Bệnh Xơ Gan Theo Đông Y Và Các Bài Thuốc Điều Trị

Nhiều người tin tưởng chữa bệnh xơ gan theo Đông y bởi đây là giải pháp có tính an toàn và ít tốn kém chi phí. Thuốc Đông y hoàn toàn có thể hỗ trợ khắc phục triệu chứng và kiểm soát diễn tiến của bệnh. Đồng thời còn giúp cải thiện chức năng gan và nâng cao thể trạng.

Bệnh xơ gan theo quan điểm Đông y

Bệnh xơ gan theo Đông y được xếp vào chứng hoàng đản, tích tụ và hiếp thống. Căn nguyên gây bệnh chính là do cơ thể cảm thụ thấp nhiệt tà và làm ảnh hưởng tới chức năng của Can.

Can khí không sơ tiết sẽ khiến cho Tỳ Vị không thể vận hóa thủy cốc tốt. Từ đó dẫn đến chứng thấp và nhiệt. Thấp nhiệt uất kết kéo dài gây ra hoàn đản và lâu ngày khiến cho khí huyết của Tỳ Vị hao tổn và gây ra những chứng bất thường.

Ngoài ra, bệnh còn có thể xảy ra do ẩm thực thất thường, tiêu thụ rượu bia quá độ khiến cho Tỳ Vị bị hao tổn công năng. Tùy thuộc vào từng thể bệnh mà biểu hiện của triệu chứng sẽ có sự khác biệt. Bệnh nhân có thể bị đầy bụng, chán ăn, tiêu phân sống, nôn mửa, dễ xuất huyết, bụng chướng căng, cơ thể gầy sút…

Chữa bệnh xơ gan theo Đông y có nhiều ưu điểm nổi trội, bao gồm:

• Thuốc Đông y tận dụng nguồn thảo dược tự nhiên nên được đánh giá cao bởi sự lành tính. Rất hiếm trường hợp phát sinh biến chứng trong quá trình sử dụng, ngay cả khi dùng lâu dài.
• Đa phần cách thực hiện các bài thuốc đều rất đơn giản, thường là sắc lấy nước uống. Do đó có thể phù hợp với nhiều đối tượng người bệnh.
• Nhiều vị thuốc có thể tác động vào căn nguyên của bệnh và mang đến hiệu quả điều trị lâu dài.
• Bên cạnh việc khắc phục triệu chứng và kiểm soát diễn tiết của bệnh thì các bài thuốc Đông y còn hỗ trợ cải thiện chức năng gan, tăng cường thể trạng.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm thì chữa bệnh xơ gan theo Đông y cũng tồn tại một số mặt hạn chế nhất định. Phải kể đến như:

• Các bài thuốc Đông y thường chậm hấp thu do đó tác dụng cũng chậm hơn nhiều so với việc chữa bằng thuốc Tây. Điều này đòi hỏi người bệnh phải có sự kiên trì, không bỏ dở giữa chừng.
• Hiệu quả điều trị của thuốc Đông y còn phụ thuốc rất nhiều vào mức độ bệnh cũng như yếu tố cơ địa của mỗi người.
• Thuốc Đông y chỉ đáp ứng tốt với các trường hợp bệnh còn ở giai đoạn sớm, nếu bệnh nặng hay kéo dài thì nó chỉ giúp hỗ trợ.

Các bài thuốc trị bệnh xơ gan theo Đông y

Như đã đề cập, theo quan điểm Đông y, xơ gan được chia làm nhiều thể bệnh khác nhau. Tùy thuộc vào từng thể bệnh sẽ có bài thuốc đặc trị riêng. Vì vậy, để có thể lựa chọn bài thuốc phù hợp cần xác định rõ thể bệnh. Người bệnh có thể căn cứ vài biểu hiện của triệu chứng lâm sàng để xác định.

Dưới đây là các bài thuốc trị bệnh xơ gan theo từng thể bệnh trong Đông y:

1. Bài thuốc Đông y trị bệnh xơ gan thể can kinh uất nhiệt

Triệu chứng đặc trưng ở thể bệnh này là cảm thấy đau ở vùng gan, miệng khô, buồn nôn, đầy bụng, ăn không ngon, đầy bụng. Ngoài ra còn đi kèm với các biểu hiện như chân phù nhẹ, rêu lưỡi vàng, chất lưỡi đỏ và ít tân dịch, trong lòng luôn cảm thấy bứt rứt không yên, mạch tế huyền hơi sác.

Với thể bệnh này, giải pháp điều trị là cần dưỡng âm nhu can, sơ can hòa lạc. Bài thuốc Nhất quán tiễn gia vị có thể đáp ứng. Cụ thể như sau:

• Chuẩn bị: 15g địa hoàng, 9g quy nhân, 9g quảng uất kim, 3g xuyên liên, 9g kỷ tử, 12g mạch nha, 12g sa sâm, 6g xuyên luyện tử, 12g sinh miệt giáp, 9g mạch môn, 6g tử đan sâm và 12g phấn trư linh.
• Thực hiện: Các vị thuốc trên rửa sạch rồi cho vào ấm. Thêm vào nửa thăng nước sắc trên lửa nhỏ 15 phút. Bỏ phần bã, chia nước thuốc thành 3 lần uống/ ngày.

2. Chữa bệnh xơ gan thể thấp nhiệt đình trệ theo Đông y

Biểu hiện của bệnh xơ gan ở thể này là ăn ít bụng trướng lượng nước tiêu giảm, không đói, bụng căng lên như trống. Thêm vào đó sắc mặt của bệnh nhân còn sạm đen, tiểu tiện ít, miệng hơi đắng, lưỡi hơi đỏ, rêu đục bẩn và mạch huyền sắc.

Cần áp dụng giải pháp ôn trung kiện tì, thanh nhiệt táo thấp để điều trị. Bài thuốc Đan khê tiêu ôn trung hoàn có thể hỗ trợ trong trường hợp này. Cụ thể như sau:

• Chuẩn bị: 30g bán hạ, 15g khổ sâm, 60g bạch truật, 10g sinh cam thảo, 15g hoàng liên, 30g bạch linh, 30g tiêu thần khúc, 45g cương châm sa, 30g trần bì, 45g sinh hương phụ.
• Thực hiện: Các vị thuốc trên đem cho hết vào trong ấm. Thêm vào 1 thăng nước và đun trên lửa nhỏ để lấy nước đặc. Loại phần bã, chia nước sắc thu được làm 2 lần uống, dùng 1 thang/ ngày.

3. Bài thuốc Đông y chữa bệnh xơ gan thể can uất khí trệ tỳ vị hư tổn

Nếu mắc phải thể bệnh này, toàn thân bệnh nhân thường bị gầy còn và yếu sức. Thêm vào đó, phần bụng thường phình to ra như cái trống, nước tiểu ít và có màu vàng. Khi bắt mạch sẽ nhận thấy mạch trầm, hoãn.

Bệnh xơ gan thể can uất khí trệ tỳ vị cần được điều trị theo phương pháp hành khí lợi thủy, thư can giải uất. Có thể áp dụng kết hợp 2 bài thuốc sau đây:

• Bài thuốc số 1 – Thanh oa tán: Cần chuẩn bị 1 con ếch cùng với 6g sa nhân. Ếch đem làm sạch, mổ bụng. Sau đó nhét sa nhân vào rồi phơi khô trong bóng râm. Khi đã khô thì lấy tán thành bột mịn và bảo quản dùng dần. Mỗi lần lấy 6g ăn với cháo đường, dùng 2 lần/ này.
• Bài thuốc số 2 – Mẫu kê sâm kỳ thang: Chuẩn bị 1 con gà mái đẻ cùng với 30g hoàng kỳ, 30 sa nhân và 30g đảng sâm. Gà đem cắt tiết, vặt lông, mổ bụng, bỏ ruột và giữ lại tim gan. Gói các vị thuốc vào vải gạc rồi nhét vào bụng gà. Cho lên bếp hầm nhỏ lửa đến khi chín nhừ. Loại bỏ bã thuốc và xương gà đi. Mỗi ngày ăn 2 lần khi bụng đói, 1 thang thuốc có thể dùng cho 2 – 3 ngày.

4. Chữa bệnh xơ gan thể can uất khí trệ huyết ứ theo Đông y

Chứng xơ gan do can uất khí trệ huyết ứ biểu hiện bởi tình trạng bụng chướng to lên như cái trống, vòng bụng có thể lên đến 86cm. Gân xanh nổi hằn lên và gõ đục di chuyển rõ. Dạ dày luôn trong trạng thái căng đầy, ăn không tiêu, miệng khát thích uống nước. Lườn nặng khó thở, ít ngủ, yếu ớt, miệng đắng đầu váng. Mắt hơi vàng, nước tiểu ít và có màu vàng. Lưỡi rêu trắng và phần rìa lưỡi có vết tím. Mạch trầm huyền, chân phù có ấn lõm.

Ở thể bệnh này, cần chữa theo phương pháp lý khí, thanh nhiệt, hóa ứ và thông phủ. Bài thuốc Lý hóa ứ tiêu thũng thang có thể đáp ứng. Cụ thể như sau:

• Chuẩn bị: 5g đình lịch tử, 15g thất tiêu tán, 30g cù mạch, 9g chế quân, 5g đào nhân, 9g phòng kỳ, 6g nga truật, 15g đan sâm, 5g tiêu mục, 5g chỉ xác và 6g xuyên phác.
• Thực hiện: Các vị thuốc trên đem cho hết vào ấm. Thêm vào khoảng 500ml nước và sắc cạn để thu lấy 200ml. Bỏ bã, chia đều nước sắc thu được làm 2 lần uống, dùng 1 thang/ ngày.
• Lưu ý: Với bệnh nhân thể hư thì cần bỏ vị thuốc nga truật và thêm vào 15g mã tiên thảo. Còn ở người bị xuất huyết đường tiêu hóa thì cần gia thêm đại và tiều kế mỗi vị 30g.

5. Chữa bệnh xơ gan thể khí trệ huyết ứ theo Đông y

Bệnh xơ gan thể khí trệ huyết ứ đặc trưng bởi các triệu chứng đau tức ở vùng hạ sườn phải nhiều. Ngoài ra, người bệnh còn bị chướng căng bụng, lách to, người gầy yếu, môi lưỡi tím và mạch tế.

Ở thể bệnh này, cần điều trị theo phương pháp ích khí kiện tì, hoạt huyết hóa ứ, lợi thủy tiêu thũng. Bài thuốc Hoạt can thang được ghi nhận là có khả năng đáp ứng tốt. Cụ thể như sau:

• Chuẩn bị: 10g miết giáp, 15g trạch tả, 30g kim tiền thảo, 10g trạch lan, 15g hoàng kỳ, 30g sa tiền, 12g đại phúc bì, 30g bạch linh và 15g đan sâm.
• Thực hiện: Các vị thuốc trên cho vào ấm, thêm nước vào sắc lấy nước đặc. Chia làm 3 lần uống, dùng 1 thang mỗi ngày.
• Lưu ý: Đối với người tì hư thấp nặng thì gia thêm 10g thương truật, 15g ý mễ và 6g hậu phác. Người bị gan uất trí trệ rõ ràng thì đem bỏ vị hoàng kỳ đi và thêm vị tứ nghịch tán. Với người bị ứ tắc ở lạc và đau nhiều bên sườn, gan lách đều to và cứng thì cần thêm các vị nga truật, thổ nguyên, tâm lăng và hồng hoa. Trường hợp can âm bất túc và trong máu có nhiệt thì gia thêm các vị sinh địa, hạn liên thảo, thủy ngưu giác và đan bì. Trường hợp thấp nhiệt đều thịnh thì gia thêm các vị khổ sâm, long đảm thảo và bán chi liên.

6. Bài thuốc Đông y trị bệnh xơ gan thể thấp nhiệt ủng trệ

Ở thể thấp nhiệt ủng trệ, bệnh xơ gan thường biểu hiện bởi các triệu chứng như sắc mặt vàng rõ, mặt xuất hiện nếp nhăn. Ngoài ra, lợi có thể bị xuất huyết, ăn không được, nước tiểu thường ít và có màu sậm đỏ. Chất lưỡi đỏ có rêu vàng bẩn, mạch huyền sác.

Bệnh xơ gan ở thể này cần điều trị theo phương pháp thanh nhiệt, hóa thấp, tiêu thũng, trục ý. Đông y cho rằng, bài thuốc Hóa thấp trục ứ tiêu thũng thang có thể đáp ứng. Cụ thể như sau:

• Chuẩn bị: 6g tam lăng, 6g xuyên giáp, 12g phúc bì, 30g miết giáp, 6g nga truật, 10g xích thược, nửa quả hồ lô, 30g cù mạch, 12g bạch linh, 9g đào nhân, 20g sa tiền, 18g trạch tả và 30g tiểu kế.
• Thực hiện: Cho hết các vị thuốc kể trên vào ấm. Thêm vào 1.5 thăng nước và đun trên lửa nhỏ trong 1 tiếng. Bỏ bã, chia nước sắc thành nhiều lần uống, dùng 1 thang/ ngày.

7. Chữa bệnh xơ gan thể huyết ứ ủng trở theo Đông y

Chứng xơ gan do huyết ứ ủng trở đặc trưng bởi triệu chứng đau nhói hoặc đau âm ỉ rất khó chịu ở 2 bên sườn. Thêm vào đó, người bệnh có thể thấy lợi ít nhiều bị chảy máu nhưng vẫn còn ăn uống được. Lưỡi chuyển máu đỏ tím do có điểm huyết ứ, rìa lưỡi ám đen, rêu mỏng. Khi bắt mạch thì thấy mạch tế, sáp.

Với thể bệnh này cần dựa theo phương pháp hoạt huyết hóa ứ nhuyễn kiên tán kết để điều trị. Cần áp dụng 3 bài thuốc sau theo từng giai đoạn điều trị:

• Bài thuốc 1 – Nhuyễn kiên súc tì thang: Cần chuẩn bị 9g nga truật, 12g sài hồ, 15g qui đầu, 9g đào nhân, 12g trần bì, 9g xuyên khung, 9g thổ nguyên, 9g tam lăng và 30g đan sâm. Các vị thuốc này cho vào ấm sắc lấy nước đặc. Dùng 1 thang mỗi ngày.
• Bài thuốc 2 – Kiện can sinh hóa thang: Chuẩn bị 15g đảng sâm, 9g – 12g bạch truật sao, 30g sơn dược sống, 12g chỉ xác sao, 12g đương qui, 12g thanh bì, 15g – 30g đan sâm, 18g bạch thược sống, 6g – 9g long đởm thảo, 6g – 9g xuyên liên và 9g sài hồ. Sắc lấy nước đặc uống 1 thang mỗi ngày. Bài thuốc này nên dùng kết hợp với thuốc tây bảo vệ gan để cho kết quả tốt nhất.
• Bài thuốc 3 – Súc bì tán: Chuẩn bị 30g ngũ linh chi, 60g tam lăng, 60g nga truật, 90g xuyên sơn giáp và 45g sài hồ. Các vị thuốc này đều ở dạng khô. Đem trộn đều rồi tán thành dạng bột mịn. Mỗi lần dùng 6g, uống 2 lần/ ngày. Bài thuốc này thường được kết hợp với bài nhuyễn kiên súc tì thang.

8. Chữa bệnh viêm gan thể can tỳ thương tổn, thủy thấp trung trở theo Đông y

Thể bệnh này đặc trưng bởi các triệu chứng chướng bụng, ăn kém, đi tiểu ít, đại tiện phân nát. Bụng thường to dần lên, đi lại khó khăn, toàn thân luôn trong tình trạng yếu sức, hoạt động là thở gấp. Mạch đập khoảng 72 lần/ phút, mạch huyền hoạt. Lưỡi có màu nhạt và rêu trắng bẩn. Tĩnh mạch thành bụng nổi rõ, gõ đục dị ý, huyết áp 104/62mmHg. Hai chân thường không bị phù nước rõ rệt.

Bệnh xơ gan thể can tỳ thương tổn, thủy thấp trung trở cần được trị theo phương pháp sơ gan thông lạc, khử thấp lợi thủy, bổ tỳ ích thận. Với trường hợp này thì bài thuốc Gia giảm vị linh hoàn thang có thể đáp ứng. Cụ thể như sau:

• Chuẩn bị: 12g hán phòng kỷ, 6g quảng mộc hương, 12g xương truật, 12g trạch tả, 4g nhục quế, 12g hậu phác, 12g qui đầu, 12g vân linh và 10g thanh bì.
• Thực hiện: Các vị thuốc trên đem cho hết vào trong ấm. Thêm 1 thăng nước vào và sắc trên lửa nhỏ thu lấy khoảng 1/3. Loại bỏ bã, chia đều thành 3 lần uống, dùng với liều 1 thang/ ngày. Ngoài ra có thể tán các vị thuốc ra thành dạng bột và nhào với nước để làm thành viên hoàn bằng hạt ngô. Đem hong khô rồi cho vào lọ thủy tinh có nắp đậy bảo quản dùng dần. Mỗi lần lấy uống 8g với nước sôi ấm, dùng 2 lần/ ngày.

Lưu ý khi dùng thuốc Đông y chữa bệnh xơ gan

Điều trị bệnh xơ gan theo Đông y là giải pháp được đánh giá cao bởi độ an toàn và phù hợp với nhiều đối tượng. Đặc biệt, nhiều bài thuốc có thể dùng trong thời gian dài mà không gây hại cho sức khỏe.

Ngoài việc khắc phục triệu chứng xơ gan, thuốc Đông y còn hỗ trợ bồi bổ sức khỏe, tăng cường lưu thông khí huyết. Hơn nữa còn rất tốt cho chức năng hoạt động của gan về lâu dài.

Tuy nhiên, khi chữa bệnh xơ gan bằng các bài thuốc Đông y, người bệnh vẫn nên thận trọng. Cần lưu ý tới các vấn đề như sau:

• Người bệnh nên tìm gặp thầy thuốc Đông y để được bắt mạch và xác định thể bệnh. Đồng thời hướng dẫn sử dụng bài thuốc phù hợp. Với từng trường hợp thì thầy thuốc sẽ căn cứ vào tình trạng sức khỏe cũng như thể trạng của người bệnh để gia giảm liều lượng.
• Hiện nay có khá nhiều phòng khám Đông y mọc lên nhưng không đảm bảo về chuyên môn cũng như chất lượng dược liệu. Chính vì vậy, người bệnh cần thận trọng trong việc lựa chọn địa chỉ thăm khám và điều trị.
• Các bài thuốc Đông y cần áp dụng đều đặn, đúng liệu trình mới có thể mang lại hiệu quả tốt. Thiếu kiên trì, dùng không đúng liều lượng và tần suất có thể khiến hiệu quả của thuốc suy giảm. Đồng thời làm gián đoạn quá trình kiểm soát và điều trị bệnh.
• Việc chữa xơ gan theo Đông y thường có tác dụng chậm, thêm vào đó hiệu quả vẫn còn hạn chế. Vì vậy, nếu bệnh có chuyển biến nặng nề thì bạn nên chủ động thăm khám để được bác sĩ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp.
• Trường hợp bạn muốn kết hợp thuốc Đông y và thuốc Tây để đẩy nhanh tốc độ điều trị thì nên tham vấn trước với bác sĩ. Bác sĩ sẽ tư vấn liều lượng cũng như thời gian sử dụng để ngăn ngừa tình trạng tương tác thuốc.
• Phụ nữ mang thai đặc biệt thận trọng khi dùng thuốc Đông y chữa bệnh xơ gan. Nên tránh các bài thuốc có chứa một số vị như ba đâu, quế, tam lăng, đan bì, đào nhân, cù mạch, nga truật, bán hạ…
• Để có quá trình điều trị bệnh tốt nhất, người bệnh nên điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt cho phù hợp. Ngoài ra cần dành thời gian cho việc nghỉ ngơi và dành tối thiểu 30 phút mỗi ngày cho hoạt động thể chất.

Điều trị bệnh xơ gan theo Đông y một số ưu điểm như an toàn và phù hợp với nhiều đối tượng. Tuy nhiên, trong các trường hợp cần thiết, người bệnh nên kết hợp với các giải pháp từ Tây y. Đồng thời xây dựng chế độ ăn uống và lối sống khoa học để có thể kiểm soát bệnh hoàn toàn.

Có thể bạn quan tâm:

• 10+ cách giảm men gan cao tại nhà đơn giản, hiệu quả
• Nóng gan uống lá gì, thức uống gì cải thiện nhanh?