Răng Khôn Bị Sâu Có Nguy Hiểm? Nên Nhổ Hay Trám?
Răng khôn bị sâu thường gây đau nhức và ê buốt nặng hơn so với răng ở những vị trí khác. Vì không giữ vai trò quan trọng trong yếu tố thẩm mỹ và hoạt động nhai, nghiền thức ăn nên sâu răng khôn thường được xử lý bằng cách nhổ bỏ. Tuy nhiên nếu răng mọc thẳng và mức độ sâu không đáng kể, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bảo tồn.
Dấu hiệu nhận biết răng khôn bị sâu
Răng khôn là răng nằm ở vị trí số 8 trên cung hàm và thường mọc khá muộn (từ 17 – 25 tuổi). Trung bình, mỗi người có 4 chiếc răng khôn phân bố ở 4 góc hàm. Tuy nhiên trên thực tế, một số người có thể không mọc đủ răng khôn do yếu tố cơ địa và di truyền.
Răng khôn có hình dáng tương tự như răng số 6, số 7 với mặt nhai lớn, chiều dài răng thấp, có nhiều kẽ và rãnh. So với răng số 1 – 5, răng khôn có chân răng dài và cắm sâu xuống cung hàm. Chính vì vậy, răng số 8 được đánh giá là răng cứng chắc và có khả năng chịu lực tốt nhất.
Tuy nhiên vì mọc khá muộn nên răng số 8 dễ gặp phải các vấn đề nha khoa như viêm lợi trùm, răng mọc chen chúc, mọc lệch, mọc ngầm, xô đẩy các răng khác, viêm nha chu và sâu răng. Trong đó, sâu răng khôn là vấn đề thường gặp nhất.
Để kịp thời xử lý tình trạng này, bạn có thể nhận biết răng khôn bị sâu qua những dấu hiệu sau:
- Bề mặt răng hình thành các lỗ hổng hoặc xuất hiện đốm nâu, đen. Đây là hệ quả do quá trình hủy khoáng của hại khuẩn (thường là vi khuẩn Streptococcus mutans).
- Răng đau nhức, mô nướu bao xung quanh bị viêm đỏ và phù nề
- Ê buốt răng – nhất là khi ăn các thực phẩm lạnh, chua hoặc ngọt
- Sâu răng khôn kéo dài gây ra tình trạng hơi thở có mùi
- Một số trường hợp sâu răng khôn có thể lây lan sang răng số 7 và ngược lại
Ở giai đoạn đầu, sâu răng khôn chỉ phá hủy mô cứng của răng nên hầu như không gây đau nhức hay khó chịu. Lúc này, bạn chỉ có thể nhận thấy sự xuất hiện của các đốm nâu trên rãnh nhai của răng. Tuy nhiên nếu không xử lý sớm, vi khuẩn có thể phá hủy toàn bộ men răng, tấn công vào ngà răng và tủy răng. Khác với giai đoạn đầu, ở giai đoạn tiến triển, sâu răng có thể gây đau nhức nhiều, ê buốt và khó khăn khi ăn uống.
Nguyên nhân gây sâu răng khôn (răng số 8)
Sâu răng là vấn đề răng miệng phổ biến ở mọi lứa tuổi. Nguyên nhân trực tiếp gây sâu răng là do sự phát triển của vi khuẩn Streptococcus mutans tích tụ ở cao răng, sau đó dẫn đến tình trạng vi khuẩn gây ra quá trình hủy khoáng và làm mất các mô cứng của răng khôn. Tuy nhiên, Streptococcus mutans là vi khuẩn thường trú trong khoang miệng với vai trò chính là cân bằng hệ vi sinh. Chỉ khi có điều kiện thuận lợi, vi khuẩn mới phát triển và gây ra quá trình khử khoáng bề mặt răng.
Theo các bác sĩ Nha khoa, răng khôn bị sâu có thể xảy ra do những nguyên nhân và yếu tố sau:
- Vị trí răng: Thống kê cho thấy, răng hàm (răng số 6, 7 và 8) có nguy cơ bị sâu cao hơn so với răng cửa, răng nanh và răng hàm nhỏ. Lý do là vì răng hàm nằm ở vị trí khuất nên rất khó vệ sinh sạch hoàn toàn. Mảng bám không được làm sạch bị khoáng hóa tạo thành cao răng. Sau một thời gian, vi khuẩn tích tụ trong cao răng sẽ tấn công vào men răng và hình thành các lỗ sâu nhỏ.
- Hình dáng răng: Răng số 8 có hình dáng tương tự như răng cấm với chiều dài ngắn, mặt nhai lớn, có nhiều rãnh và kẽ. Với hình dáng này, thức ăn rất dễ bị ứ đọng trong các rãnh, dẫn đến hình thành cao răng và lỗ sâu răng. Hình thái cộng với vị trí của răng khôn chính là yếu tố thuận lợi để làm tăng nguy cơ sâu răng và mắc các vấn đề nha khoa khác.
- Răng khôn mọc lệch: Vì mọc khá muộn nên răng khôn thường không có đủ vị trí để mọc thẳng. Chính vì vậy, răng số 8 thường có xu hướng mọc xiêu vẹo, mọc lệch và chen chúc các răng lân cận. Tình trạng mọc lệch khiến kẽ răng bị hở, tạo điều kiện cho thức ăn ứ đọng và vi khuẩn phát triển mạnh. Ngoài ra, răng số 8 mọc lệch, vẹo còn làm tăng nguy cơ bị viêm lợi trùm, viêm nướu và viêm nha chu.
- Vệ sinh răng kém: Vệ sinh răng kém là yếu tố thuận lợi làm tăng nguy cơ bị sâu răng và các bệnh lý nha khoa khác. Khi răng miệng không được vệ sinh sạch, mảng bám sinh lý dễ bị khoáng hóa tạo thành vôi răng và dẫn đến quá trình hủy khoáng của vi khuẩn Streptococcus mutans.
- Một số nguyên nhân khác: Ngoài những nguyên nhân kể trên, răng khôn bị sâu còn có thể xảy ra do những nguyên nhân và yếu tố khác như chế độ ăn uống, bị khô miệng do ít uống nước hoặc do sử dụng một số loại thuốc làm giảm tiết nước bọt, ảnh hưởng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản, hút thuốc lá,…
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng sâu răng khôn. Tuy nhiên, hình dáng, vị trí và tình trạng răng mọc lệch, mọc xiêu vẹo được xem là những yếu tố chính gây ra bệnh lý này.
Răng khôn bị sâu có nguy hiểm không?
So với răng ở những vị trí khác trên cung hàm, răng khôn có chân răng sâu và cứng chắc hơn. Tuy nhiên trên thực tế, răng số 8 hầu như không giữ bất cứ chức năng sinh lý nào. Vì hoạt động nhai và nghiền nát thức ăn chủ yếu được răng số 4 – 7 đảm nhiệm. Do đó, sâu răng khôn hầu như không ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng sinh lý của răng.
Tuy nhiên do chân răng dài, nằm sâu bên dưới cung hàm nên tình trạng sâu răng số 8 thường gây đau nhức nhiều. Một số người còn có thể bị sốt, nổi hạch và cứng hàm do răng số 8 bị sâu nặng.
Nếu không xử lý sớm, răng khôn bị sâu có thể gây ra nhiều ảnh hưởng như:
- Sâu răng số 7
- Răng số 8 bị tổn thương nặng, sứt mẻ và gây đai nhức nhiều
- Sức khỏe răng miệng giảm sút
- Áp xe chân răng, viêm nha chu,…
- Biến chứng xa bao gồm viêm xoang và kích thích các bệnh nội khoa bùng phát
- Tăng nguy cơ mắc các bệnh tiêu hóa
- Ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, hiệu suất học tập, lao động
So với sâu răng ở những vị trí khác, sâu răng khôn gây đau nhức nhiều, cơn đau có thể kéo dài liên tục trong vài ngày khiến bệnh nhân không thể ăn uống và sinh hoạt như bình thường.
Xử lý răng khôn bị sâu bằng cách nào? Nên nhổ hay trám?
Vì không đảm nhiệm chức năng quan trọng nên lựa chọn ưu tiên khi điều trị sâu răng khôn là nhổ bỏ răng. Tuy nhiên với những trường hợp răng sâu nhẹ – vừa, bệnh nhân không muốn nhổ bỏ răng hoặc có chống chỉ định với tiểu phẫu răng khôn (rối loạn đông máu, tiểu đường,…), bác sĩ sẽ cân nhắc về các phương pháp điều trị bảo tồn.
Dưới đây là một số phương pháp điều trị sâu răng khôn được áp dụng phổ biến:
1. Sử dụng thuốc
Trong trường hợp sâu răng nhẹ, lỗ sâu chưa phát triển và có kích thước nhỏ, bác sĩ sẽ chỉ định một số loại thuốc để tăng cường men răng. Ngoài ra nếu sâu răng đi kèm với viêm lợi, bạn có thể phải sử dụng thêm thuốc giảm đau và kháng sinh khi cần thiết.
Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị răng khôn bị sâu:
- Gel florua: Florua là khoáng chất giúp phục hồi và tái tạo các lỗ sâu li ti trên men răng. Do đó với những trường hợp nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định dùng gel florua để tăng cường men răng, phục hồi lỗ sâu và ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn Streptococcus mutans.
- Nước súc miệng chứa Chlorhexidine: Chlorhexidine là hoạt chất khử khuẩn và sát trùng tại chỗ. Nước súc miệng chứa hoạt chất này được chứng minh có tác dụng làm sạch khoang miệng, ngăn ngừa hình thành vôi răng và giảm tình trạng sâu răng hiệu quả. Do đó, bạn có thể dùng nước súc miệng chứa Chlorhexidine để ngăn sâu răng tiến triển nặng.
- Thuốc uống: Nếu sâu răng gây đau nhức, ê buốt kèm viêm nhiễm mô lợi, bác sĩ có thể chỉ định dùng thêm thuốc giảm đau Paracetamol, Diclofenac và kháng sinh. Thuốc uống chỉ hỗ trợ làm giảm triệu chứng, kiểm soát tình trạng viêm mô nướu và hoàn toàn không có tác dụng ngăn ngừa và điều trị sâu răng. Do đó, thuốc chỉ được dùng trong thời gian ngắn (khoảng 3 – 7 ngày tùy trường hợp).
Sâu răng là bệnh nha khoa có tiến triển chậm và hầu như không gây ra triệu chứng ở giai đoạn đầu. Do đó, rất ít trường hợp phát hiện bệnh sớm và kịp thời xử lý bằng cách loại thuốc kể trên. Tuy nhiên ở giai đoạn tiến triển, bác sĩ vẫn có thể chỉ định thuốc kết hợp với các thủ thuật nha khoa để tăng hiệu quả điều trị và giúp làm bền men răng.
2. Trám răng khôn bị sâu
Trong trường hợp răng khôn mọc thẳng và hoàn toàn không chèn ép các răng khác trên cung hàm, bác sĩ có thể cân nhắc trám răng khôn trong trường hợp sâu nhẹ và vừa. Trước khi thực hiện, bác sĩ sẽ yêu cầu chụp X-Quang để đánh giá tình trạng răng số 8 và kiểm tra mức độ sâu răng.
Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành vệ sinh răng miệng, cạo vôi răng (nếu cần thiết) và dùng thiết bị chuyên dụng để loại bỏ vết sâu răng. Kế tiếp, vật liệu nhân tạo (bạc, vàng, nhựa composite, xi măng,…) sẽ được đưa vào lỗ sâu để phục hồi hình dáng răng. Cuối cùng, bác sĩ sẽ dùng tia laser để giúp vật liệu trám nhanh đông và tăng độ bám với răng thật.
Hàn trám răng khôn bị sâu kéo dài khoảng 20 phút hoặc hơn tùy vào mức độ sâu răng. Trong quá trình thực hiện, bạn có thể bị ê buốt nhẹ nhưng mức độ không đáng kể. Ngoài ra nếu có khả năng chịu đau kém, bạn có thể yêu cầu gây tê trong quá trình thực hiện.
3. Điều trị nội nha (nội tủy)
Điều trị nội nha (nội tủy) được chỉ định khi sâu răng ăn vào tủy. Thông thường, phương pháp này rất ít khi được chỉ định trong trường răng khôn bị sâu. Đa phần những trường hợp này đều được khuyến khích nhổ bỏ răng thay vì điều trị bảo tồn như răng ở những vị trí khác.
Tuy nhiên trong một số trường hợp như răng khôn mọc thẳng, bệnh nhân muốn bảo tồn răng hoặc trường hợp chống chỉ định với tiểu phẫu răng khôn, bác sĩ có cân nhắc can thiệp điều trị nội nha. Biện pháp này được thực hiện bằng cách làm sạch phần tủy bị viêm nhiễm, tổn thương và tiến hành trám bít ống tủy bằng vật liệu nhân tạo.
Sau khi điều trị tủy, răng sẽ được phục hồi hình dáng như ban đầu. Tuy nhiên vì đã mất tủy (cơ quan nuôi dưỡng và dẫn truyền cảm giác) nên răng khôn dễ bị suy yếu và tổn thương khi có tác động.
4. Nhổ răng khôn
Nhổ răng khôn là lựa chọn ưu tiên trong điều trị răng khôn bị sâu, đặc biệt là trong những trường hợp sau:
- Răng khôn mọc ngầm, mọc lệch và xô đẩy các răng lân cận
- Răng có kích thước quá lớn hoặc quá nhỏ
- Khoảng cách giữa răng khôn và răng số 7 quá rộng khiến thức ăn dễ ứ đọng và hình thành vôi răng
- Sâu răng nặng và không có đáp ứng với các biện pháp bảo tồn
- Sâu răng tái phát nhiều lần đi kèm với sưng lợi, ứ mủ và đau nhức nhiều
Đối với trường hợp răng khôn bị sâu đi kèm với tình trạng ứ mủ và viêm nhiễm lợi, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc giảm đau, chống viêm và kháng sinh để kiểm soát trước khi tiến hành tiểu phẫu răng khôn. Vì nằm ở vị trí cuối cùng của cung hàm, chân răng sâu và cứng chắc nên nhổ răng số 8 thường phức tạp hơn so với răng ở những vị trí khác.
Quá trình nhổ răng khôn bị sâu diễn ra theo trình tự sau:
- Khám tổng quát (X-Quang, khám lâm sàng)
- Xét nghiệm máu để đảm bảo không bị rối loạn đông máu hoặc đang bị nhiễm trùng
- Gây tê cục bộ ở mô nướu bao xung quanh răng số 8. Sau đó, dùng dao rạch mô nướu và loại bỏ răng ra khỏi cung hàm. Thời gian nhổ răng khôn kéo dài khoảng 30 phút hoặc hơn tùy theo tình trạng răng.
- Cuối cùng, bác sĩ sẽ khâu nướu lại bằng chỉ tự tiêu hoặc chỉ thường. Với chỉ thường, bạn cần quay trở lại phòng khám để cắt chỉ sau khoảng vài ngày.
5. Các biện pháp chăm sóc
Bên cạnh các phương pháp y tế kể trên, bạn cũng có thể làm giảm tình trạng sâu răng khôn bằng một số biện pháp tại nhà như:
- Súc miệng với nước muối ấm: Nước muối ấm có đặc tính sát trùng, giảm viêm và cải thiện sưng đau. Do đó nếu răng khôn bị sâu gây đau nhức nhiều, bạn nên súc miệng với nước muối ấm khoảng 2 – 3 lần/ ngày. Ngoài ra, biện pháp này còn giúp phòng ngừa hôi miệng, viêm nhiễm và ứ mủ ở quanh mô nướu.
- Chườm đá: Sâu răng khôn thường gây đau nhức và phù nề nhiều. Để giảm triệu chứng này, bạn có thể chườm túi đá vào vùng má, quai hàm từ 10 – 15 phút/ 2 lần/ ngày. Bên cạnh đó, chườm đá còn giúp cầm máu và giảm sưng sau khi nhổ răng số 8.
- Chế độ ăn uống: Mặc dù không giữ chức năng nhai và nghiền nát thức ăn nhưng chế độ ăn uống có ảnh hưởng một phần đến tình trạng răng khôn bị sâu. Để hạn chế răng đau nhức và ê buốt, nên tránh dùng món ăn, đồ uống lạnh, chứa nhiều đường, axit, món ăn cứng, khô và dai.
Trong trường hợp chưa thể đến phòng khám, bạn có thể áp dụng một số cách trị sâu răng tại nhà để kiểm soát tiến triển của bệnh, đồng thời giảm đau nhức và ê buốt.
Phòng ngừa sâu răng khôn
Sâu răng là vấn đề nha khoa thường gặp và hầu như không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Tuy nhiên nếu không xử lý sớm, bệnh có thể tiến triển nặng dẫn đến hư hại răng và tăng nguy cơ mất răng. Do đó để giảm nguy cơ răng khôn bị sâu, bạn nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa sau:
- Nên thăm khám định kỳ 6 tháng/ lần để được đánh giá sức khỏe răng miệng và phát hiện sớm tình trạng răng khôn mọc lệch, mọc xiêu vẹo. Trong trường hợp răng số 8 mọc ngầm, lệch và chèn ép các răng lân cận, bạn nên chủ động nhổ bỏ răng sớm để phòng ngừa sâu răng và các bệnh lý nha khoa khác.
- Chải răng đều đặn 2 – 3 lần/ ngày, đặc biệt cần chú ý vệ sinh răng hàm trên và dưới để ngăn ngừa sâu răng. Nếu có thể, nên dùng thêm nước súc miệng và chỉ nha khoa để làm sạch thức ăn thừa bám ở kẽ răng.
- Tránh dùng các loại thực phẩm và thức uống dễ gây sâu răng như nước ngọt có gas, rượu bia, thực phẩm chứa nhiều axit, đường,…
- Bổ sung khoáng chất cho răng và duy trì độ pH sinh lý trong khoang miệng bằng cách ăn nhiều rau xanh, trái cây, uống đủ 2 – 2.5 lít nước/ ngày và tăng cường các loại thực phẩm lành mạnh khác như cá, sữa, sữa chua, các loại hạt,…
- Kiểm soát các bệnh lý toàn thân làm tăng nguy cơ sâu răng như trào ngược dạ dày, suy giảm miễn dịch, thiếu hụt khoáng chất,…
Răng khôn bị sâu có thể được điều trị bằng các biện pháp bảo tồn như sử dụng thuốc, trám răng, điều trị nội nha,… Tuy nhiên trong trường hợp sâu nặng hoặc răng mọc lệch, ngầm, giải pháp tối ưu là nhổ bỏ răng. Nếu không xử lý sớm, sâu răng số 8 có thể tiến triển nặng và dẫn đến các biến chứng nặng nề như áp xe chân răng, viêm nha chu.
Tham khảo thêm:
BẢNG GIÁ - DỊCH VỤ NHA KHOA
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!