Hiếm muộn là gì? Nguyên nhân và giải pháp khắc phục

Kết hôn hơn 1 năm nhưng chưa có dấu hiệu mang thai ở nhiều cặp vợ chồng là biểu hiện của hiếm muộn con cái. Điều này tạo nên những áp lực tinh thần và ảnh hưởng nhất định đến quan hệ gia đình. Vợ chồng nên làm gì khi không may mắc hiếm muộn.

Bệnh hiếm muộn là gì? Ảnh hưởng của hiếm muộn đối với cả nam và nữ?

Hiếm muộn được định nghĩa là tình trạng vợ chồng kết hôn sau tối thiểu 1 năm không có dấu hiệu mang thai. Trong điều kiện đời sống tình dục hoàn toàn bình thường, không có can thiệp bất kỳ biện pháp tránh thai nào.

Hiếm muộn cầu con khiến các cặp vợ chồng gặp khó khăn trong việc mang thai và có con, khiến đời sống gia đình gặp phải nhiều vấn đề khó nói. Điều này gây áp lực trực tiếp lên vợ chồng và cả gia đình hai bên, tạo nên những căng thẳng, stress khó nói. Khi không có sự gắn kết từ con cái, đời sống hôn nhân sẽ trở nên thiếu thốn và không còn mặn nồng. Tỷ lệ ly hôn, tan vỡ vì hiếm muộn do vợ hoặc do chồng khá cao.

Hiếm muộn ban đầu nếu không kịp thời điều trị lâu dài sẽ gây vô sinh hoàn toàn. Một khi mắc vô sinh việc chữa trị sẽ khó khăn và tốn kém hơn rất nhiều. Vô sinh cần can thiệp đến các kỹ thuật y học hiện đại mới có thể điều trị được.

Nguyên nhân hiếm muộn thường gặp

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc khó mang thai, đến từ cả vợ và chồng. Cụ thể như sau:

Nguy cơ vô sinh ở phụ nữ buồng trứng đa nang nếu không được giải quyết sớm

Buồng trứng đa nang là hội chứng phổ biến ở nhiều phụ nữ. Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới vô sinh – nỗi sợ hãi của tất cả chị em và nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác.

Mở

Hiếm muộn do nam giới

Những nguyên nhân hiếm muộn ở nam giới chủ yếu liên quan đến khả năng sinh lý và chất lượng tinh trùng:

• Chất lượng tinh trùng yếu: Tinh trùng yếu thể hiện ở số lượng tinh trùng, khả năng di chuyển và cấu trúc tinh trùng. Thông thường mỗi ml tinh dịch chứa khoảng 15 triệu tinh trùng. Nếu con số này ít hơn khiến số lượng tinh trùng di chuyển qua âm đạo, cổ tử cung, ống dẫn trứng lại càng ít. Ngoài ra, tinh trùng không linh hoạt, có dấu hiệu dị dạng cũng ít có khả năng di chuyển đến gặp trứng. Điều này khiến khả năng thụ thai giảm đi đáng kể.
• Gặp vấn đề ở cơ quan sinh dục: Những vấn đề ở cơ quan sinh dục khiến việc quan hệ và xuất tinh gặp trục trặc. Những vấn đề này có thể là: viêm nhiễm dương vật, tinh hoàn; không có tinh hoàn; lỗ niệu đạo lạc chỗ; suy giảm hormone sinh dục testosterone; tắc ống dẫn tinh,…
• Mắc các bệnh lý nam khoa: Bệnh lý nam khoa ảnh hưởng rất lớn đến khả năng sinh sản và có thể là nguyên nhân gây hiếm muộn hàng đầu. Các bệnh lý này có thể có hoặc không có biểu hiện rõ rệt ra ngoài. Nhiều người khi đi khám hiếm muộn mới phát hiện ra. Một số bệnh phổ biến thường gặp: viêm tuyến tiền liệt, viêm tinh hoàn, xoắn tinh hoàn, ung thư tinh hoàn, rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, giãn tĩnh mạch thừng tinh,…
• Thói quen xấu: Nam giới thường xuyên sử dụng các chất kích thích, hút thuốc lá. Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra việc sử dụng chất kích thích có thể khiến sức khỏe tổng thể và sức khỏe sinh sản ở nam giới suy yếu. Đặc biệt chất nicotin có trong thuốc lá đặc biệt gây ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tinh trùng.
• Môi trường độc hại: Thường xuyên tiếp xúc với môi trường có nhiệt độ cao, có các loại chất hóa học, bức xạ, sóng điện từ khiến sức khỏe nam giới giảm sút đáng kể. Những chất độc hại này là tác nhân khiến nội tiết tố bị rối loạn, quá trình sản xuất tinh trùng bị ảnh hưởng khiến khả năng sinh con cũng vì thế mà giảm đi.
• Tác dụng của thuốc: Một số nam giới đang điều trị bệnh mãn tính tim mạch, huyết áp, tiểu đường, thần kinh,… bằng thuốc có thể có biểu hiện hiếm muộn. Điều này do một số tác dụng phụ của thuốc Tây y gây ra.

Nguyên nhân hiếm muộn do nữ giới

Các vấn đề về sức khỏe phụ khoa ở nữ giới cũng có thể là nguyên nhân khiến vợ chồng hiếm muộn.

• Rối loạn rụng trứng: Chu kỳ rụng trứng không diễn ra đều đặn theo chu kỳ mà rối loạn khiến khả năng thụ thai kém đi đáng kể. Thông thường, các chị em có thể tính ngày rụng trứng để kế hoạch quan hệ tự nhiên để tăng khả năng thụ thai. Nếu rụng trứng không thể theo dõi, rất khó để biết được lúc nào là lúc dễ mang thai nhất. Chị em có thể nhận biết có đang mắc chứng rối loạn rụng trứng hay không bằng việc theo dõi chu kỳ kinh nguyệt.
• Tắc ống dẫn trứng: Ống dẫn trứng có thể bị tắc do các vết sẹo mô, lạc nội mạc tử cung hoặc biến chứng hậu phẫu thuật phụ khoa. Khi ống dẫn trứng tắc, tinh trùng không thể di chuyển đến gặp trứng. Nếu có gặp được thì nguy cơ cao sẽ mắc chứng thai lạc chỗ.
• Bất thường ở tử cung: Nhiều phụ nữ hiếm muộn khi thăm khám phát hiện những bất thường ở tử cung và cổ tử cung. Dị dạng bẩm sinh, hẹp cổ tử cung, không có tử cung,… đều khiến phụ nữ khó thụ thai hơn. Những bất thường này có thể là do bẩm sinh cũng có thể là do các bệnh lý phụ khoa gây nên. Một vài bệnh lý các chị em nên đề phòng: lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, u nang buồng trứng,…
• Đời sống thiếu lành mạnh: Tương tự như ở nam giới, hiếm muộn ở nữ giới có thể là hậu quả của lối sống tùy hứng, thiếu khoa học. Sử dụng chất kích thích, nghỉ ngơi không điều độ, quan hệ tình dục không an toàn,.. đều khiến nội tiết tố thay đổi và giảm khả năng mang thai.

Một số ít trường hợp hiếm muộn không rõ nguyên nhân cần thực hiện nhiều chẩn đoán chuyên khoa chi tiết hơn mới có thể tìm ra phương án điều trị.

Phương pháp khắc phục và điều trị hiếm muộn

Hiếm muộn khiến các cặp vợ chồng thực sự cảm thấy bế tắc, áp lực. Tuy nhiên, đừng quá lo lắng vì hiếm muộn vẫn có cơ hội chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.

Điều trị nội khoa bằng thuốc

Ở cả nam và nữ, nếu chẩn đoán bệnh do cơ thể suy nhược, thiếu hụt hormone thường sẽ được chỉ định dùng thuốc điều trị. Thuốc chữa hiếm muộn ở nam và nữ được chia làm 2 loại chính: Thuốc Đông y và thuốc Tây y.

• Thuốc Đông y: Ở nam giới, thuốc Đông y tập trung vào điều trị các chứng thận âm suy, thận dương bất túc, khí huyết hư, thận tỳ hư, thấp nhiệt, đàm trọc,… Còn ở nữ giới, thuốc Đông y chủ yếu cải thiện các chứng hiếm muộn do hư nhược khí huyết, can khí uất kết, đàm thấp, thấp nhiệt,…
• Thuốc Tây y: Sử dụng thuốc Tây y sẽ có tác dụng trực tiếp đến các chức năng sinh sản như rối loạn xuất tinh ở nam giới hay rối loạn rụng trứng ở nữ giới. Ngoài ra, thuốc Tây y cũng hỗ trợ rất tốt trong việc điều hòa tiết hormone sinh dục ở cả nam và nữ.

Dù là sử dụng loại thuốc nào thì bệnh nhân cũng cần đặc biệt tuân thủ theo các chỉ định của bác sĩ. Không nên tự ý ngừng hay thay đổi liều lượng của thuốc. Thuốc Tây y sẽ có tác dụng nhanh hơn so với thuốc Đông y. Tuy nhiên dùng thuốc Tây y bệnh nhân cần đặc biệt lưu ý đến dị ứng thành phần, phản ứng và các tác dụng phụ. Nếu dùng thuốc Đông y cần kiên trì trong một thời gian dài.

Điều trị hiếm muộn bằng phẫu thuật

Thực tế các bệnh nhân hiếm muộn rất ít khi muốn can thiệp đến phẫu thuật. Tuy nhiên, điều này là không thể tránh khỏi nếu bệnh nhân gặp phải những dị dạng, bất thường liên quan đến cơ quan sinh dục.

Ở nam giới, phẫu thuật được áp dụng cho các trường hợp như tinh hoàn bị teo, dương vật dị dạng; tắc ống dẫn tinh, giãn tĩnh mạch thừng tinh,… Còn nữ giới mắc chứng ngắn cổ tử cung, tắc vòi dẫn trứng, khối  u bất thường,… cũng phải can thiệp đến phẫu thuật mới có thể tăng khả năng thụ thai.

Các phương pháp phẫu thuật hiện nay đều áp dụng kỹ thuật y học hiện đại nên có thể rút ngắn thời gian bình phục và giảm đau đớn đáng kể. Tuy nhiên, không thể chắc chắn hoàn toàn về khả năng có thể thụ thai sau khi phẫu thuật. Bệnh nhân hậu phẫu thuật cần chờ đến khi sức khỏe bình phục hoàn toàn mới có thể tiếp tục chẩn đoán bệnh nếu không có dấu hiệu mang thai sau đó.

Kỹ thuật thụ tinh nhân tạo

Là một kỹ thuật sử dụng công nghệ y khoa hiện đại nhất để giúp trứng và tinh trùng có thể tạo thành hợp tử. Thụ tinh nhân tạo sẽ được tiến hành khi người vợ có tử cung bình thường và không bị tắc vòi trứng. Đồng thời chất lượng tinh trùng của chồng cũng được nhận định là đảm bảo yêu cầu.

Để thực hiện thụ tinh nhân tạo, người chồng sẽ cần lấy mẫu tinh dịch và làm đông lạnh. Người vợ được kích thích rụng trứng hoặc để rụng trứng một cách tự nhiên. Vào thời điểm trứng rụng, tinh trùng được lọc rửa và chọn ra những tinh trùng khỏe mạnh. Sau đó tiến hành bơm tinh trùng qua cổ tử cung để đưa vào trong tử cung. Sự thụ thai sẽ được kiểm tra sau 2 tuần kể từ khi diễn ra thủ thuật. Sau khoảng 1 tháng sẽ có kết quả có thai hay không. Trường hợp chưa thụ thai thành công, có thể thực hiện lại sau 2 – 3 tháng.

Là một phương pháp áp dụng khoa học công nghệ nên phương pháp thụ tinh nhân tạo có chi phí khá cao. Trung bình, một lần thụ tinh có chi phí dao động từ 14 – 20 triệu đồng. Đây là cản trở với nhiều cặp vợ chồng không dư giả về tài chính.

Thụ tinh trong ống nghiệm

Cũng là một phương pháp sử dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản nhưng cả trứng và tinh trùng sẽ được thụ tinh bên ngoài. Sau khi có được phôi thai thành công sẽ được cấy vào tử cung người phụ nữ để cơ thể mẹ nuôi dưỡng thai nhi hoàn toàn tự nhiên. Thụ tinh trong ống nghiệm có tỷ lệ thành công cao hơn đáng kể so với thụ tinh nhân tạo.

Trước khi tiến hành thụ tinh trong ống nghiệm, cả hai vợ chồng sẽ cần tiến hành một số xét nghiệm. Những xét nghiệm này sẽ giúp nhận định khả năng sinh sản, đánh giá chất lượng tinh trùng người chồng và khả năng nuôi dưỡng thai của tử cung người vợ.

Quy trình thụ tinh trong ống nghiệm bao gồm:

• Kích thích rụng trứng và chọc hút trứng, quá trình chọc hút diễn ra trong khoảng 10 – 15 phút
• Lấy tinh trùng và lọc tinh trùng, chọn ra những tinh trùng khỏe nhất
• Tạo phôi trứng và tinh trùng trong phòng labo, phôi được nuôi cấy từ 2 – 5 ngày
• Chuyển phôi vào buồng tử cung trong điều kiện buồng tử cung đã được kiểm tra đủ điều kiện. Thời gian chuyển phôi sẽ được các bác sĩ lựa chọn và thông báo cụ thể.
• Theo dõi và thử thai sau 2 tuần bằng cách xét nghiệm beta HCG

Khám hiếm muộn là khám những gì? Khám ở đâu?

Khám hiếm muộn cần chuẩn bị gì? Khám như thế nào là thắc mắc chung của nhiều cặp vợ chồng đang có ý định đi khám. Để chuẩn bị tốt nhất cho việc thăm khám, bệnh nhân có thể tìm hiểu trước. Quy trình khám hiếm muộn bao gồm:

• Hỏi sức khỏe tổng quát cả vợ và chồng
• Khám sức khỏe tổng quát
• Tiến hành xét nghiệm máu, nước tiểu
• Siêu âm tổng quan
• Xét nghiệm kiểm tra chất lượng tinh trùng người chồng
• Chụp tử cung, ống dẫn trứng (HSG) người vợ (thực hiện khi hoàn toàn sạch kinh)
• Xét nghiệm nội tiết cho người vợ (thực hiện vào ngày thứ 2,3 của chu kỳ kinh nguyệt)

Hầu hết các bệnh viện, cơ sở y tế khám hiếm muộn trên cả nước đều tiến hành khám bệnh theo quy trình cơ bản trên đây. Các cặp vợ chồng có thể tham khảo một vài địa chỉ khám hiếm muộn uy tín:

Khám hiếm muộn Hà Nội:

• Bệnh viện Nam học và Hiếm muộn Hà Nội – Số 431 phố Tam Trinh, Quận Hoàng Mai, Hà Nội
• Bệnh viện Phụ sản Hà Nội – 929 Đường La Thành, phường Láng Thượng, Quận Ba Đình, Hà Nội

Khám hiếm muộn ở Đà Nẵng: 

• Bệnh Viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng – 291 Nguyễn Văn Linh, Quận Thanh Khê, Đà Nẵng
• Phòng khám Đa khoa Pasteur – Lô 19, Nguyễn Tường Phổ, phường Hòa Minh, quận Liên Chiểu, Đà Nẵng

Khám hiếm muộn ở TP Hồ Chí Minh:

• Khoa hiếm muộn Bệnh viện Từ Dũ – 284 Cống Quỳnh, phường Phạm Ngũ Lão, quận 1, TP HCM
• Khoa hiếm muộn bệnh viện Hùng Vương – 128 Hồng Bàng, phường 12, quận 5, TP HCM

Hy vọng những thông tin về bệnh hiếm muộn trên đây sẽ giúp các cặp vợ chồng đang có dấu hiệu chậm mang thai có hướng xử lý kịp thời, lấy lại hy vọng mang thai và sinh con. Tốt nhất bệnh nhân nên đi khám sớm để gia tăng tỷ lệ thành công trong điều trị hiếm muộn.