Các giai đoạn của thai kỳ – Sự hình thành, phát triển
Mang thai là một quá trình không mấy dễ dàng, đặc biệt là với những chị em lần đầu tiên làm mẹ. Khi mang trong người thêm một cá thể sống, cơ thể sẽ có nhiều thay đổi lớn. Vậy, từ khi trứng được thụ tinh cho đến khi em bé ra đời, các giai đoạn của thai kỳ sẽ diễn ra như thế nào? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc này.
Quá trình thụ thai diễn ra như thế nào?
Ban đầu, lúc mới hình thành, trứng có kích thước khá nhỏ. Sau đó, chúng sẽ phát triển dần đến khi đủ độ chín sẽ rụng đi. Các nang nhỏ đảm nhận vai trò là nơi để trứng sinh trưởng và phát triển. Trong các nang nhỏ đấy chứa đầy chất lỏng. Khi trứng đã trưởng thành, chúng lần lượt được chuyển tới buồng trứng hay còn gọi là quá trình rụng trứng.
Thông thường, hiện tượng này sẽ diễn ra trong 2 tuần trước kỳ kinh nguyệt tiếp theo bắt đầu. Trong thời gian này, nếu tinh trùng được phóng vào bên trong thì hiện tượng thụ tinh sẽ xảy ra. Lúc này, tinh trùng khỏe nhất sẽ xâm nhập vào trứng. Tại thời điểm thụ tinh thành công, đứa trẻ đã mang tất cả những đặc điểm di truyền hoàn chỉnh nhất, kể cả giới tính.
Trường hợp trứng được thụ tinh bởi tinh trùng Y, thai nhi sẽ mang giới tính nam. Và ngược lại, nếu tinh trùng X xâm nhập được vào trong trứng, em bé chào đời sẽ là bé gái.
Vào thời điểm thụ thai thành công, trong máu nữ giới đã tồn tại hormone hCG (Human chorionic gonadotropin). Đây là loại hormone được tạo ra khi nhau thai bắt đầu hình thành, có thể phát hiện thông qua biện pháp thử thai. Để kết quả mang thai chính xác nhất, bạn nên thử thai từ tuần thứ 3 – 4 kể từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng.
Khi trứng được thụ tinh thành công, trong vòng 24 giờ các tế bào mới hình thành do trứng bắt đầu phân chia. Quá trình này vẫn sẽ tiếp diễn liên tục trong khoảng 3 ngày, suốt chặng đường trứng di chuyển từ ống dẫn trứng đến tử cung. Phôi thai sẽ được liên kết với nội mạc tử cung và phát triển thành thai nhi.
Tiếp tục trong vòng 3 tuần, sau khi đã cố định tại tử cung, phôi thai chính thức được hình thành. Đứa trẻ lúc này đã có các tế bào thần kinh đầu tiên. Trong 8 tuần đầu của thai kỳ, em bé vẫn được gọi là phôi thai. Tuy nhiên, sau giai đoạn này, em bé sẽ được gọi là thai nhi. Những thay đổi dần dần xuất hiện từ khi phôi thai hình thành cho đến khi thai nhi phát triển toàn diện và sẵn sàng chào đời.
Các giai đoạn phát triển của thai kỳ
Dưới đây là các giai đoạn phát triển của thai kỳ theo từng tháng cụ thể. Các mẹ bầu có thể tham khảo và có sự chuẩn bị về vật chất lẫn tinh thần để đón em bé ra đời:
Tháng đầu tiên của thai kỳ
Sau quá trình thụ tinh, trứng bắt đầu phát triển. Song song với đó là sự hình thành túi ối – nơi chứa em bé. Nhau thai cũng bắt đầu được hình thành và phát triển cùng lúc với quá trình này. Hình dạng của nhau thai là hình tròn, có nhiệm vụ chứa chất dinh dưỡng của mẹ cho con và chuyển chất thải của em bé ra ngoài.
Giai đoạn mới hình thành, em bé không có hình dạng rõ ràng. Khuôn mặt tròn như vòng mắt lớn. Các bộ phận như miệng, hàm dưới, cổ họng bắt đầu hình thành. Ngoài ra, các tế bào máu, hệ tuần hoàn cũng dần dần lộ diện. Em bé có ống tim cực kỳ bé, mỗi phút sẽ đập 65 lần và có thể nghe được tim thai bắt đầu từ tuần thứ 4. Kích thước em bé trong tháng đầu tiên chỉ nhỏ như hạt vừng.
Tháng thứ hai của thai kỳ
Lúc này, một vài đặc điểm trên gương mặt trẻ sẽ bắt đầu phát triển hơn. Xuất hiện tai nhưng chỉ ở dạng một nếp gấp nhỏ trên đầu. Cánh tay, chân chỉ nhú ra như chồi non của cành cây. Chưa nhận thấy được ngón tay, ngón chân và mắt. Chúng chỉ trong quá trình hình thành, phải sang các tháng sau mới có thể quan sát được.
Bên cạnh đó, não, tủy sống và các mô trong hệ thống thần kinh trung ương của trẻ cũng bắt đầu xuất hiện. Đường tiêu hóa, cơ quan cảm giác bắt đầu phát triển dần. Xương sẽ thế chỗ cho sụn.
Đầu của thai nhi trong tháng thứ 2 to bằng với phần thân dưới. Các bác sĩ phụ sản đã có thể nghe được rõ tim thai của em bé kể từ tuần thứ 6 thai kỳ. Chiều dài trung bình thai nhi trong các ngày cuối tháng thứ hai là khoảng 1.6 cm. Cân nặng chỉ khoảng 1g, nhỏ bằng hạt đậu. Giai đoạn này, phôi thai sẽ được gọi với tên là thai nhi hoặc bào thai.
Tháng thứ ba của thai kỳ
Ở tháng thứ 3 này, các chi của em bé đã bắt đầu phát triển khá đầy đủ. Em bé có thể cử động tay nhẹ. Ngoài ra, móng tay, móng chân, tai ngoài hoàn thiện dần. Răng cùng với các cơ quan sinh dục cũng bước đầu phát triển. Tuy nhiên trong giai đoạn này, hình ảnh siêu âm vẫn chưa quan sát được rõ nét.
Cân nặng khi em bé ở giai đoạn cuối tháng thứ 3 là khoảng 25g. Độ dài trung bình khoảng 8.7 cm. Em bé đã có sự phát triển tương đối hoàn chỉnh của tứ chi, các cơ quan trong cơ thể và hệ thống tuần hoàn. Kể từ tháng thứ 3, nguy cơ sảy thai sẽ giảm đi đáng kể do cơ thể trẻ hoàn thiện hơn.
Tháng thứ tư của thai kỳ
Giai đoạn này, thông qua dụng cụ nghe tim thai Doppler, các bác sĩ có thể theo dõi được sức khỏe của em bé. Ngón tay và chân đã có hình dạng rõ nét hơn. Các bộ phận khác như mí, lông mày, lông mi, móng tay, chân và tóc cũng phát triển. Chồi răng xuất hiện, xương trở nên cứng cáp.
Lúc này, có thể nói em bé đã phát triển lớn hơn và toàn diện. Do đó, bé đã có thể mút ngón tay, nhăn mặt, thậm chí là ngáp. Song song đó, hệ thần kinh dần đi vào hoạt động. Mẹ có thể thông qua siêu âm để biết được giới tính của con. Thai nhi lúc này có chiều dài 14.2 cm, cân nặng dao động từ 180g – 200g.
Tháng thứ năm của thai kỳ
Người mẹ bắt đầu cảm nhận được sự chuyển động của em bé bên trong bụng. Bởi, lúc này các cơ bắp của em bé bắt đầu phát triển. Đầu đã mọc tóc còn vai và lưng thì được phủ bởi một lớp lông tơ mềm mại. Nhờ vào chúng, cơ thể bé được bảo vệ trong thời gian còn trong bụng mẹ. Tuy nhiên, sau khi chào đời, lông sẽ rụng dần, vì thế mẹ không phải quá lo lắng khi em bé chào đời có nhiều lông tơ.
Ngoài ra, da của em bé cũng được phủ một lớp caseosa vernix (chất có màu trắng). Chất này có nhiệm vụ bảo vệ da bé trong quá trình tiếp xúc với nước ối. Tương tự như lông tơ, lớp màng bảo vệ này sẽ tự biến mất sau khi em bé chào đời. Vào tháng thứ 5, em bé đã dài được 25 cm, cân nặng trung bình 300g.
Tháng thứ sáu của thai kỳ
Thai nhi bước qua tháng thứ 6 của thai kỳ đã có thể đóng và mở mắt. Da có màu đỏ nhăn nheo, có thể quan sát được cả lớp tĩnh mạch bên trong do nền da khá mỏng. Em bé cũng nhạy cảm hơn với âm thanh, có thể đá, đạp trong bụng mẹ. Thậm chí khi em bé bị nấc cụt người mẹ cũng đã có thể cảm nhận được.
Ở giai đoạn này, chiều dài của em bé đã phát triển hơn 10 cm, tức là đạt khoảng 35 cm. Trong khi đó, cân nặng đã tăng lên gấp đôi từ 300g lên thành 600g.
Tháng thứ bảy của thai kỳ
Em bé vẫn tiếp tục tăng trưởng đều và hình thành lớp mỡ dưới da. Vì cơ thể đã hoàn thiện nên các chuyển động cũng càng mạnh mẽ hơn trước. Đặc biệt, bé đã có những phản ứng rõ ràng hơn với âm thanh và ánh sáng bên ngoài. Lượng nước ối cũng giảm đi đáng kể.
Những ngày cuối tháng thứ 7, em bé đã dài được 41 cm, cân nặng đã tăng đến 1.5 kg. Khả năng sống sót khá cao nếu em bé không may bị sinh non vào giai đoạn này.
Tháng thứ tám của thai kỳ
Mỡ trong cơ thể em bé tiếp tục phát triển. Những chuyển động bên trong bắt đầu nhiều hơn. Bên cạnh đó, não bộ của em bé cũng dần hoàn thiện, có thể nhận thấy ánh sáng và nghe được lời nói từ bên ngoài. Hầu hết các cơ quan đã phát triển, nhưng phổi vẫn chưa được trưởng thành.
Vào giai đoạn này, em bé đã cao được 46 cm, cân nặng lúc này đã được khoảng 2.3 kg.
Tháng thứ chín của thai kỳ
Tất cả các cơ quan gần như đã hoàn thiện, kể cả phổi. Em bé có những cử động mắt, miệng, xoay đầu, nắm tay rõ ràng hơn. Đặc biệt, em bé có thể bị đau và phản ứng lại với ánh sáng và âm thanh từ bên ngoài.
Mẹ có thể cảm nhận rõ các chuyển động của em bé do kích thước thai nhi đã khá lớn. Em bé trở đầu quay xuống dưới, tư thế úp mặt vào bên trong bụng mẹ. Đây là giai đoạn em bé chuẩn bị cho sự ra đời. Cân nặng sẽ dao động từ 2.8 kg cho đến 3.5 kg hoặc hơn, tùy theo cơ địa của mẹ và bé. Lúc này, cả bố và mẹ nên chuẩn bị tinh thần để cùng chào đón sự xuất hiện của thành viên mới trong gia đình.
Một vài lưu ý cho mẹ trong giai đoạn phát triển của thai kỳ
Để em bé được phát triển khỏe mạnh và mẹ có những trải nghiệm dễ chịu trong thời gian mang thai thì nên lưu ý một vài vấn đề sau đây:
- Tìm hiểu kiến thức về sinh sản trước khi thực sự muốn mang thai. Điều này sẽ góp phần giúp các mẹ nắm vững và có thể xử lý tình huống có thể xảy ra trong các giai đoạn của thai kỳ. Ngoài ra, các kiến thức về chế độ dinh dưỡng thai kỳ sẽ giúp bổ sung nhiều dưỡng chất cần thiết để em bé phát triển khỏe mạnh và thông minh.
- Tiêm phòng đầy đủ trước khi mang thai. Giai đoạn thai kỳ, cơ thể người mẹ dễ mắc một vài bệnh lý. Trong đó, có các bệnh chỉ khiến cơ thể mẹ cảm thấy mệt mỏi. Tuy nhiên, một số bệnh sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe của mẹ cũng như thai nhi. Chính vì thế, việc tiêm phòng là hết sức cần thiết để chị em phụ nữ phòng tránh được các nguy cơ cho bản thân và con.
Một vài lưu ý cho thai kỳ khỏe mạnh - Khám thai định kỳ cực kỳ quan trọng. Đây là biện pháp giúp theo dõi sự phát triển của thai nhi một cách tốt nhất. Thông qua quá trình kiểm tra, các bác sĩ có thể nhận thấy sớm những bất ổn nếu có, từ đó đưa ra phương án khắc phục sớm nhất. Đảm bảo an toàn cho mẹ và bé.
- Nắm vững chế độ dinh dưỡng theo từng bước phát triển của thai kỳ. Điều này có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát triển bình thường và khỏe mạnh của em bé khi chào đời. Ngoài ra, nếu được cung cấp đầy đủ chất, em bé có thể thông minh và lanh lợi hơn. Mẹ nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng để bổ sung các dưỡng chất cần thiết.
- Người mẹ trong thời kỳ mang thai sẽ bị tăng cân nhanh hơn bình thường. Do hiện tại, cơ thể đang nuôi thêm một cơ thể sống khác. Tuy nhiên, mẹ cũng nên theo dõi cân nặng và thực hiện theo sự chỉ dẫn của người có kinh nghiệm. Tránh tình trạng tăng cân quá mức ảnh hưởng đến sức khỏe bản thân và thai nhi.
- Dành thời gian để cơ thể nghỉ ngơi nhiều hơn. Hạn chế làm việc quá sức hoặc chịu áp lực, căng thẳng stress thường xuyên. Các mẹ nên vận động nhẹ nhàng, đều độ mỗi ngày để máu huyết lưu thông tốt hơn, thai kỳ khỏe mạnh. Đồng thời, việc này còn hỗ trợ tốt cho quá trình “vượt cạn” sau này diễn ra thuận lợi hơn.
- Ngoài những việc kể trên, chị em phụ nữ khi đang có em bé cũng nên tránh quan hệ tình dục, tránh ăn thực phẩm sống, uống bia, rượu, không sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ,…để bảo vệ thai kỳ khỏe mạnh.
Trên đây là các giai đoạn của thai kỳ theo từng tháng, mẹ bầu có thể tham khảo và chú ý theo dõi sự phát triển của con. Hy vọng bài viết đã mang đến cho các mẹ những thông tin cần thiết.
Có thể bạn quan tâm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!