Sử dụng nguồn tài chính y tế ( TKYTQG 2011) (24/10/2012)

Sở dĩ cho khám, chữa bệnh chiếm tỷ lệ cao là do toàn bộ chi cho HGĐ chiếm tỷ trọng lớn chi cho Y tế toàn xã hội lại được tính vào khám chữa bệnh.nếu tính toán rêng phần chi cho y tế từ NSNN thì tỷ lệ chi cho phòng bệnh trong nhiều năm chiếm khoảng trên dưới 30% tổng chi cho NSNN; trong đó phần NSNN Trung ưng chi chiếm tỷ lệ 40%.

1. Sö dông nguån tµi chÝnh y tÕ ph©n theo lo¹i dÞch vô y tÕ

NÕu xÐt trªn ph¹m vi toµn x· héi Tæng chi y tÕ cña toµn x· héi chñ yÕu chi cho ho¹t ®éng trùc tiÕp kh¸m ch÷a bÖnh, phßng bÖnh kho¶ng trªn d­íi 98%, chi cho bé m¸y qu¶n lý, ®µo t¹o, nghiªn cøu khoa häc y tÕ chØ chiÕm kho¶ng trªn d­íi 2%, n¨m 2008, 2009 gi¶m xuèng d­íi 1%. Chi cho phßng bÖnh, phßng dÞch chiÕm trªn d­íi 15% vµo nh÷ng n¨m 2005 trë vÒ tr­íc, nh­ng ®· ®¹t 25% vµo 2009, tiÕp cËn chØ tiªu mµ NghÞ quyÕt 18 cña Quèc héi quy ®Þnh lµ 30%.

BiÓu sè 12. C¬ cÊu chi y tÕ ph©n theo lo¹i ho¹t ®éng

• VT:%

Së dÜ chi cho kh¸m, ch÷a bÖnh chiÕm tû lÖ cao lµ do toµn bé chi cña HG§ chiÕm tû träng lín trong tæng chi y tÕ toµn x· héi l¹i ®­îc tÝnh vµo kh¸m ch÷a bÖnh. NÕu tÝnh to¸n riªng phÇn chi cho y tÕ tõ NSNN th× tû lÖ chi cho phßng bÖnh trong nhiÒu n¨m chiÕm kho¶ng trªn d­íi 30% so víi tæng chi y tÕ tõ NSNN; trong ®ã phÇn NSNN trung ­¬ng chi cho phßng bÖnh chiÕm tû lÖ kho¶ng 40%.

BiÓu sè 13. C¬ cÊu tµi chÝnh tõ NSNN chi y tÕ theo lo¹i ho¹t ®éng y tÕ

• VT: %

BiÓu ®å 3. C¬ cÊu chi y tÕ NSNN theo lo¹i ho¹t ®éng  y tÕ

2. Sö dông nguån tµi chÝnh y tÕ ph©n theo môc chi

Trong tæng chi cho y tÕ, chi th­êng xuyªn chiÕm tû träng  trªn d­íi 90%; chi ®Çu t­ ph¸t triÓn tuy sè tuyÖt ®èi n¨m 2009 t¨ng 6 lÇn so víi n¨m 1998 vµ 3,6 lÇn so víi 2005, nh­ng tû lÖ so víi tæng chi y tÕ cã chiÒu h­íng gi¶m dÇn n¨m 1998 ®¹t 14,71%, n¨m 2000 ®¹t 11%, n¨m 2005 ®¹t 8,86%, n¨m 2007 cßn 6,85%; do thùc hiÖn tr¸i phiÕu ChÝnh phñ tËp trung chñ yÕu chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn nªn tû lÖ t¨ng lªn 9,59% n¨m 2008 vµ 14,53% n¨m 2009. Thu nhËp cña nh©n viªn y tÕ so víi tæng chi y tÕ chiÕm trªn 10% n¨m 1998 vµ t¨ng dÇn qua c¸c n¨m ®Õn n¨m 2009 ®¹t 23%. Chi cho nghiÖp vô chuyªn m«n y tÕ chiÕm tû lÖ trªn d­íi 60% vµo c¸c n¨m 1998 – 2005; mÆc dï sè tuyÖt ®èi vÉn t¨ng nh­ng tû lÖ gi¶m xuèng cßn kho¶ng 50% vµo n¨m 2006 – 2009; trong ®ã tû lÖ chi cho thuèc ®¹t tû lÖ kho¶ng 50%; n¨m 2006 – 2009 mÆc dï sè tuyÖt ®èi chi thuèc c¸c n¨m t¨ng nh­ng tû lÖ chØ cßn trªn d­íi 40%;

Trong tæng sè chi thuèc th× HG§ tù mua thuèc trªn thÞ tr­êng chiÕm tû lÖ 53,4% n¨m 2005, n¨m 2006 lµ 55,1%, n¨m 2009 lµ 50,7%.

BiÓu 14. C¬ cÊu chi y tÕ theo môc chi

• VT: %

Nguån sè liÖu: Tõ BiÓu 6 cña TKYTQG.

BiÓu ®å 4. Chi y tÕ theo môc chi

3. Sö dông nguån tµi chÝnh y tÕ theo ®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô y tÕ c«ng lËp, y tÕ ngoµi c«ng lËp

C¨n cø vµo tÝnh chÊt vÒ chÕ ®é së h÷u tµi s¶n, kÕt qu¶ ho¹t ®éng dÞch vô, chÕ ®é ph©n phèi thu nhËp cña c¸c ®¬n vÞ cung øng dÞch vô y tÕ ®Ó ph©n nguån tµi chÝnh theo y tÕ c«ng lËp (së h÷u nhµ n­íc) vµ ngoµi c«ng lËp (së h÷u t­ nh©n). Nh­ vËy, nguån tµi chÝnh cña y tÕ c«ng lËp bao gåm: nguån tµi chÝnh tõ NSNN (nguån chi tõ thuÕ, chi BHXH, nguån viÖn trî, vay nî n­íc ngoµi); nguån do c¸c c¬ së y tÕ nhµ n­íc thu tõ phÝ, lÖ phÝ, DV kh¸c cña  HG§ ®· sö dông trong c¸c c¬ së y tÕ c«ng thuéc c¸c tuyÕn trung ­¬ng, tØnh thµnh phè, quËn huyÖn, x· ph­êng; Cßn nguån tµi chÝnh cña c¸c c¬ së y tÕ t­ nh©n, c¸c tæ chøc x· héi kh¸c lµ y tÕ ngoµi c«ng lËp. Víi c¸ch ph©n lo¹i nµy kh¸c víi c¸ch ph©n nguån tµi chÝnh y tÕ theo “Tæ chøc tµi chÝnh trung gian” nhµ n­íc, ngoµi nhµ n­íc v× c¸c tæ chøc nµy thùc hiÖn chøc n¨ng nhËn vµ cÊp nguån tµi chÝnh y tÕ tõ NSNN, tõ ngoµi NSNN cho c¸c ®¬n vÞ cung øng dÞch vô y tÕ.

Trong nhiÒu n¨m, chi cho ho¹t ®éng kh¸m, ch÷a bÖnh cña c¬ së y tÕ c«ng lËp chiÕm tû lÖ xÊp xØ 30% so víi tæng nguån tµi chÝnh y tÕ toµn x· héi. Tû lÖ trªn cã xu h­íng cao vµo nh÷ng n¨m 2005 trë l¹i ®©y; n¨m 2009 ®¹t 43,52%. §èi víi c¸c c¬ së y tÕ ngoµi c«ng lËp ®¹t trªn 12% vµ còng cã xu h­íng cao vµo nh÷ng n¨m 2004 – 2005 ®¹t trªn d­íi 25%, tõ 2006 ®Õn nay cã xu h­íng gi¶m chØ ®¹t møc trªn d­íi 13%.

NÕu quan niÖm c¸c dÞch vô c«ng trong lÜnh vùc y tÕ gåm cã dÞch vô kh¸m ch÷a bÖnh, y tÕ dù phßng, kiÓm nghiÖm thuèc, v¾c xin vµ sinh phÈm y tÕ, vÖ sinh an toµn thùc phÈm; c¸c dÞch vô vÒ qu¶n lý, nghiªn cøu khoa häc, ®µo t¹o y tÕ  th× toµn bé nguån tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn cña c¸c ho¹t ®éng trªn thuéc y tÕ c«ng lËp. Tû lÖ tµi chÝnh c«ng chiÕm kh¸ cao kho¶ng trªn 44% n¨m 1998 vµ trªn 60% vµo n¨m 2006 – 2009.

Víi dÊu hiÖu vÒ nh÷ng tû lÖ trªn ®· thÓ hiÖn qu¸ tr×nh thùc hiÖn x· héi ho¸ y tÕ bªn c¹nh viÖc khuyÕn khÝch sù tham gia cña khu vùc ho¹t ®éng y tÕ ngoµi c«ng lËp gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh cung cÊp dÞch vô KCB, chia sÎ bít g¸nh nÆng cho hÖ thèng y tÕ c«ng lËp vµ gi÷ v÷ng ®­îc vai trß chñ ®¹o cña y tÕ c«ng lµ c¬ b¶n cña nhµ n­íc do nhµ n­íc ®¶m b¶o.