Đau Dạ Dày Kèm Buồn Nôn Là Bị Gì? Nguy Hiểm Không?
Đau dạ dày kèm buồn nôn là triệu chứng phổ biến của các bệnh lý ở dạ dày như viêm loét dạ dày – tá tràng, hội chứng Zollinger-Ellison, trào ngược thực quản,… Tuy nhiên triệu chứng này cũng có là hệ quả do thói quen ăn uống thiếu khoa học, căng thẳng kéo dài, ảnh hưởng của quá trình mang thai và lạm dụng thuốc.
Đau dạ dày kèm buồn nôn là bị gì?
Đau dạ dày (đau thượng vị) là tình trạng cơn đau khởi phát ở vùng bụng nằm trên rốn. Triệu chứng này thường khởi phát sau khi ăn no hoặc khi bụng đói. Tuy nhiên ở một số ít trường hợp, đau dạ dày có thể xuất hiện ở bất cứ thời điểm nào trong ngày.
Thông thường, đau thượng vị ít khi khởi phát đơn lẻ mà thường đi kèm với tình trạng buồn nôn và nôn mửa. Đây là dấu hiệu thường gặp của các bệnh lý ở dạ dày, thực quản và đường ruột. Ngoài ra, triệu chứng này cũng có thể là ảnh hưởng của thai kỳ, căng thẳng, lạm dụng thuốc,…
Một số nguyên nhân có thể gây đau dạ dày kèm buồn nôn, bao gồm:
1. Viêm loét dạ dày tá tràng
Viêm loét dạ dày tá tràng là nguyên nhân phổ biến gây đau dạ dày kèm buồn nôn và nôn mửa. Ở trong giai đoạn viêm, các triệu chứng thường có mức độ nhẹ và tần suất xuất hiện thấp. Tuy nhiên khi niêm mạc bị loét, các triệu chứng này có thể khởi phát thường xuyên – ngay cả khi ngủ.
Bệnh lý này thường là hệ quả do ăn uống không điều độ, căng thẳng, nghiện rượu bia, sử dụng thuốc không đúng cách, thường xuyên dùng thực phẩm chứa axit, nhiều dầu mỡ và gia vị.
Ngoài triệu chứng đau thượng vị và buồn nôn, viêm loét dạ dày tá tràng còn gây đầy bụng, khó tiêu, ăn uống kém, ợ hơi, ợ chua, tiêu chảy,… Nếu kéo dài, bệnh lý này có thể làm phát sinh một số triệu chứng toàn thân như sụt cân, cơ thể mệt mỏi và suy nhược.
2. Ngộ độc thực phẩm
Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi dung nạp thực phẩm bẩn, có chứa virus, vi khuẩn, nấm, hóa chất,… hoặc thực phẩm có độc tố như cóc, măng, sắn và cá nóc. Độc tố và tác nhân gây nhiễm trùng từ các loại thực phẩm có thể gây viêm dạ dày, tăng nhu động đường ruột và dẫn đến các triệu chứng như nôn ói liên tục, buồn nôn, đau thượng vị, tiêu chảy, đau bụng dữ dội,…
Trong trường hợp nặng, ngộ độc thực phẩm còn có thể gây đi ngoài ra máu, tụt huyết áp, khó thở, rối loạn nhịp tim, chóng mặt, đau đầu, mất nước,…
3. Trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản và khoang miệng do tăng tiết axit, tăng áp lực ổ bụng hoặc do rối loạn chức năng cơ thắt thực quản dưới.
Hiện tượng axit trào ngược thường gây đau thượng vị kèm buồn nôn, nóng rát vùng ngực, cổ họng, ợ nóng, đầy bụng, khó tiêu,… Bệnh lý này kéo dài còn có thể gây khàn tiếng, ho khan, khó khăn khi nhai nuốt, viêm họng mãn tính, hôi miệng, viêm thanh quản, rối loạn giấc ngủ (do triệu chứng bùng phát mạnh vào ban đêm).
4. Dấu hiệu mang thai
Đau dạ dày và buồn nôn có thể là dấu hiệu mang thai. Thực tế, hormone thai kỳ tăng lên đột ngột ảnh hưởng không nhỏ đến hệ thống thần kinh, hoạt động co bóp dạ dày và nhu động ruột. Vì vậy trong giai đoạn mới thụ thai, bạn có thể gặp phải một số triệu chứng tiêu hóa như đau dạ dày, chán ăn, buồn nôn, nôn mửa, táo bón,…
Ngoài ra, đau thượng vị kèm buồn nôn khi mang thai còn có thể là hệ quả do tử cung giãn nỡ, gây chèn ép cơ quan tiêu hóa và làm tăng áp lực ổ bụng. Nếu nghi ngờ triệu chứng này là dấu hiệu mang thai, bạn nên kiểm tra chu kỳ kinh nguyệt, xem xét các triệu chứng toàn thân (mệt mỏi, lo lắng bất thường, khó ngủ,…) hoặc sử dụng que thử thai.
5. Stress kéo dài
Thực tế cho thấy, các vấn đề về dạ dày và đường ruột có thể là hệ quả do stress kéo dài. Thần kinh bị căng thẳng không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ, mức độ tập trung và hiệu suất lao động mà còn gây rối loạn chức năng co bóp và nhu động ruột.
Trong trường hợp căng thẳng kéo dài, dạ dày có xu hướng bài tiết axit, co bóp quá mức, đường ruột co thắt bất thường, giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng,… Do đó ngoài các triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, giảm mức độ tập trung và lo lắng quá mức, stress kéo dài còn gây buồn nôn, đau dạ dày, nôn mửa, đầy bụng, khó tiêu,…
6. Một số nguyên nhân khác
Ngoài ra, tình trạng đau dạ dày kèm buồn nôn có thể khởi phát do một số nguyên nhân sau:
- Lạm dụng kháng sinh, thuốc giảm đau: Đau dạ dày và buồn nôn có thể là hệ quả do lạm dụng thuốc giảm đau và kháng sinh trong thời gian dài. Các loại thuốc giảm đau, chống viêm đều có thể gây suy giảm màng bảo vệ niêm mạc, tạo điều kiện cho dịch vị xâm lấn và ăn mòn mô. Trong khi đó, thuốc kháng sinh gây mất cân bằng hệ vi sinh trong dạ dày và đường ruột, làm tăng số lượng hại khuẩn, kích thích dạ dày co bóp quá mức và bài tiết nhiều axit.
- Ung thư dạ dày: Ở một số ít trường hợp, đau thượng vị kèm buồn nôn và ói mửa có thể là dấu hiệu tiềm ẩn của khối u ác tính. Ngoài các triệu chứng thông thường, ung thư dạ dày còn gây sụt cân nhanh chóng, chướng bụng, đầy bụng, đau thượng vị dữ dội,…
- Xuất huyết dạ dày: Xuất huyết dạ dày là biến chứng do lạm dụng thuốc chống viêm, sử dụng rượu bia, loét dạ dày tiến triển,… Biến chứng này thường gây đau dạ dày dữ dội kèm buôn nôn, nôn ói liên tục, dịch nôn chứa máu tươi hoặc có màu cà phê.
- Hội chứng Zollinger-Ellison: Hội chứng Zollinger-Ellison xảy ra khi tuyến tụy xuất hiện một hoặc nhiều khối u gastrin. Khối u này kích thích dạ dày bài tiết axit nhiều bất thường, dẫn đến tình trạng đau thượng vị, buồn nôn và đầy bụng. Nếu không điều trị kịp thời, hội chứng Zollinger-Ellison có thể gây loét dạ dày, tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa, trào ngược dạ dày thực quản,..
- Dị ứng thực phẩm: Dị ứng thực phẩm cũng có thể là nguyên nhân gây đau thượng vị và buồn nôn. Khi bị dị ứng thức ăn, hệ miễn dịch có xu hướng phóng thích histamine vào da, niêm mạc họng, thực quản và dạ dày. Hiện tượng này dẫn đến tình trạng đau thượng vị, buồn nôn, ngứa cổ họng, tiêu chảy, choáng đầu,…
- Thói quen ăn uống: Đau dạ dày và buồn nôn có thể dấu hiệu cảnh báo thói quen ăn uống không lành mạnh như ăn quá no, để bụng quá đói, ăn uống không đúng bữa, dùng nhiều thực phẩm chế biến sẵn, lạm dụng rượu bia,… Nếu không cải thiện các thói quen xấu, niêm mạc dạ dày có thể bị viêm và loét.
Trên thực tế, đau dạ dày kèm buồn nôn là triệu chứng phổ biến và có thể là biểu hiện nhiều bệnh lý tiềm ẩn. Vì vậy ở một số trường hợp, triệu chứng này có thể khởi phát do một số nguyên nhân không được nhắc đến trong bài viết.
Đau dạ dày kèm buồn nôn có nguy hiểm không?
Đau dạ dày kèm buồn nôn là dấu hiệu của nhiều nguyên nhân và bệnh lý khác nhau. Mức độ nguy hiểm của triệu chứng phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể. Nếu xảy ra do thói quen ăn uống, mang thai, căng thẳng,… triệu chứng có thể thuyên giảm sau khi thay đổi lối sống và điều chỉnh chế độ dinh dưỡng.
Tuy nhiên ở một số trường hợp như dị ứng thức ăn, ngộ độc thực phẩm, loét dạ dày, trào ngược dạ dày, ung thư dạ dày,… bạn cần thăm khám và điều trị trong thời gian sớm nhất. Các vấn đề này sức khỏe này có thể gây mất máu nhiều, rối loạn thần kinh, sốc phản vệ và đe dọa đến tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.
Cách biện pháp khắc phục đau dạ dày kèm buồn nôn
Khắc phục tình trạng đau thượng vị kèm buồn nôn phụ thuộc vào nguyên nhân và các triệu chứng đi kèm. Dưới đây là một số cách xử lý giúp kiểm soát cơn đau, giảm buồn nôn và phòng ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
1. Tìm gặp bác sĩ khi cần thiết
Trong trường hợp đau dạ dày và buồn nôn đi kèm với các triệu chứng có mức độ nặng, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán.
Dựa vào kết quả chẩn đoán, bác sĩ có thể chỉ định một số biện pháp sau:
- Sử dụng thuốc bảo vệ niêm mạc, kháng axit, ức chế bài tiết và thuốc giảm đau chống co thắt trong trường hợp trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày,…
- Dùng kháng sinh khi dạ dày có dương tính với vi khuẩn Hp hoặc nhiễm trùng do ngộ độc thực phẩm
- Phẫu thuật cầm máu và cắt bỏ khối u đối với xuất huyết dạ dày, hội chứng Zollinger-Ellison và ung thư dạ dày
- Truyền dịch và pha bột điện giải Oresol trong trường hợp tiêu chảy và nôn ói nhiều do ngộ độc thực phẩm
- Sử dụng thuốc kháng histamine và tiêm Epinephrine trong trường hợp đau dạ dày và buồn nôn do dị ứng thức ăn
Lưu ý: Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ hoặc dược sĩ.
2. Cải thiện với biện pháp tại nhà
Nếu đau dạ dày kèm buồn nôn khởi phát do các nguyên nhân thông thường như mang thai, ăn uống không điều độ, căng thẳng,… bạn có thể áp dụng một số biện pháp cải thiện ngay tại nhà như:
- Ngậm gừng tươi: Ngậm gừng tươi có tác dụng giảm viêm, ức chế nhiễm trùng do virus và vi khuẩn. Ngoài ra tinh dầu từ gừng còn có hiệu quả chống buồn nôn và nôn mửa.
- Dùng trà mật ong: Mật ong có vị ngọt thanh, giàu dinh dưỡng, đặc tính kháng khuẩn và làm dịu niêm mạc. Uống trà mật ong ấm có thể trung hòa dịch vị dạ dày, giảm buồn nôn, đắng cổ họng và điều hòa hoạt động co bóp của dạ dày.
- Hít thở sâu: Hít thở sâu giúp làm giảm căng thẳng, hạn chế co bóp dạ dày quá mức và cải thiện chứng buồn nôn, đau thượng vị,… Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng máy xông tinh dầu để tạo mùi hương trong không khí nhằm giảm stress và cảm giác buồn nôn.
Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng trà bạc hà, mứt vỏ quýt, nước cam tươi, trà quế,… để giảm buồn nôn và làm dịu cơn đau thượng vị. Các biện pháp tại nhà chỉ giúp làm giảm triệu chứng tạm thời, vì vậy cần thay đổi thói quen xấu và tìm gặp bác sĩ nếu cơn đau kéo dài và tăng mức độ dần theo thời gian.
Chăm sóc và phòng ngừa đau dạ dày kèm buồn nôn
Đau dạ dày và buồn nôn có xu hướng nghiêm trọng dần theo thời gian nếu không chủ động thay đổi thói quen xấu, kiểm soát căng thẳng,… Ngoài ra, triệu chứng cũng có thể tái phát ngay sau khi điều trị nếu tiếp tục lạm dụng thuốc, sử dụng rượu bia và ăn uống thiếu khoa học.
Vì vậy bên cạnh điều trị y tế và biện pháp tại nhà, bạn nên thực hiện các mẹo chăm sóc và phòng ngừa đau thượng vị kèm buồn nôn tái phát như:
- Ăn chậm nhai kỹ, ăn đủ 3 bữa và ăn đúng giờ. Hạn chế thói quen bỏ bữa, ăn sát giờ ngủ hoặc ăn uống quá mức.
- Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc và nước lọc vào chế độ dinh dưỡng nhằm thúc đẩy chức năng tiêu hóa, giảm áp lực và trung hòa dịch vị dạ dày.
- Hạn chế các loại thực phẩm và đồ uống tác động xấu đến cơ quan tiêu hóa như rượu bia, cà phê, thức ăn nhanh, đồ uống có gas, thực phẩm chế biến sẵn, gia vị, dầu mỡ, thức ăn gây dị ứng và thực phẩm khó tiêu hóa.
- Tránh hút thuốc lá và sử dụng chất kích thích.
- Giảm khối lượng công việc, dành thời gian nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc và tập thể dục thường xuyên.
- Không tự ý sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm và giảm đau.
- Thăm khám 1 – 2 lần/ năm để kiểm tra sức khỏe và kịp thời phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn.
Đau dạ dày kèm buồn nôn là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Đối với những trường hợp nhẹ, tình trạng này có thể thuyên giảm sau khi chăm sóc và thay đổi lối sống. Tuy nhiên nếu triệu chứng kéo dài và đi kèm với các biểu hiện bất thường, nên tìm gặp bác sĩ để được thăm khám và xử lý trong thời gian sớm nhất.
Tham khảo thêm: 9 Cách giảm đau dạ dày cấp tốc – Hiệu quả ngay lập tức
Tin xem thêm
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!