Bị chàm ở chân: Cách chăm sóc, chữa trị và lưu ý

Bác Sĩ Trần Hải Long 12:44 - 11/05/2023

Đánh giá bài viết

4.2/5 - (4 bình chọn)

Bệnh chàm có thể xảy ra ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể. Trong đó, số liệu thống kê ghi nhận, có rất nhiều người bị chàm ở chân. Các triệu chứng của bệnh gây ra nhiều phiền toái ảnh hưởng đến cuộc sống do chân là vùng thường xuyên xảy ra tiếp xúc. Cần chú ý điều trị và chăm sóc đúng cách để sớm kiểm soát bệnh và khắc phục tốt triệu chứng.

Bị chàm ở chân – Nguyên nhân và triệu chứng

Bệnh chàm (eczema) là một dạng tổn thương da mãn tính. Đặc trưng bởi tình trạng da bị khô ráp, dày sừng, bong tróc, nứt nẻ kèm theo ngứa ngáy rất khó chịu. Tổn thương do bệnh lý này gây ra có thể kích hoạt ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể. Trong đó, chân được cho là một trong những vị trí ưa thích của bệnh.

Chân là vị trí có tần suất tiếp xúc rất thường xuyên. Chính vì vậy mà lớp sừng của da thường rất dễ bị hư hại và tổn thương. Từ đó dẫn tới tình trạng suy giảm hàng rào bảo vệ. Lúc này các dị nguyên sẽ dễ thâm nhập và làm phát sinh tổn thương dạng chàm.

Bị chàm ở chân là tình trạng lành tính và đa phần không gây nguy hiểm tới sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên bệnh lý này có xu hướng diễn tiến dai dẳng và rất dễ tái phát. Đặc biệt đến nay vẫn chưa có biện pháp điều trị triệt để.

1. Nguyên nhân

Hiện nay căn nguyên của bệnh chàm nói chung và bệnh chàm ở chân nói riêng vẫn chưa được xác định cụ thể. Tuy nhiên, dựa vào nghiên cứu dịch tễ học, mô bệnh học và các xét nghiệm cận lâm sàng thì các nhà khoa học cho biết bệnh có cơ chế miễn dịch dị ứng chịu tác động của nhiều yếu tố cộng hưởng.

Dưới đây là một số yếu tố có thể liên quan đến sự kích hoạt của bệnh chàm ở chân:

– Yếu tố di truyền:

Thông qua khảo sát, các nhà nghiên cứu cho biết, người bị bệnh chàm ở chân thường có những người thân cận huyết mắc phải một số bệnh lý da liễu. Điển hình như bệnh chàm eczema, vảy nến hay á sừng…

– Tiếp xúc với dị nguyên:

Như đã đề cập, da chân là vị trí có tần suất tiếp xúc thường xuyên. Vùng da này rất dễ tiếp xúc với các dị nguyên như dung môi công nghiệp, chất kích thích, mủ thực vật, nọc độc côn trùng, xà phòng…

Các chất dị nguyên này có thể làm phát sinh phản ứng dị ứng. Từ đó gây ra tình trạng tăng kháng nguyên và phóng thích histamine vào da. Điều này có thể làm phát sinh các tổn thương lâm sàng.

nguyên nhân gây bệnh chàm ở chân — Tiếp xúc với dung môi công nghiệp có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh chàm ở chân

– Đặc điểm da:

Nghiên cứu mô bệnh học ở những bệnh nhân bị chàm ở chân cho kết quả, lớp sừng của da chân có hiện tượng thiếu hụt filaggrin. Đây là một loại protein rất quan trọng giúp giữ ẩm và ngăn chặn tình trạng thoát hơi nước cho da.

– Tác động cơ học:

Các nhà khoa học cho biết, trong nhiều trường hợp, bệnh chàm ở chân có thể khởi phát do các tác động cơ học. Ví dụ như cào gãi, ma sát, nhiệt độ quá nóng hay quá lạnh.

– Nhiễm nấm men:

Chân được cho là một vị trí rất dễ bị nhiễm nấm men. Nguyên nhân là do vùng da này có hoạt động bài tiết dầu mạnh và có mật độ tiếp xúc cao. Nấm men có thể phát triển ở lớp thượng bì. Sau đó sẽ tạo ra các chất chuyển hóa và kích thích các phản ứng viêm gây tổn thương da.

Đặc biệt tác động từ nấm có thể thúc đẩy hoạt động quá mẫn của hệ thống miễn dịch. Từ đó làm tăng nguy cơ bùng phát các triệu chứng của bệnh chàm ở chân.

– Các yếu tố khác:

Bên cạnh các yếu tố được đề cập ở trên thì bệnh chàm ở chân cũng có thể khởi phát do một số yếu tố cộng hưởng khác. Phải kể đến như:

Vệ sinh da kém
Thay đổi thời tiết động ngột
Rối loạn nội tiết tố
Tâm lý bất ổn
Căng thẳng, stress kéo dài

2. Dấu hiệu nhận biết

Cũng giống như bệnh chàm ở các vị trí khác, bệnh chàm ở chân thường gây ra một số triệu chứng như sau:

Da chân nổi đám tổn thương có màu đỏ hoặc hồng.
Vùng da tổn thương có thể hơi phù nề và có ranh giới khá rõ ràng so với vùng da lành.
Tổn thương da thường gây đau rát nhẹ kèm triệu chứng ngứa ngáy.
Trên bề mặt tổn thương da có thể xuất hiện nhiều mụn nước nhỏ li ti.
Sau đó các mụn nước sẽ bị vỡ ra, rỉ dịch và khô lại tạo thành vảy tiết.
Theo thời gian, da có thể hình thành các tổn thương mãn tính như da khô, bong tróc, dày sừng kèm theo tình trạng ngứa ngáy từ âm ỉ đến dữ dội.
Trong một số trường hợp, chàm ở chân có thể ảnh hưởng, ăn mòn và gây hư hại móng chân.

Bị chàm ở chân có nguy hiểm không?

Bệnh chàm ở chân tương đối lành tính. Hầu hết các trường hợp đều chỉ gây tổn thương bên ngoài da, rất hiếm khi ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên đây là bệnh lý có tính chất dai dẳng và rất dễ bùng phát trở lại.

Tổn thương trên da nếu tái đi tái lại nhiều lần có thể gây ngứa dữ dội. Từ đó kích thích phản ứng cào gãi, chà xát và dễ gây ra các biến chứng như:

– Lichen hóa:

Lichen hóa là hiện tượng tổn thương do bệnh chàm có xu hướng thâm nhiễm, xuất hiện nhiều các vết nứt. Đồng thời gây ngứa ngáy kéo dài. Vùng da bị lichen hóa thường có ranh giới rất rõ ràng với vùng da xung quanh. Tổn thương ở dạng lichen hóa thường ảnh hưởng nghiêm trọng tới ngoại hình cũng như chức năng thẩm mỹ của da.

– Bội nhiễm:

Trường hợp cào gãi hay chà xát lên da có thể làm gia tăng tổn thương thứ phát. Từ đó khiến vi khuẩn, nấm men dễ tấn công và gây bội nhiễm. Vùng da chân có tần suất tiếp xúc thường xuyên hơn nên nguy cơ bị bội nhiễm cũng sẽ cao hơn các vùng da khác.

– Biến dạng móng:

Bị chàm ở chân có thể lan tỏa trên phạm vi rộng và ảnh hưởng đến vùng da xung quanh móng chân. Từ đó khiến cho móng bị đổi màu, đục, giòn và dễ gãy. Hơn nữa, tổn thương do bệnh chàm còn tạo điều kiện cho nấm men phát triển. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh nấm móng.

Giải pháp điều trị khi bị chàm ở chân

Như đã phân tích, bệnh chàm ở chân có tính chất dai dẳng, khó điều trị và rất dễ tái phát. Chính vì vậy cần tích cực điều trị và chăm sóc đúng cách để kiểm soát bệnh, cải thiện triệu chứng và làm giảm mức độ ảnh hưởng.

Dưới đây là một số biện pháp điều trị bệnh chàm ở chân được áp dụng phổ biến:

1. Thực hiện chế độ chăm sóc khoa học

Bệnh chàm nói chung và tình trạng chàm ở chân nói riêng đều có cơ chế phức tạp. Người bệnh được khuyên là cần chú ý chăm sóc da đúng cách để tăng cường đề kháng cho da. Từ đó làm giảm mức độ tổn thương, ngăn ngừa các triệu chứng lan tỏa rộng.

chữa bệnh chàm ở chân — Chú ý dưỡng ẩm cho da chân để làm giảm khô ráp, dày sừng và bong tróc do bệnh chàm

Các biện pháp chăm sóc da chân đúng cách khi bị chàm, bao gồm:

Dưỡng ẩm cho da đều đặn từ 2 – 4 lần/ ngày. Đây là thói quen tốt giúp làm giảm tình trạng da bị khô ráp, bong tróc. Hơn nữa còn phục hồi màng lipid của da và bảo vệ da khỏi các tác nhân gây dị ứng từ bên ngoài.
Tránh dùng các loại xà phòng hay sản phẩm làm sạch da có độ pH cao và chứa các thành phần dễ gây kích ứng. Tốt nhất nên tham khảo bác sĩ da liễu để được tư vấn các sản phẩm có độ pH cân bằng, dịu nhẹ, chứa các thành phần an toàn và ít kích ứng.
Trường hợp phải tiếp xúc với các chất gây dị ứng thì cần mang ủng. Sau đó nên chú ý làm sạch da chân bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý.
Tuyệt đối không mang giày chật hay có chất liệu dày, cứng và bí.
Trường hợp bị ngứa ngáy nhiều có thể áp dụng chườm lạnh hay tắm nước mát để hỗ trợ cải thiện.
Tránh sơn móng hay đeo trang sức bằng kim loại nếu bệnh chàm ở chân bùng phát mạnh.

2. Sử dụng thuốc theo hướng dẫn bác sĩ

Ngoài biện pháp chăm sóc thì người bệnh nên thăm khám để được bác sĩ kê toa thuốc phù hợp. Tùy thuộc vào mức độ triệu chứng và tổn thương da mà bác sĩ có thể kê toa cả thuốc bôi và thuốc uống. Mục đích của việc dùng thuốc là để kiểm soát tổn thương da cũng như ngăn ngừa biến chứng phát sinh.

Đối với bệnh chàm ở chân, bác sĩ có thể kê toa một số loại thuốc sau:

– Thuốc bôi corticoid:

Thuốc bôi corticoid được dùng rất phổ biến trong chữa trị bệnh chàm nói riêng và các bệnh da liễu mãn tính nói chung. Thuốc được dùng tại chỗ với tác dụng làm giảm viêm da, ức chế miễn dịch và kháng dị ứng. Tuy nhiên cần dùng đúng liều lượng cho từng vùng da cụ thể và chỉ được sử dụng tối đa 20 ngày để tránh gặp phải tác dụng không mong muốn.

– Thuốc bôi ức chế calcineurin:

Nhóm thuốc này thường được dùng xen kẽ với thuốc bôi corticoid để làm hạn chế rủi ro và tác dụng ngoại ý khi sử dụng. Thuốc bôi ức chế calcineurin hoạt động bằng cách ngăn chặn tổng hợp cytokine. Đồng thời kích hoạt bạch cầu trung tính, ức chế hoạt tính của thành phần calcineurin và các tế bào mast. Từ đó sẽ làm giảm tổn thương da cùng các triệu chứng cơ năng của bệnh.

điều trị chàm ở chân — Một số loại thuốc bôi tại chỗ có thể giúp làm giảm tổn thương ở da chân do bệnh chàm

– Thuốc kháng histamine H1:

Ngứa ngáy là triệu chứng đặc trưng của bệnh chàm có thể kéo dài từ giai đoạn cấp cho tới giai đoạn mãn tính. Để kiểm soát tốt hơn triệu chứng này thì bác sĩ có thể chỉ định dùng thêm một số thuốc kháng histamine H1 tổng hợp. Điển hình như Loratadin hay Chlorpheniramine.

– Thuốc kháng nấm:

Da chân rất dễ bị nhiễm nấm men khi có tổn thương do chàm. Nhất là nấm candida và nấm malassezia. Vì vậy, khi cần thiết bác sĩ có thể chỉ định kết hợp một số thuốc kháng nấm dạng bôi hay dạng uống. Ví dụ như Clotrimazole, Griseofulvin hay Ketoconazole.

Trên đây là thông tin về một số thuốc được dùng phổ biến trong điều trị bệnh chàm ở chân. Ngoài ra, bác sĩ có thể căn cứ vào mức độ tổn thương, khả năng đáp ứng và tình trạng sức khỏe của từng người bệnh để chỉ định thêm các loại thuốc khác. Bao gồm:

Thuốc corticoid dạng uống
Thuốc kháng sinh
Kẽm oxit
Thuốc bôi chứa axit salicylic
Thuốc tím

Tất cả các thuốc điều trị bệnh chàm ở chân chỉ có tác dụng cải thiện tổn thương lâm sàng. Không tác động tới căn nguyên của bệnh và cũng không có khả năng ngăn ngừa bệnh tái phát. Vì vậy cần tuân thủ liều lượng và tần suất được bác sĩ chỉ định, tuyệt đối không lạm dụng.

3. Liệu pháp ánh sáng

Liệu pháp ánh sáng (quang trị liệu) là phương pháp dùng tia UV nhân tạo để tiêu diệt các tế bào sừng tăng trưởng bất thường. Đồng thời giúp ức chế chất gây viêm, cải thiện các triệu chứng do bệnh chàm ở chân gây ra.

Cũng giống như việc dùng thuốc, liệu pháp ánh sáng chỉ có tác dụng làm giảm triệu chứng lâm sàng. Tuy nhiên đây là giải pháp tương đối an toàn và cho hiệu quả khá rõ rệt. Ngoài ra có thể hỗ trợ làm giảm các tác dụng ngoại ý do lạm dụng thuốc Tây trong thời gian dài.

4. Một số mẹo tự nhiên hỗ trợ

Bên cạnh các giải pháp y tế thì khi bị chàm ở chân bạn cũng có thể áp dụng một số mẹo tự nhiên để hỗ trợ thêm. Các mẹo tự nhiên thường lành tính, an toàn và dễ áp dụng. Hơn nữa có thể làm giảm các triệu chứng da chân khô ráp, nứt nẻ và ngứa ngáy.

Dưới đây là một số lựa chọn hỗ trợ điều trị cho người bệnh:

– Sử dụng gel nha đam:

Gel nha đam có chứa hàm lượng nước, acid amin, vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa dồi dào. Các thành phần này có tác dụng làm ẩm da, khắc phục ngứa ngáy. Đồng thời cải thiện tình trạng dày sừng da cho bệnh chàm.

mẹo tự nhiên trị bệnh chàm ở chân — Sử dụng gel nha đam trị bệnh chàm ở chân là giải pháp lành tính, dễ áp dụng

Người bệnh có thể dùng gel nha đam đơn lẻ giống như một sản phẩm kem dưỡng. Ngoài ra còn có thể kết hợp gel nha đam với các nguyên liệu khác như mật ong, dầu dừa, tinh dầu tự nhiên… để nâng cao hiệu quả điều trị.

– Dùng dầu dừa trị chàm ở chân:

Đây là giải pháp an toàn có thể áp dụng cho nhiều đối tượng. Dầu dừa chứa lượng lớn acid béo và các thành phần tốt cho da. Dùng dầu dừa chữa bệnh chàm sẽ giúp cải thiện tốt tình trạng da khô ráp, bong tróc và dày sừng.

Ngoài ra, dầu dừa còn giúp làm dịu da và giảm ngứa ngáy rất hữu hiệu. Vào buổi tối trước khi đi ngủ có thể dùng 1 lượng dầu dừa vừa đủ để thoa lên bề mặt da tổn thương đã được làm sạch. Thư giãn khoảng 20 phút rồi dùng nước ấm rửa lại.

– Trị bệnh chàm ở chân bằng lá trầu không:

Lá trầu không cũng là nguyên liệu lành tính có thể tận dụng để chữa bệnh chàm ở chân. Thảo dược này có đặc tính sát trùng, chống viêm và kháng khuẩn mạnh mẽ. Ngoài giúp làm giảm ngứa và thúc đẩy tái tạo tế bào da thì còn ngăn ngừa bội nhiễm hiệu quả.

Người bệnh cần chuẩn bị 1 nắm lá trầu tươi đem rửa sạch. Sau đó vò nhẹ rồi cho vào ấm, thêm vào 1 lít nước đun sôi lên. Cho nước sắc ra thau, pha nước lã vào cho ấm. Sử dụng nước này để ngâm rửa chân khoảng 5 – 10 phút.

Các vấn đề cần lưu ý khi bị chàm ở chân

Bệnh chàm ở chân có khả năng tái phát cao sau điều trị. Do đó cần chú ý chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa.

Dưới đây là một số vấn đề cần lưu ý:

Tránh để da chân tiếp xúc với các chất dễ gây dị ứng. Ví dụ như kim loại, hóa chất, chất tẩy rửa, sơn móng, nhiệt độ quá nóng hay quá lạnh…
Vệ sinh da thường xuyên và giữ cho da luôn khô thoáng. Tránh các hoạt động khiến da đổ nhiều mồ hôi. Bởi điều này có thể tạo điều kiện cho nấm men phát triển.
Thường xuyên dưỡng ẩm cho da bằng các sản phẩm kem dưỡng phù hợp. Nên ưu tiên sản phẩm dịu nhẹ có nguồn gốc thiên nhiên. Dưỡng ẩm sẽ giúp da khỏe mạnh, làm giảm khô ráp và nứt nẻ.
Chú ý giữ ấm cho cơ thể, mang vớ khi trời lạnh.
Nên uống nhiều nước và dùng máy tạo độ ẩm khi thời tiết đột ngột chuyển lạnh.
Nên mang giày dép, mặc quần áo có chất liệu mềm, kích cỡ phù hợp và khả năng thấm hút tốt.
Khi tiếp xúc với các chất dị ứng, cần rửa chân với nước và xà phòng. Điều này có thể giúp ngăn ngừa bệnh chàm bùng phát.
Duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt điều độ. Đây là yếu tố giúp nâng cao sức khỏe tổng thể và cải thiện khả năng miễn dịch.

Khi bị chàm ở chân cần chú ý can thiệp điều trị càng sớm càng tốt. Bên cạnh điều trị y tế theo chỉ định bác sĩ, người bệnh có thể áp dụng thêm các giải pháp chăm sóc tại nhà. Ngoài ra cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa nguy cơ tái phát của bệnh.