Trào ngược dịch mật là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị

Ngô Tú 1:05 - 16/03/2023

Đánh giá bài viết

5/5 - (1 bình chọn)

Trào ngược dịch mật là tình trạng dịch mật tiêu hóa thức ăn bị trào ngược lên dạ dày và thực quản. Đây là bệnh lý xảy ra không phổ biến nhưng chúng lại tiến triển rất nhanh chóng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Nếu người bệnh không sớm phát hiện và điều trị đúng cách sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và đời sống hàng ngày. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị bệnh trào ngược dịch mật.

Trào ngược dịch mật là bệnh lý phát sinh khi hoạt động của hệ tiêu hóa gặp vấn đề

Trào ngược dịch mật là gì?

Dịch mật là chất tiết ra từ gan có chức năng chính là tiêu hóa thức ăn. Xét về tính chất chất vật lý, dịch mật là chất lỏng có màu vàng xanh, vị đắng và tính kiềm. Cơ thể một người bình thường sẽ tiết từ 700 – 800ml dịch mật mỗi ngày và được tích trữ tại túi mật. Khi tiêu hóa thức ăn, túi mật sẽ co bóp đẩy dịch mật đi vào tá tràng để tiêu hóa chất béo và hấp thụ vitamin có trong thức ăn. Tùy thuộc vào lượng mỡ mà chúng ta tiêu thụ mà lượng dịch mật tiết ra sẽ có sự thay đổi ít nhiều.

Trào ngược dịch mật là hiện tượng van môn vị giữa dạ dày và tá tràng đóng không kín hoặc đóng không đúng lúc khiến dịch mật tràn lên dạ dày, ở một vài trường hợp còn bị trào ngược lên thực quản. Khác với trào ngược dạ dày, trào ngược dịch mật là bệnh lý không thể kiểm soát bằng cách điều chỉnh lại chế độ ăn uống mà người bệnh bắt buộc phải tiến hành điều trị chuyên khoa.

Nguyên nhân gây trào ngược dịch mật

Trào ngược dịch mật là bệnh lý không phổ biến nhưng lại gây ra rất nhiều biến chứng nghiêm trọng. Thống kê y khoa cho thấy, đa số các trường hợp bị trào ngược dịch mật đều là ảnh hưởng từ bệnh lý và các can thiệp ngoại khoa tại cơ quan này. Cụ thể là:

Loét dạ dày tá tràng: Loét dạ dày tá tràng khiến chức năng của cơ quan này bị giảm sút, lúc này thức ăn tiêu thụ vào không được tiêu hóa hết sẽ ứ đọng lại và gia tăng áp lực lên dạ dày. Lâu dần sẽ khiến cơ môn vị và cơ tâm bị suy yếu, hoạt động không bình thường và làm gia tăng nguy cơ trào ngược dịch mât.
Phẫu thuật túi mật: Nhiều nghiên cứu y khoa cũng đã chỉ ra, những người đã từng can thiệp ngoại khoa tại túi mật để điều trị các bệnh lý như sỏi mật, u túi mật, viêm teo tuyến mật,… sẽ có nguy cơ bị trào ngược dịch mật cao hơn so với bình thường.
Biến chứng phẫu thuật cắt dạ dày: Sau khi thực hiện phẫu thuật dạ dày để điều trị bệnh lý sẽ khiến chức năng của cơ quan này bị ảnh hưởng. Điều này làm cho van môn vị hoạt động không ổn định và tạo điều kiện để dịch mật trào ngược lên trên dạ dày.

Đa số các trường hợp bị trào ngược dịch mật đều là ảnh hưởng từ bệnh lý

Dấu hiệu nhận biết trào ngược dịch mật

Các triệu chứng của bệnh trào ngược dịch mật khá giống với bệnh trào ngược dạ dày nên có rất nhiều người đã nhầm lẫn hai bệnh này với nhau. Để tránh tình trạng này thì bạn cần phải nắm rõ các triệu chứng đặc trưng của bệnh sau đây:

Đau vùng thượng vị: Đây là triệu chứng thường gặp nhất khi bị trào ngược dịch mật. Cơn đau thường sẽ xuất hiện ở vùng bụng trên theo từng cơn hoặc đau dữ dội, đồng thời gây nóng rát cồn cào tại ngực
Ợ nóng: Dịch mật tràn lên trên dạ dày sẽ gây ra cảm giác ứ nghẹn. Ợ nóng là phản ứng của cơ thể để thích ứng với điều này, đồng thời đây cũng là cách làm giảm triệu chứng khó chịu ở vùng ức. Sau khi ợ người bệnh sẽ thấy khoang miệng có mùi hôi chua rất đặc trưng.
Buồn nôn: Trào ngược dịch mật gây ra cảm giác buồn nôn và nôn. Dịch nôn có chứa mật tiêu hóa thức ăn nên sẽ có tính kiềm, màu vàng xanh và vị đắng rất khó chịu. Bạn có thể phân biệt buồn nôn do trào ngược dịch mật thông qua quan sát dịch nôn, đây là dấu hiệu điển hình nhất để bạn nhận biết ra bệnh.
Đau họng, ho khan: Khi dịch mật trào lên lên lớp niêm mạc dạ dày và thực quản sẽ khiến chúng bị tổn thương, hình thành nên các vết bỏng. Lúc này người bệnh sẽ bị đối mặt với tình trạng đau rát vùng họng, ho khan, nói khàn giọng, đôi khi là tắt tiếng
Triệu chứng khác: Ngoài các triệu chứng điển hình ở trên thì người bệnh còn phải đối mặt với tình trạng rối loạn tiêu hóa, đầy bụng khó tiêu, chán ăn, cơ thể mệt mỏi, gầy sút cân,…

Nếu thấy cơ thể có các triệu chứng ở trên thì bạn tuyệt đối không được chủ quan, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiến hành thăm khám, xác định chính xác mức độ bệnh trạng để có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Trào ngược dịch mật có nguy hiểm không?

Bệnh trào ngược dịch mật nếu không tiến hành điều trị kịp thời sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, phát sinh nhiều biến chứng nghiêm trọng và thậm chí là gây nguy hiểm đến tính mạng. Nếu cả hai bệnh lý trào ngược dạ dày và trào ngược dịch mật phát sinh cùng một lúc sẽ khiến người bệnh phải đối mặt với một số biến chứng sau đây:

Dịch mật trào ngược lên dạ dày và thực quản sẽ gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm

Trào ngược dạ dày thực quản
Viêm loét chảy máu dạ dày và thực quản
Viêm đường hô hấp
Hẹp thực quản
Barrett thực quản
Ung thư thực quản

So với các bệnh lý về đường tiêu hóa khác thì trào ngược dịch mật là bệnh lý gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm hơn. Vì thế, việc phát hiện sớm và điều trị bệnh đúng cách là điều rất cần thiết. Để làm được điều này thì người bệnh cần phải đặc biệt chú trọng đến tình trạng sức khỏe của bản thân và tiến hành thăm khám sức khỏe hệ tiêu hóa định kỳ.

Phương pháp chẩn đoán trào ngược dịch mật

Đầu tiên, bác sĩ chuyên khoa sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng để kiểm tra xem cơ thể người bệnh đang gặp các vấn đề gì, đồng thời hỏi bệnh nhân về bệnh sử trước đó. Để có thể chẩn đoán được chính xác bệnh trào ngược dịch mật và mức độ bệnh trạng thì bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm sau đây:

Nội soi: Cách này giúp bác sĩ có thể quan sát được hết những tổn thương bên trong ống tiêu hóa. Đồng thời lấy mẫu mô kiểm tra để phát hiện ung thư hoặc bệnh Barrett thực quản.
Thử nghiệm thăm dò Acid Ambulatory: Thử nghiệm này có công dụng là chẩn đoán phân biệt với trào ngược acid dạ dày và trào ngược dịch mật.
Đo lượng độ pH thực quản: Đây là xét nghiệm giúp bạn có thể xác định chất trào lên thực quản là khí hay chất lỏng, thường được áp dụng khi không thể thực hiện thăm dò acid.

Các cách điều trị bệnh trào ngược dịch mật

Trào ngược dịch mật có mức độ tiến triển rất nhanh chóng và rất khó phát hiện từ giai đoạn đầu do triệu chứng không rõ ràng. Điều này khiến người bệnh chủ quan trong việc thăm khám và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm do không tiến hành điều trị kịp thời. Bác sĩ chuyên khoa cho biết, trào ngược dịch mật được xem là một dạng cấp cứu nội – ngoại khoa, bệnh không thể tự khỏi thông qua việc điều chỉnh chế độ ăn uống hàng ngày mà phải tiến hành điều trị chuyên khoa.

Thực hiện nội soi ống tiêu hóa để kiểm tra mức độ tổn thương và chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh

Sau khi tiến hành thăm khám, dựa vào mức độ bệnh trạng bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhất. Hai phương pháp chữa trào ngược dịch mật được áp dụng phổ biến trong y khoa là nội khoa và ngoại khoa.

Điều trị nội khoa

Bệnh trào ngược dịch mật nếu được phát hiện ngay từ sớm thì sẽ được chỉ định điều trị bằng thuốc Tây y nhằm đẩy lùi các triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, các loại thuốc này có tồn tại một số tác dụng phụ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, vì thế khi sử dụng bạn cần phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Một số loại thuốc thường được kê đơn điều trị trào ngược dịch mật là:

Thuốc ức chế bơm proton: Loại thuốc này có công dụng làm giảm tiết dịch mật nhưng làm gia tăng nguy cơ trào ngược dịch vị, vì thế loại thuốc này không được sử dụng phổ biến.
Thuốc làm giảm lượng dịch mật: Questran, Colestid, Cisaprid,… Nhms thuốc này hoạt động bằng cách cô lập acid dịch mật không cho chúng trào ngược lên dạ dày.
Thuốc Ursodeoxycholic: Thuốc có tác dụng làm giảm triệu chứng nôn ói và đau bụng

Điều trị ngoại khoa

Điều trị ngoại khoa là phương pháp được áp dụng khi bệnh đã tiến triển sang mức độ nặng và phát sinh biến chứng nguy hiểm. Hai phương pháp can thiệp ngoại khoa thường được áp dụng để điều trị trào ngược dịch mật là:

Phẫu thuật chống trào ngược: Phương pháp này có công dụng cố định cơ vòng bên dưới thực quản, ngăn chặn hiện tượng trào ngược dịch vị dạ dày và dịch mật lên trên. Đây là phương pháp phẫu thuật được áp dụng phổ biến để điều trị bệnh trào ngược dịch mật.
Phẫu thuật chuyển hướng: Thủ thuật can thiệp ngoại khoa này được thực hiện bằng cách nối ống mật với hỗng tràng. Khi tiêu hóa thức ăn, dịch mật tiết ra sẽ chuyển đến lỗ hỗng tràng, từ đó ngăn chặn được hiện tượng trào ngược lên dạ dày. Thống kê y khoa cho thấy, có từ 50 – 90% bệnh nhân áp dụng phương pháp điều trị này và đã khỏi bệnh.

Phẫu thuật điều trị trào ngược dịch mật mang lại hiệu quả cao, được áp dụng phổ biến trong y khoa

Biện pháp phòng tránh và hỗ trợ điều trị bệnh tại nhà

Đa số các trường hợp bị trào ngược dịch mật đều do bệnh lý gây ra, việc điều chỉnh lối sống hàng ngày sẽ giúp quá trình hấp thu thuốc tốt hơn và đẩy nhanh tốc độ khỏi bệnh. Dưới đây là một số biện pháp hỗ trợ điều trị và phòng tránh bệnh tại nhà bạn có thể tham khảo:

Không nên ăn quá no hoặc để bụng quá đói, nên chia nhỏ bữa ăn thành nhiều phần trong ngày để tránh gây áp lực lên hệ tiêu hóa. Từ đó, có vòng thực quản và van môn vị sẽ hoạt động tốt hơn.
Hạn chế sử dụng các loại độ ăn khó tiêu hóa như đồ ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm chua cay, món ăn nhiều gia vị. Nói không với đồ uống có cồn và chất kích thích.
Người bị trào ngược dịch mật nên tăng cường bổ sung vào chế độ ăn uống các loại rau củ quả và trái cây tươi, tinh bột, gia vị gừng và nghệ. Hạn chế dùng giấm, cà chua, hành tây, trái cây họ cam quýt, socola,…
Dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi giúp thư giãn thần kinh, thời gian nghỉ ngơi tốt nhất là sau bữa ăn khoảng 1 giờ. Khi ngủ hoặc nghỉ ngơi luôn phải kê đầu cao hơn so với chân khoảng 10cm
Không nên thức khuya, ngủ đúng giờ là đủ giấc. Luôn giữ cho tinh thần ổn định thoải mái, tránh bị căng thẳng quá độ. Tăng cường luyện tập thể dục thể thao giúp duy trì cân nặng ở mức hợp lý.

Trên đây là những thông tin cần biết về căn bệnh trào ngược dịch mật bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn. Hy vọng, với những thông tin ở trên sẽ giúp ích cho bạn trong việc phòng tránh, sớm phát hiện và có biện pháp can thiệp đúng cách tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Đây là bệnh lý khá nguy hiểm, người bệnh tuyệt đối không được chủ quan trong thăm khám và điều trị.