Mụn cóc (mụn cơm): Nguyên nhân, biểu hiện và điều trị
Mụn cóc hay mụn cơm là tình trạng tăng trưởng nhỏ với kết cấu da thô có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào trong cơ thể. Trong một số trường hợp, mụn cóc có thể là dấu hiệu của nhiều loại ung thư khác nhau trong cơ thể.
Mụn cóc là gì? Có nguy hiểm không?
Mụn cóc, hay mụn cơm là tình trạng tăng trưởng da bất thường có kết cấu thô do virus HPV gây ra (human papillomavirus). Có hơn 100 chủng loại virus HPV ở người có thể dẫn đến mụn cóc, trong đó một virus có thể dẫn đến nhiều loại ung thư khác nhau.
Hầu hết các trường hợp mụn cóc không nghiêm trọng và không dẫn đến ung thư. Tuy nhiên, một loại loại virus HPV có thể ảnh hưởng đến bộ phận sinh dục và dẫn đến ung thư phần dưới cơ thể như ung thư tử cung hoặc cổ tử cung. Một số loại ung thư khác có thể liên quan mụn cóc sinh dục bao gồm ung thư hậu môn, dương vật, âm đạo, âm hộ và ung thư hầu họng (phía sau cổ họng).
Cụ thể, một số rủi ro và biến chứng có thể liên quan đến mụn cơm (nhiễm HPV ở người) bao gồm:
- Tổn thương đường hô hấp trên: Một số loại virus HPV có thể dẫn đến tổn thương lưỡi, amidan, vòm miệng, mũi và thanh quản.
- Ung thư: Một số chủng virus HPV có thể tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung, góp phần gây tổn thương cơ quan sinh dục, hậu môn, đường hô hấp trên hoặc miệng
Nhiễm trùng virus HPV thường lây truyền qua đường quan hệ tình dục. Tuy nhiên, việc tiếp xúc da kề da trong sinh hoạt hằng ngày cũng có thể tăng nguy cơ lây nhiễm. Hiện tại người bệnh có thể tiêm phòng vaccine HPV để ngăn ngừa nhiễm trùng virus và tránh các rủi ro gây ung thư cổ tử cung.
Các loại mụn cóc phổ biến và biểu hiện
Hiện tại có 7 loại mụn cóc phổ biến. Các loại này thường được phân loại dựa hình dạng cụ thể và vị trí xuất hiện trên cơ thể. Cụ thể, các loại mụn bóc bao gồm:
1. Mụn cóc thông thường
Mụn cóc hay mụn cơm thông thường thường xuất hiện dưới dạng da sần sùi, nổi nhiều nốt mụn li ti và thường phổ biến ở bàn tay, các ngón tay và các ngón chân.
Trong hầu hết các trường hợp, mụn cơm thông thường không gây đau, khó chịu và không dẫn đến các tổn thương chảy máu. Tuy nhiên, các triệu chứng mụn cơm này thường gây mất thẩm mỹ có thể gây lây nhiễm nếu tiếp xúc trực tiếp với người khác hoặc vùng da khác.
2. Mụn cóc ở lòng bàn chân
Mụn cóc ở lòng bàn chân không giống mụn ở các vị trí khác trên cơ thể. Thay vì phát triển bên ngoài da, mụn cóc ở lòng bàn chân đặc trưng bởi một lỗ nhỏ ở dưới chân và được bao quanh bởi một lớp da cứng. Tình trạng này có thể dẫn đến khó chịu và không thoải mái khi đi bộ.
3. Mụn cóc sinh dục
Mụn cóc sinh dục xuất hiện dưới dạng các tổn thương da phẳng, hình thành các vết sưng tương tự như như súp lơ hoặc các tổn thương da như một thân cây nhỏ.
Ở nữ giới, mụn cóc sinh dục chủ yếu phát triển ở bộ phận sinh dục, âm hộ. Tuy nhiên, đôi khi các triệu chứng có thể ảnh hưởng đến khu vực gần hậu môn, trên cổ tử cung hoặc bên trong âm đạo. Cụ thể các dấu hiệu nhận biết bao gồm:
- Xuất hiện các nốt mụn nhọt nhỏ có đường kính 1 – 2 mm, mềm, màu đỏ.
- Xuất hiện độc lập ở cơ quan sinh dục như mép âm hộ hoặc môi lớn và môi bé âm hộ.
- Các nốt mụn này thường phát triển nhanh, có thể liên kết lại với nhau tạo thành cụm khiến bề mặt da sần sùi.
- Không gây đau đớn nhưng dễ bị tổn thương khi có va chạm hoặc ma sát.
- Trong các trường hợp nghiêm trọng, mụn cóc sinh dục ở nữ giới có thể dẫn đến dịch tiết âm đạo có mùi hôi hoặc tổn thương da lan rộng.
Mụn cóc sinh dục ở nam giới thường phổ biến ở dương vật, bìu hoặc khu vực xung quanh hậu môn. Cụ thể các dấu hiệu phổ biến có thể bao gồm:
- Xuất hiện các nốt mụn nhỏ li ti mọc độc lập ở thân dương vật và bao quy đầu.
- Không gây ngứa hoặc đau nhưng có thể phát triển lớn hoặc tập trung thành cụm dẫn đến khó chịu hoặc cảm giác vướng.
- Trong trường hợp nghiêm trọng, các nốt mụn có thể tiết dịch dẫn đến tình trạng ẩm ướt ở khu vực sinh dục.
4. Mụn cóc phẳng
Mụn cóc phẳng là những nốt mụn nhẵn, có đầu phẳng, hơi nổi lên, màu đỏ, hồng hoặc màu nâu vàng và có kích thước bằng đầu đinh. Tình trạng này thường phổ biến ở mặt, đùi và cánh tay.
Trong hầu hết các trường hợp, mụn cóc phẳng thường có kích thước nhỏ, mụn hơn các loại mụn cóc thông thường. Loại mụn này thường có hình dạng tròn hoặc bầu dục với đường kính khoảng 1 – 3 mm và có thể phát triển thành nhóm từ 20 – 200 nốt mụn.
Bên cạnh đó, mụn cóc phẳng thường xuất hiện xung quanh các vết xước hoặc tổn thương da.
5. Mụn cóc Filiform
Mụn cóc Filiform hay còn gọi là mụn cóc xung quanh mũi, miệng và đôi khi có thể đến cổ và khu vực dưới cằm. Tuy nhiên, loại mụn cóc này thường phát triển sưng quanh mắt, mí mắt và môi nên còn được gọi là mụn cóc trên mặt.
Loại mụn cóc này thường không giống với bất cứ loại mụn cóc khác trên cơ thể, có hình chiếu dài, hẹp, kéo dài khoảng 1 – 2 mm trên da, có thể có màu vàng, nâu, hồng và thường không phát triển thành cụm.
Mụn cóc trên mặt thường không gây đau và không dẫn đến bất cứ dấu hiệu hoặc triệu chứng nhận biết cụ thể nào. Tuy nhiên, nếu mụn cóc phát triển ở các khu vực nhạy cảm, như các nếp gấp da, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Ngứa
- Chảy máu
- Đau rát
- Khó chịu nói chung
Mụn cóc Filiform thường lành tính và không nghiêm trọng đối với người có hệ thống miễn dịch khỏe mạnh. Tuy nhiên, mụn cóc dễ lây lan và gây ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ. Do đó, người bệnh nên trao đổi với bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
6. Mụn cóc quanh móng
Mụn cóc quanh móng là mụn cóc phát triển bên dưới móng tay hoặc móng chân. Loại mụn cóc này thường bắt đầu với kích thước nhỏ bằng đầu ngón tay và từ từ phát triển thành các lớp sần sùi và phát triển thành cụm.
Thông thường mụn cóc quanh móng thường phổ biến ở thanh thiếu niên và trẻ em, đặc biệt là người có thói quen cắn móng tay. Những mụn cóc này có thể không đau khi có kích thước nhỏ, tuy nhiên nếu mụn cóc phát triển lớn, người bệnh có thể cảm thấy đau đớn. Bên cạnh đó, móng tay và lớp biểu bì dưới da có thể bị biến dạng.
Mụn cóc quanh móng này thường rất khó điều trị và dễ lây lan. Do đó, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
7. Mụn cóc Mosaic
Mụn cóc Mosaic là loại mụn cóc mọc ở cụm lòng bàn chân hoặc lòng bàn tay. Loại mụn cóc này là một dạng biến chứng của mụn cóc ở lòng bàn chân nhưng có thể tự cải thiện mà không cần điều trị.
Mụn cóc Mosaic xuất hiện thành một cụm, với các đặc trưng phổ biến bao gồm:
- Da chân trở nên dày hơn và có thể bị nhầm lẫn với tình trạng chai da ở chân.
- Có thể gây đau đớn, đặc biệt là khi đứng hoặc đi nhiều.
- Xuất hiện những đốm đen xung quanh mụn cóc. Các đốm đen này thường là do các mạch máu bị vỡ ở lòng bàn chân tạo thành.
Nguyên nhân gây mụn cóc
Mụn cơm phát triển sau khi người bệnh nhiễm virus HPV, thông qua các vết trầy xước, vết cắt hoặc các vết rách nhỏ trên da. Bên cạnh đó, virus có thể lây truyền thông qua việc tiếp xúc tình dục và da kề da. Nhiễm virus HPV dẫn đến sự tăng trưởng quá mức và nhanh chóng của keratin, một loại protein cứng trên bề mặt da. Điều này dẫn đến các tăng trưởng da và mụn cóc.
Mụn cóc sinh dục thường lây lan thông qua việc quan hệ tình dục, bao gồm quan hệ thông qua đường hậu môn hoặc các tiếp xúc da ở bộ phận sinh dục khác. Bên cạnh đó, một số loại virus HPV có thể lây lan thông qua đường hô hấp và quan hệ bằng miệng.
Đối với phụ nữ mang thai và nhiễm virus HPV ở đường sinh dục, điều này có thể lây nhiễm qua em bé trong quá trình sinh nở. Trong một số trường hợp hiếm khi xảy ra, tình trạng này có thể dẫn đến các tăng trưởng không ung thư bên trong thanh quản của bé.
Mụn cơm hay mụn cóc là bệnh lý truyền nhiễm có thể lây lan thông qua việc tiếp xúc trực tiếp với mụn. Do đó, mụn cơm có thể lây lan nếu người khác chạm vào vào nốt mụn.
Bên cạnh đó, một số yếu tố có thể tăng nguy cơ hình thành mụn cóc bao gồm:
- Có nhiều bạn tình: Có càng nhiều bạn tình, nguy cơ nhiễm mụn cóc sinh dục càng cao. Quan hệ tình dục với bạn tình có nhiều bạn tình cũng làm tăng nguy cơ hình thành mụn cóc sinh dục. Bên cạnh đó, một số tư thế quan hệ tình dục có thể tăng nguy cơ nhiễm virus HPV, đặc biệt là các tư thế thô bạo có thể gây tổn thương bộ phận sinh dục.
- Độ tuổi: Mụn cóc thường xảy ra ở trẻ em, tuy nhiên tình trạng này phổ biến ở thanh thiếu niên và thanh niên.
- Hệ thống miễn dịch suy yếu: Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu thường có nguy cơ nhiễm trùng HPV tương đối cao. Người nhiễm HIV / AIDS, sử dụng thuốc ức chế hệ thống miễn dịch hoặc sau khi cấy ghép nội tạng thường có nguy có cao.
- Tổn thương da: Người có vết trầy xước, vết thương hở hoặc các vết thương sâu thường có nguy cơ phát triển mụn cơm tương đối cao.
- Tiếp xúc trực tiếp: Chạm vào mụn cơm hoặc sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người có mụn cơm có thể tăng nguy cơ mắc bệnh.
Các biện pháp điều trị mụn cóc
Các biện pháp xử lý và điều trị phụ thuộc vào loại mụn cóc và mức độ nghiêm trọng các triệu chứng. Hầu hết các loại mụn cóc thông thường có thể tự cải thiện mà không cần điều trị. Trong khi các loại mụn cóc nghiêm trọng, đặc biệt là mụn cóc sinh dục, cần đến bệnh viện và điều trị theo phác đồ của bác sĩ.
Cụ thể, một số biện pháp điều trị mụn cóc bao gồm:
1. Điều trị mụn cóc tại nhà
Hầu hết các trường hợp mụn cóc thông thường có thể tự cải thiện tại nhà mà không cần điều trị y tế. Cụ thể, người bệnh có thể tham khảo một số biện pháp xử lý như:
– Điều trị mụn cóc bằng tỏi:
Tỏi là một loại dược liệu phổ biến có thể được sử dụng như một cách điều trị mụn tại nhà, rối loạn da, giảm căng thẳng cũng như hỗ trợ làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh tim và một số loại ung thư.
Đối với mụn cơm, tỏi có thể hỗ trợ chống lại virus HPV và tăng tốc độ loại bỏ mụn cóc tự nhiên. Cụ thể cách điều trị mụn cơm với tỏi được thực hiện như sau:
- Trộn 5 giọt tinh dầu tỏi hoặc giã nhuyễn 1 tép tỏi với 1 muỗng cà phê dầu ô liu.
- Thoa hỗn hợp lên nốt mụn cóc, che lại bằng băng cá nhân hoặc gạc y tế để yên trong 15 – 20 phút.
- Rửa sạch lại với nước ấm.
- Thực hiện 2 lần mỗi ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
– Chườm nóng điều trị mụn cóc:
Chườm nóng là một cách đơn giản, hiệu quả để giảm đau, chống viêm và hỗ trợ điều trị mụn tại nhà. Bên cạnh đó, chườm nóng cũng là một trong những biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất có thể áp dụng để điều trị mụn cóc.
Một số nhà nghiên cứu cho biết, nhiệt độ cao có thể làm chậm sự hình thành và phát triển của một số loại virus HPV trên da. Ngoài ra, nhiệt độ cao còn được cho là có thể hỗ trợ tiêu diệt virus gây mụn cóc.
Để loại bỏ mụn cóc nhanh chóng, người bệnh có thể ngâm một chiếc khăn sạch với nước ấm (để tránh làm bỏng da) sau đó chườm trực tiếp lên nốt mụn cóc. Lặp lại các phương pháp hàng ngày cho đến khi mụn cóc tự cải thiện.
– Tinh dầu tràm trà loại bỏ mụn cóc:
Tinh dầu tràm trà chứa các hoạt chất kháng khuẩn, chống viêm và hỗ trợ loại bỏ nhiễm trùng dẫn đến mụn cóc. Bên cạnh đó, tinh dầu tràm trà được chứng minh là có thể hỗ trợ thúc đẩy vết thương một cách nhanh chóng và ngăn ngừa sẹo trên da.
Để điều trị mụn cơm với tinh dầu tràm trà, người bệnh có thể tham khảo các bước như sau:
- Trộn 5 giọt tinh dầu tràm trà với 1 thìa cà phê dầu ô liu.
- Ngâm một miếng bông gòn vào hỗn hợp và thoa trực tiếp lên nốt mụn cơm.
- Che nốt mụn lại bằng băng cá nhân hoặc gạc y tế trong vòng 1 giờ. Tiếp tục lặp lại các bước thêm 2 lần nữa trong ngày.
- Thực hiện liên tục trong 12 – 14 ngày để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.
– Tinh dầu chanh điều trị mụn cơm:
Chanh là nguồn vitamin C dồi dào và tự nhiên tốt nhất. Theo các nghiên cứu, vitamin C trong chanh có tính axit, hỗ trợ loại bỏ mụn cóc một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, tinh dầu chanh có tính sát trùng, làm se da, chống viêm và diệt khuẩn.
Người bệnh có thể chiết xuất tinh dầu chanh từ các tuyến dầu của vỏ chanh hoặc sử dụng các sản phẩm chiết xuất tình dầu có nguồn gốc từ thiên nhiên để loại bỏ các nốt mụn cơm.
Cách điều trị mụn cơm với tinh dầu chanh được thực hiện như sau:
- Pha loãng 3 – 4 giọt tinh dầu với 1 thìa cà phê dầu dừa hoặc dầu hạnh nhân.
- Ngâm một miếng bông gòn sạch với dung dịch dầu, sau đó thoa lên nốt mụn cóc và massage nhẹ nhàng trong 5 – 10 phút.
- Lặp lại các thao tác 3 lần mỗi ngày và liên tục trong 12 – 14 ngày.
– Dầu cá điều trị mụn cóc:
Dầu cá có nguồn gốc từ các mô của cá béo, rất giàu axit omega 3 có lợi. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh các loại axit béo này có thể cải thiện nhiều vấn đề sức khỏe bao gồm hỗ trợ giảm cân, tăng hiệu xuất tinh thần, tăng năng lượng và hỗ trợ cải thiện nhiều vấn đề về da.
Trong một số nghiên cứu, dầu cá có chứa vitamin A, có tác dụng cao trong việc điều trị mụn cóc. Cụ thể, người bệnh có thể cắt một viên dầu cá, sử dụng lượng dầu này để thoa trực tiếp lên mụn cóc, băng lại trong vòng một giờ và rửa sạch sau đó. Thực hiện các thao tác trong 70 ngày liên tục, dầu cá có tác dụng tương tự như Axit salicylic trong việc điều trị mụn cơm.
2. Điều trị y tế đối với mụn cóc
Mụn cóc thông thường có thể được cải thiện trong vòng vài tháng đến vài năm mà không cần điều trị. Tuy nhiên, đối với mụn cóc nghiêm trọng hoặc có thể lây nhiễm cao như mụn cóc sinh dục, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị các biện pháp điều trị như:
– Axit salicylic:
Axit salicylic có sẵn dưới dạng kem, gel hoặc thuốc mỡ không kê đơn và kê đơn. Thuốc hoạt động bằng cách loại bỏ các lớp mụn cóc cho đến khi mụn cóc biến mất hoàn toàn.
Tuy nhiên, Axit salicylic có thể gây phá hủy các vùng da khỏe mạnh xung quanh nốt mụn. Do đó, người bệnh cần có biện pháp bảo vệ vùng da lân cận và không sử dụng Axit salicylic ở khu vực da mặt.
Một số lời khuyên khi sử dụng Axit salicylic điều trị mụn cóc bao gồm:
- Làm mềm nốt mụn cóc hàng ngày bằng đá bọt hoặc đá nhám để tăng hiệu quả cải thiện.
- Trước khi thoa thuốc điều trị, người bệnh nên ngâm mụn cóc với nước ấm khoảng 5 phút.
- Thực hiện liên tục trong 3 tháng. Tuy nhiên nếu cảm thấy đau, người bệnh nên dừng biện pháp điều trị.
– Áp lạnh bằng nitơ lỏng:
Nitơ lỏng có thể được phun hoặc thoa lên mụn cóc để phá hủy các tế bào da và loại bỏ mụn cóc an toàn. Sau khi áp dụng nitơ lỏng, da có thể hình thành mụn rộp, bong vảy và mụn cóc có thể rơi ra sau đó một tuần.
Biện pháp áp lạnh phải được thực hiện bởi một chuyên gia y tế. Đối với các nốt mụn cóc lớn, người bệnh có thể cần được gây tê cục bộ để giảm thiểu các tổn thương.
– Phẫu thuật loại bỏ mụn cóc:
Thông thường phẫu thuật là không phổ biến và có nguy cơ để lại sẹo rất cao. Do đó, bác sĩ thường chỉ định phẫu thuật loại bỏ mụn cóc đối với nốt mụn cóc to hoặc không đáp ứng các phương pháp điều trị khác.
Phẫu thuật có thể bao gồm cạo mụn cóc bằng dao cạo hoặc sử dụng chùm laser để loại bỏ mụn cóc.
Các phương pháp điều trị không phổ biến khác có thể bao gồm:
Liệu pháp miễn dịch thường bao gồm các biện pháp tăng cường hoạt động của hệ thống miễn dịch để loại bỏ mụn cóc.
- Bleomycin hoặc Blenoxane có thể được chỉ định để tiêu diệt virus HPV và loại bỏ mụn cóc.
- Retinoids là một dẫn xuất có nguồn gốc từ vitamin A, có thể hỗ trợ phá vỡ các tế bào da và điều trị mụn cóc.
- Thuốc kháng sinh, chỉ được chỉ định cho trường hợp mụn cóc viêm hoặc nhiễm trùng.
Bên cạnh đó, mụn cóc quanh móng tay hoặc móng chân thường khó điều trị hoàn toàn và có thể là tình trạng vĩnh viễn, không thể điều trị khỏi.
Ngoài ra, nếu virus HPV không được loại bỏ, mụn cóc có thể tái phát nếu gặp điều kiện phù hợp.
Biện pháp phòng ngừa mụn cóc
Không thể phòng ngừa tất cả các nguy cơ gây mụn cóc, tuy nhiên người bệnh có thể hạn chế nguy cơ lây nhiễm bằng một số lưu ý đơn giản như:
- Không chạm vào nốt mụn cơm của người khác.
- Không sử dụng khăn hoặc vật dụng cá nhân với người khác.
- Không gãi mụn cóc để hạn chế tình trạng lây lan đến các bộ phận cơ thể khác.
- Đi giày ở nơi công cộng như hồ bơi hoặc phòng thay đồ.
- Không dũa hoặc cắt móng tay với các dụng cụ cắt móng nhiễm bệnh. Do đó, cách tốt nhất là sử dụng bộ dụng cụ cắt mỏng cá nhân.
- Đừng cắn móng tay, đặc biệt là các móng tay có mụn cóc ở gần đó.
- Quan hệ tình dục chung thủy, một vợ, một chồng và hạn chế các tư thế quan hệ tình dục gây tổn thương bộ phận sinh dục. Ngoài ra, sử dụng bao cao su để giảm nguy cơ nhiễm virus HPV.
Bên cạnh đó, hiện tại cách tốt nhất để phòng ngừa mụn cóc là tiêm phòng vaccine HPV. Vaccine có sẵn cho nam và nữ từ 9 – 45 tuổi để phòng ngừa mụn cóc sinh dục và ung thư cổ tử cung.
Vaccine được khuyến nghị tiêm phòng ở trẻ từ 11 – 12 tuổi, được chia thành hai mũi, cách nhau ít nhất 7 tháng. Vaccine cũng có thể được tiêm ở người lớn, trước khi nhiễm virus HPV.
Mụn cóc là một tình trạng da phổ biến, thường không nghiêm trọng và có thể tự biến mất trong vài tháng hoặc vài năm. Tuy nhiên, đôi khi mụn cóc có thể trở nên nghiêm trọng và cần điều trị y tế để tránh các rủi ro và hạn chế nguy cơ lây lan cho người khác. Do đó, người bệnh mụn cóc nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!