn, bao gồm phụ thuộc thuốc và tổn thương các cơ hậu môn.

Trong trường hợp táo bón mãn tính, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể. Ngoài ra, không nên tự ý sử dụng các loại thuốc xổ để tránh các rủi ro không mong muốn.

Lợi ích và rủi ro khi sử dụng thuốc xổ trị táo bón

Thuốc xổ trị táo bón là một loại thuốc phổ biến, không cần kê đơn và được sử dụng để tạo ra nhu động ruột. Tuy nhiên, trước khi sử dụng người dùng cần tìm hiểu các lợi ích và rủi ro để có kế hoạch sử dụng thuốc phù hợp.

1. Lợi ích của thuốc xổ trị táo bón

Thuốc xổ là loại thuốc có sẵn có thể tìm thấy ở các nhà thuốc là mà không cần kê đơn của bác sĩ. Bên cạnh đó các loại thuốc xổ trị táo bón cũng được xem là an toàn và hiệu quả cao.

Bên cạnh đó, thuốc xổ có thể cải thiện tình trạng táo bón liên quan đến một số loại thuốc, tình trạng căng thẳng, áp lực gây ra. Điều này có thể giúp người bệnh đi đại tiện, ngăn ngừa tình trạng tắc ruột và tránh các rủi ro không mong muốn.

2. Rủi ro khi sử dụng thuốc xổ trị táo bón

Các loại thuốc xổ có thể sử dụng mà không cần toa thuốc của bác sĩ. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần cân nhắc các rủi ro như:

• Tương tác thuốc: Thuốc xổ có thể tương tác với một số loại thuốc kháng sinh, thuốc điều trị bệnh tim mạch và xương khớp. Do đó, trao đổi với bác sĩ hoặc đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất trước khi sử dụng để tránh các rủi ro không mong muốn.
• Tăng nguy cơ dẫn đến các biến chứng: Nếu táo bón liên quan đến một số bệnh lý khác trong cơ thể như viêm túi thừa, việc sử dụng thuốc xổ, đặc biệt là sử dụng lâu dài, có thể khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn bằng cách giảm khả năng co bóp ruột kết.
• Mất nước: Sử dụng thuốc xổ có thể dẫn đến tiêu chảy và gây mất nước trong cơ thể. Tiêu chảy cũng có thể dẫn đến mất chất cân bằng điện giải và gây nguy hiểm đến tính mạng của người dùng.
• Phụ thuốc thuốc: Lạm dụng thuốc xổ trị táo bón hoặc sử dụng quá thường xuyên có thể dẫn đến tình trạng phụ thuộc thuốc. Điều này khiến ruột mất đi các phản ứng dẫn truyền thần kinh và người bệnh có thể không thể đi đại tiện nếu không sử dụng thuốc.
• Đối với phụ nữ có thai và đang cho con bú: Mặc dù các loại thuốc xổ được cho là an toàn khi sử dụng cho phụ nữ mang thai và đang cho con bú, tuy nhiên người dùng nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể. Bên cạnh đó, một số thành phần của thuốc xổ có thể truyền qua sữa mẹ, dẫn đến tiêu chảy và một số vấn đề khác ở trẻ bú mẹ.

3. Các tác dụng phụ nghiêm trọng của thuốc xổ

Thuốc xổ trị táo bón cần được sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó không sử dụng thuốc xổ quá 7 ngày liên tục để tránh các rủi ro không mong muốn.

Trong các trường hợp không phổ biến, việc sử dụng thuốc xổ có thể dẫn đến các triệu chứng như:

• Chảy máu từ trực tràng
• Đi ngoài ra máu tươi
• Chuột rút dữ dội hoặc đau quặn bụng
• Suy nhược cơ thể hoặc mệt mỏi bất thường
• Chóng mặt
• Mất ý thức
• Phan ban hoặc ngứa da
• Khó nuốt (có cảm giác nghẹn ở cổ họng)
• Nhịp tim không đều
• Tổn thương các cơ quan nội tạng

Nhiễm trùng ruột kết và các tổn thương gan đôi khi cũng có thể liên quan đến việc sử dụng thuốc xổ trị táo bón quá mức. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo người dùng nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng thuốc. Ngoài ra, đến bệnh viện ngay khi nhận thấy các triệu chứng nghiêm trọng.

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc xổ trị táo bón

Thuốc xổ trị táo bón có thể làm dịu và ngăn ngừa các cơn táo bón. Tuy nhiên, thuốc xổ không nên được sử dụng lâu dài để tránh các rủi ro không mong muốn. Ngoài ra, trước khi sử dụng thuốc xổ, người dùng nên lưu ý một số vấn đề như:

1. Trước khi sử dụng thuốc xổ

Tần suất và nhu cầu đi đại tiện của mỗi người là khác nhau, tuy nhiên hầu hết mọi người đi đại tiện 3 lần mỗi tuần. Do đó, một người đi đại tiện ít hơn 3 lần mỗi tuần được xem là bị táo bón. Ngoài ra, táo bón cũng được xem là tình trạng đi ngoài phân khô, cứng hoặc có hình dạng như những viên sỏi nhỏ.

Thuốc xổ trị táo bón có thể là một trong những lựa chọn hàng đầu để cải thiện các triệu chứng. Tuy nhiên trước khi sử dụng thuốc xổ, người bệnh có thể cân nhắc thay đổi lối sống và một số cách trị táo bón tại nhà để cải thiện tình trạng.

Cụ thể, người bệnh táo bón có thể tham khảo các biện pháp như:

• Ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều chất xơ, chẳng hạn như cám, lúa mì, trái cây tươi, rau quả và yến mạch
• Uống nhiều nước và các chất lỏng
• Thường xuyên tập thể dục và vận động thể chất

Cải thiện lối sống có thể hỗ trợ điều trị táo bón. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng không được cải thiện, người bệnh có thể cần nhắc sử dụng thuốc xổ trị táo bón. Tuy nhiên nên chọn các loại thuốc có tác dụng nhẹ và tham khảo hướng dẫn của nhà sản xuất để tránh các rủi ro không mong muốn.

2. Cách sử dụng thuốc xổ trị táo bón an toàn

Tần suất và loại thuốc xổ điều trị táo bón là khác nhau ở mỗi người. Do đó, điều quan trọng là đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng để tránh các rủi ro và tác dụng không mong muốn. Bên cạnh đó trao đổi với bác sĩ về tiền sử bệnh lý cũng như các vấn đề y tế liên quan trước khi sử dụng.

Ngoài ra để sử dụng thuốc xổ an toàn, người dùng cần lưu ý các vấn đề như:

• Uống nhiều nước: Thuốc xổ có thể gây mất nước, do đó người bệnh nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để bổ sung chất lỏng trong cơ thể.
• Không lạm dụng thuốc: Uống quá nhiều thuốc xổ có thể dẫn đến tiêu chảy và tắc nghẽn đường ruột.

Thuốc xổ chỉ nên sử dụng thỉnh thoảng và trong một thời gian ngắn. Ngoài ra người bị bệnh Crohn, viêm loét đại tràng hoặc viêm đại tràng co thắt không nên sử dụng thuốc thổ trị táo bón, trừ khi được bác sĩ chỉ định.

3. Các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng liên quan đến thuốc xổ

Sử dụng thuốc xổ điều trị táo bón sai cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe. Ngoài ra, vì tác dụng nhuận tràng, tạo ra nhu động ruột lặp đi lặp lại nhiều lần, điều này dẫn đến tình trạng một số người sử dụng thuốc xổ để giảm cân.

Bên cạnh đó, những người mắc chứng biến ăn và ăn vô độ đôi khi có xu hướng sử dụng một lượng lớn thuốc xổ như một phần của hành vi ăn uống thiếu khoa học. Tình trạng này là một hành vi tâm lý và cần được xử lý phù hợp để tránh các rủi ro sức khỏe nghiêm trọng.

Mặc dù lạm dụng thuốc xổ có thể giảm cân, nhưng điều này thường là do mất chất lỏng và không phải khối lượng cơ thể, chất béo hoặc calo.

Mất nước do lạm dụng thuốc xổ có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng như:

• Mất cân bằng các chất điện giải và khoáng chất (đặc biệt là kali): Các chất này cần thiết cho hoạt động bình thường của các dây thần kinh và cơ, bao gồm ruột và cơ tim. Sự mất cân bằng chất điện giải có thể dẫn đến rối loạn các cơ này, gây đau dạ dày hoặc các rối loạn khác.
• Mất nước nghiêm trọng: Các dấu hiệu bao gồm run rẩy, suy nhược cơ thể, mắt mờ và tổn thương thận nghiêm trọng. Trong một số trường hợp, mất nước có thể dẫn đến tử vong.
• Phụ thuộc thuốc xổ: Ruột và hệ thống tiêu hóa có thể ngừng phản ứng với các loại thuốc thông thường hoặc liều lượng phổ thông. Điều này khiến người bệnh cần sử dụng liều lượng lớn hơn hoặc loại thuốc mạnh hơn để đi đại tiện.
• Tổn thương các cơ quan nội tạng: Lạm dụng thuốc xổ có thể khiến đại tràng bị kéo căng và các thành cơ ruột trở nên mỏng và mềm hơn. Điều này khiến các cơ quan nội tạng dễ bị tổn thương và nhiễm trùng.

4. Các đối tượng không nên sử dụng thuốc xổ

Một số đối tượng không nên sử dụng bất cứ loại thuốc xổ nào bao gồm:

• Có dấu hiệu viêm ruột thừa hoặc viêm ruột như đau dạ dày, đau bụng dưới, chuột rút bụng, đầy hơi, chướng bụng, buồn nôn và nôn
• Bệnh nhân tiểu đường, bệnh thận
• Người rối loạn ăn uống, bao gồm biếng ăn và ăn uống vô độ
• Áp dụng chế độ ăn uống kiêng magie

Nhiều loại thuốc xổ trị táo bón an toàn, hiệu quả và không cần sự chỉ định của bác sĩ. Tuy nhiên để tránh các rủi ro không mong muốn, người bệnh nên tìm hiểu các thông tin cơ bản, tác dụng phụ cũng như các rủi ro có thể xảy ra khi sử dụng thuốc. Nếu táo bón kéo dài hoặc mãn tính, tốt nhất người bệnh nên đến bệnh viện và điều trị theo phác đồ của bác sĩ chuyên môn.