Đau Dạ Dày Khi Mang Thai Nên Ăn Gì? Thực Đơn Tốt Nhất
Bị đau dạ dày khi mang thai nên ăn gì, kiêng gì là thắc mắc của nhiều mẹ bầu. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, xây dựng thực đơn khoa học không chỉ giúp thai phụ kiểm soát cơn đau ở vùng thượng vị, giảm chướng bụng, đầy hơi, buồn nôn,… mà còn tăng cường sức khỏe và thúc đẩy thai nhi phát triển toàn diện.
Đau dạ dày khi mang thai nên ăn gì?
Đau dạ dày khi mang thai là tình trạng khá phổ biến, chủ yếu khởi phát ở mẹ bầu mắc các bệnh lý ở đường tiêu hóa. Mặc dù không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nhưng triệu chứng này bùng phát mạnh và kéo dài tác động không nhỏ đến thể trạng của thai phụ và sự phát triển của thai nhi.
Vì vậy bà bầu bị đau dạ dày (đau thượng vị) nên xây dựng thực đơn ăn uống khoa học nhằm giảm áp lực lên cơ quan tiêu hóa, cải thiện cơn đau và một số triệu chứng đi kèm. Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng phù hợp còn giúp mẹ bầu duy trì sức khỏe, thể trạng tốt và thúc đẩy thai nhi phát triển toàn diện.
Theo các chuyên gia Dinh dưỡng, mẹ bầu bị đau dạ dày nên bổ sung các nhóm thực phẩm sau:
1. Mẹ bầu bị đau dạ dày nên bổ sung sữa chua
Sữa chua là sữa bò tươi đã trải qua quá trình lên men. Vì vậy ngoài các thành phần dinh dưỡng thông thường, thực phẩm này còn chứa nguồn lợi khuẩn (probiotic) dồi dào. Probiotic có khả năng cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ hoạt động tiêu hóa và giảm mức độ của cơn đau dạ dày.
Ngoài ra, bổ sung sữa chua vào chế độ dinh dưỡng còn giúp thai phụ giảm một số triệu chứng tiêu hóa như buồn nôn, nôn mửa, chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu, ợ hơi, ợ chua,… Bên cạnh lợi ích đối với hệ tiêu hóa, thực phẩm này còn cung cấp nguồn dinh dưỡng đa dạng cho mẹ bầu và thai nhi.
Khi sử dụng sữa chua, mẹ bầu có thể dùng kèm theo yến mạch, hạt hạnh nhân, óc chó, hạt chia và trái cây tươi để tăng cường vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Đồng thời nên dùng từ 1 – 2 hũ sữa chua sau bữa ăn chính khoảng 30 – 60 phút để cơ thể hấp thu tối đa dinh dưỡng và lợi khuẩn trong thực phẩm này.
2. Rau xanh – Thực phẩm tốt cho dạ dày
Phụ nữ mang thai nên bổ sung rau xanh trong tất cả các bữa ăn trong ngày. Với hàm lượng nước và chất xơ dồi dào, nhóm thực phẩm này có khả năng trung hòa axit, giảm cơn đau dạ dày, thúc đẩy quá trình trao đổi chất và điều hòa hoạt động tiêu hóa.
Ngoài ra, bổ sung rau xanh thường xuyên còn giúp cải thiện một số vấn đề tiêu hóa thường gặp ở mẹ bầu như táo bón, đầy hơi, khó tiêu, buồn nôn và nôn mửa. Bên cạnh đó, tăng cường chất xơ trong bữa ăn hằng ngày còn hỗ trợ phòng ngừa bệnh trĩ, tiền sản giật và tiểu đường thai kỳ.
Tuy nhiên khi dùng rau xanh, mẹ bầu nên ngâm rửa sạch với nước muối pha loãng và rửa lại với nước từ 3 – 4 lần để làm sạch hoàn toàn bụi bẩn, xác động vật và ký sinh trùng. Sử dụng rau xanh nhiễm bẩn và chưa được làm sạch hoàn toàn có thể gây rối loạn tiêu hóa và làm nghiêm trọng mức độ của cơn đau thượng vị.
Các loại rau xanh tốt cho thai phụ bị đau dạ dày gồm có bắp cải, súp lơ, cải xoăn, rau mồng tơi, rau cải, rau ngót, rau diếp cá, ngải cứu,…
3. Trái cây giàu vitamin C và chất chống oxy hóa
Phụ nữ mang thai thường có thể trạng và hệ miễn dịch kém do nội tiết tố bất ổn và cơ thể có nhiều thay đổi đột ngột. Vì vậy trong suốt thời gian thai kỳ, mẹ bầu thường dễ bị đau dạ dày, tiêu chảy, táo bón, cảm lạnh, ho, viêm họng,…
Mặc dù không gây nguy hiểm nhưng các bệnh lý này khởi phát thường xuyên có thể khiến mẹ bầu mệt mỏi, suy nhược và ăn uống kém. Tình trạng này ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của thai nhi khiến trẻ sinh ra nhẹ cân, ốm yếu và có hệ miễn dịch kém. Vì vậy để kiểm soát cơn đau dạ dày dày và tăng cường khả năng miễn dịch trong thời gian thai kỳ, mẹ bầu nên bổ sung trái cây giàu vitamin C và chất chống oxy hóa.
Vitamin C có tác dụng tăng cường miễn dịch, hạn chế nguy cơ bị nhiễm trùng và bệnh vặt trong giai đoạn mang thai. Ngoài ra, loại vitamin này còn giúp mẹ bầu duy trì làn da khỏe mạnh, tăng độ bền thành mạch, cung cấp oxy cho bào thai và hạn chế nguy cơ bong nhai thai.
Trong khi đó, chất chống oxy hóa có khả năng chống viêm, giảm đau dạ dày và bảo vệ niêm mạc cơ quan tiêu hóa. Ngoài ra, thành phần này còn giúp tái tạo, sửa chữa các mô bị tổn thương và hạn chế rối loạn di truyền ở thai nhi. Một số loại trái cây giàu vitamin C và chất chống oxy hóa tốt cho thai phụ bao gồm cam, bưởi, dâu tây, việt quất, táo, chuối, thanh long, xoài chín,…
4. Mẹ bầu nên bổ sung các loại cá giàu axit béo
Axit béo có trong các loại cá (Omega 3, Omega 6) là thành phần thiết yếu đối với mẹ bầu và thai nhi. Các axit béo này có khả năng cải thiện sức khỏe, phòng ngừa tiền sản giật và tiểu đường thai kỳ ở mẹ bầu. Ngoài ra, Omega 3 còn giúp thai nhi phát triển não bộ, tăng cường khả năng miễn dịch và hạn chế tối đa các bệnh lý bẩm sinh như viêm da cơ địa, hen suyễn và bệnh tim mạch.
Bên cạnh lợi ích đối với sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi, các axit béo còn có khả năng chống viêm, bảo vệ niêm mạc dạ dày – tá tràng và điều hòa nhu động ruột. Bổ sung các loại cá giàu axit béo (cá hồi, cá thu,…) thường xuyên giúp mẹ bầu kiểm soát cơn đau dạ dày, hạn chế táo bón và một số triệu chứng tiêu hóa khác.
5. Thực phẩm giàu đạm
Protein (đạm) là thành phần thiết yếu đối với sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi. Bổ sung thực phẩm giàu đạm thường xuyên giúp thai phụ duy trì thể trạng khỏe mạnh, ổn định nồng độ hormone trong cơ thể và tăng khả năng vận chuyển oxy của máu.
Bên cạnh đó, dung nạp một lượng đạm vừa đủ còn giúp mẹ bầu ổn định hoạt động tiêu hóa, giảm tình trạng co bóp và bài tiết axit quá mức. Đồng thời hỗ trợ phòng ngừa tình trạng suy nhược, mệt mỏi và sụt cân do đau dạ dày kéo dài. Ngoài lợi ích đối với mẹ bầu, thực phẩm giàu đạm còn giúp thai nhi phát triển đều đặn, tăng cường khả năng miễn dịch và hạn chế tình trạng nhẹ cân, ốm yếu,…
Tuy nhiên khi bị đau dạ dày, mẹ bầu không nên sử dụng thực phẩm có hàm lượng quá cao. Thay vào đó, nên bổ sung thực phẩm có hàm lượng protein vừa phải như thịt bò, thịt lợn nạc, thịt gà, đậu nành, thịt vịt, cá,…
6. Mẹ bầu nên bổ sung thực phẩm giàu tinh bột
Thực phẩm giàu tinh bột có thể hấp thu lượng dịch vị dư thừa, ngăn chặn quá trình xâm lấn mô dạ dày và ngừa táo bón. Do đó, bổ sung tinh bột vào chế độ ăn có thể giảm cơn đau dạ dày và một số triệu chứng kèm theo như ợ hơi, đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn, nôn mửa,…
Ngoài ra, thực phẩm giàu tinh bột còn cung cấp nguồn năng lượng dồi dào cho mẹ bầu và thành phần dinh dưỡng đa dạng cho thai nhi. Bổ sung nhóm thực phẩm này đều đặn không chỉ kiểm soát đau dạ dày mà còn đảm bảo mẹ bầu khỏe mạnh và thai nhi phát triển toàn diện.
Tuy nhiên ăn quá nhiều tinh bột có thể khiến mẹ bầu tăng cân nhanh, thai nhi béo phì, làm tăng áp lực lên xương khớp và gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực khác. Do đó bà bầu nên cân đối giữa thực phẩm giàu tinh bột với đạm, chất xơ và vitamin để hạn chế tình trạng tăng cân quá nhanh và đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng của thai nhi.
7. Bà bầu bị đau dạ dày nên uống đủ nước
Thói quen uống nhiều nước giúp làm loãng nồng độ axit trong dạ dày và giữ một lượng nước nhất định trong ruột kết. Bổ sung đủ 2.5 – 3 lít nước/ ngày giúp thai phụ kiểm soát cơn đau ở vùng thượng vị, hỗ trợ hoạt động tiêu hóa và ngừa táo bón, khó tiêu trong thời gian mang thai. Bên cạnh đó, thói quen này còn duy trì lượng nước ối trong tử cung và giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu.
Ngoài nước lọc, mẹ bầu cũng có thể bổ sung thêm sữa chua uống, nước ép từ rau củ và trái cây tươi để bù nước, cân bằng điện giải và cung cấp vitamin, khoáng chất cho cơ thể.
Bà bầu bị đau dạ dày nên kiêng ăn gì?
Ngoài các nhóm thực phẩm lành mạnh, một số món ăn và thức uống có thể khiến tình trạng đau dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn. Hơn nữa, dung nạp các thực phẩm và đồ uống không lành mạnh còn ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
Theo thống kê, mẹ bầu có chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học thường bị đau dạ dày dai dẳng, có nguy cơ mắc bệnh trĩ, tiểu đường thai kỳ và khiến trẻ sinh ra ốm yếu, nhẹ cân.
Do đó khi bị đau dạ dày, bà bầu nên chủ động loại bỏ/ hạn chế các nhóm thực phẩm và đồ uống sau:
1. Thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, gia vị
Dầu mỡ và gia vị (muối, đường, ớt, tiêu) thường khó tiêu hóa. Nếu thường xuyên sử dụng các món ăn chứa nhiều gia vị và dầu mỡ như thức ăn nhanh, đồ hộp,… mẹ bầu có thể bị đau dạ dày, đầy hơi, chướng bụng, buồn nôn, nôn mửa và táo bón.
Đối với thai phụ bị viêm loét dạ dày tá tràng, các loại thực phẩm này có thể kích thích lên ổ viêm và khiến tình trạng loét niêm mạc trở nên nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, dung nạp thực phẩm chứa nhiều gia vị và dầu mỡ còn khiến dạ dày bài tiết nhiều axit và tăng nguy cơ trào ngược thực quản.
2. Thực phẩm tái, sống
Thực phẩm tái, sống (sashimi, bò tái, tiết canh, gỏi, nem,…) được ưa chuộng nhờ hương vị thơm ngon và hàm lượng dinh dưỡng dồi dào. Tuy nhiên thực phẩm chưa được nấu chín hoàn toàn có thể chứa ký sinh trùng, nấm, virus và vi khuẩn.
Ở người bình thường, dùng thực phẩm tươi sống chỉ gây rối loạn tiêu hóa hoặc ngộ độc thực phẩm. Trong khi đó, phụ nữ mang thai có thể đối mặt với một số ảnh hưởng nghiêm trọng như tăng co bóp tử cung, sinh non, thai chết lưu, thai nhi chậm phát triển trí tuệ. Ngoài ra, sử dụng thực phẩm sống, tái còn làm nghiêm trọng cơn đau dạ dày, gây tiêu chảy/ táo bón, buồn nôn, nôn mửa,…
3. Thức ăn có tiền sử dị ứng
Phụ nữ mang thai có hệ miễn dịch khá nhạy cảm và dễ phát sinh phản ứng quá mẫn khi dung nạp thực phẩm “lạ”. Khi bị dị ứng, histamine sẽ được phóng thích ra khỏi phức hợp với protein và xâm nhập vào da, niêm mạc.
Thành phần hóa học này kích thích phản ứng viêm, ngứa ngáy, nổi sẩn ở da, đồng thời khiến niêm mạc tiêu hóa viêm, phù nề và co thắt quá mức. Dung nạp thực phẩm gây dị ứng có thể khiến mẹ bầu bị đau dạ dày dữ dội, tiêu chảy, buồn nôn, nôn mửa, ngứa cổ họng,… Ở một số trường hợp, dị ứng thực phẩm còn gây sốc phản vệ (tình trạng dị ứng nặng đe dọa trực tiếp đến tính mạng).
Vì vậy mẹ bầu bị đau dạ dày nên hạn chế sử dụng thực phẩm có tiền sử dị ứng, đồng thời cần thận trọng khi các loại thực phẩm “lạ” và thực phẩm có nguy cơ dị ứng cao như tôm, nghêu, hàu, đậu phộng, mè,…
4. Mẹ bầu bị đau dạ dày nên tránh dùng rượu bia
Ethanol trong rượu bia có thể ăn mòn niêm mạc đường tiêu hóa, kích thích dạ dày bài tiết axit và co thắt quá mức. Dung nạp rượu bia thường xuyên còn khiến ổ viêm loét ở niêm mạc dạ dày tiến triển nặng và làm tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa.
Ngoài ra, độc tố từ rượu bia còn làm tăng nguy cơ sảy thai, thai chết lưu và gây dị tật thai nhi. Mẹ bầu có thói quen sử dụng thức uống chứa cồn thường sinh ra trẻ nhẹ cân, ốm yếu, chậm phát triển, trí nhớ kém, khả năng tiếp thu chậm, không tự chủ được hành động hoặc tăng động quá mức.
5. Nước ngọt có gas và cà phê
Caffeine có trong nước ngọt có gas và cà phê có thể khiến mẹ bầu tăng hưng phấn thần kinh, tăng nhịp tim, nhịp thở, gây ù tai, hoa mắt và mất ngủ. Ngoài ra, caffeine còn kích thích dạ dày bài tiết nhiều axit gây đau thượng vị, đầy hơi, khó tiêu, buồn nôn và chướng bụng.
Bên cạnh đó một số nghiên cứu cũng cho thấy, mẹ bầu sử dụng thức uống chứa caffeine có thể giảm khả năng hấp thu kẽm, sắt và có nguy cơ thiếu máu cao. Ngoài ra, dung nạp thức uống này thường xuyên còn gây chán ăn, ăn uống kém và táo bón.
Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phosphate trong nước ngọt có gas có xu hướng kết hợp với sắt gây ra độc tố và tăng nguy cơ sảy thai. Chính vì những tác hại này, mẹ bầu nên tránh sử dụng nước ngọt có gas và cà phê trong thời gian thai kỳ.
Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho bà bầu bị đau dạ dày
Khác với người bình thường, chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai không chỉ đáp ứng nhu cầu của thai phụ mà còn phải phù hợp với giai đoạn phát triển của thai nhi. Để giảm tần suất và mức độ của cơn đau dạ dày, nhiều mẹ bầu có xu hướng ăn uống kiêng khem quá mức. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và sự phát triển của thai nhi.
Vì vậy khi xây dựng thực đơn ăn uống cho mẹ bầu bị đau dạ dày, cần chú ý một số nguyên tắc sau:
- Tránh phụ thuộc vào một hoặc vài nhóm thực phẩm cố định. Thay vào đó, nên đa dạng các nhóm thực phẩm trong bữa ăn để cung cấp đủ dinh dưỡng cơ thể và đảm bảo sự phát triển của thai nhi.
- Không nên tăng khối lượng thức ăn quá đột ngột. Tình trạng này có thể khiến mẹ bầu tăng cân nhanh và kích thích triệu chứng đau dạ dày bùng phát mạnh. Thay vào đó, nên xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp với giai đoạn phát triển của thai nhi.
- Tránh các nhóm thực phẩm và đồ uống gây kích thích dạ dày, tác động xấu đến sức khỏe của mẹ bầu và gây ảnh hưởng đến quá trình phát triển của thai nhi.
- Mẹ bầu bị đau dạ dày nên chia nhỏ khẩu phần ăn, mỗi bữa chỉ dung nạp một lượng thực phẩm vừa đủ và cần ăn chậm nhai kỹ để tránh kích thích lên cơ quan tiêu hóa. Ngoài ra, cần ăn trước 20 giờ và mỗi bữa ăn nên cách nhau ít nhất 2 giờ đồng hồ.
- Tránh vận động mạnh hoặc nằm ngay sau khi ăn.
- Theo các chuyên gia dinh dưỡng, mẹ bầu nên ưu tiên chế biến món ăn ở dạng hấp, hầm, nấu cháo hoặc luộc để bảo toàn hàm lượng dinh dưỡng của thực phẩm. Ngoài ra các phương thức chế biến này còn giúp giảm áp lực lên cơ quan tiêu hóa, hạn chế đau dạ dày, đầy hơi, buồn nôn và chướng bụng.
- Ngoài chế độ dinh dưỡng, đau dạ dày còn chịu ảnh hưởng từ thói quen sinh hoạt và làm việc. Vì vậy để kiểm soát triệu chứng này, mẹ bầu nên dành thời gian nghỉ ngơi, giảm khối lượng công việc và tập thể dục nhẹ nhàng từ 10 – 20 phút/ ngày.
Hy vọng qua bài viết, bạn đọc có thể nắm bắt được vấn đề “Đau dạ dày khi mang thai nên ăn gì? Kiêng gì?” và dễ dàng xây dựng thực đơn ăn uống phù hợp. Trong trường hợp có các bệnh lý nền (tiểu đường, huyết áp,…), mẹ bầu nên tìm gặp chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn và hướng dẫn cách xây dựng chế độ ăn uống khoa học.
Tham khảo thêm: 10 cách chữa đau dạ dày cho bà bầu tại nhà tốt nhất
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!