Viêm buồng trứng là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị
Bệnh viêm buồng trứng là tình trạng viêm đỏ, nhiễm trùng xảy ra ở một hoặc cả hai bên buồng trứng của phụ nữ. Đây là cơ quan sinh sản quan trọng của nữ giới nên nếu không được điều trị tốt có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng làm mẹ của bệnh nhân. Do đó, chị em cần nhận biết được các dấu hiệu cũng như nguyên nhân gây viêm buồng trứng để có hướng chữa trị và phòng ngừa bệnh hiệu quả.
Viêm buồng trứng là gì?
Trong cơ thể, buồng trứng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với chức năng sinh sản của nữ giới. Cơ quan này đảm nhận chức năng ngoại tiết, đảm bảo cho sự rụng trứng diễn ra đều đặn, đồng thời sản xuất ra các loại hormone sinh dục nữ như estrogen và progesteron.
Theo cấu tạo, mỗi người phụ nữ đều có hai buồng trứng. Cơ quan này nằm trên thành chậu hông bé và phân bổ hai bên tử cung, đồng thời dính vào phần lá sau của dây chằng rộng. Vị trí của buồng trứng có thể thay đổi ở những phụ nữ đã trải qua nhiều lần sinh đẻ. Ở các bé gái, buồng trứng thường có màu hồng nhạt và nhẵn nhụi. Tuy nhiên từ độ tuổi dậy thì trở đi, bề mặt buồng trứng trở nên sần sùi hơn do hiện tượng rách bỏ buồng trứng mỗi khi có trứng mới rụng. Trứng sau đó sẽ di chuyển vào trong vòi trứng và thụ tinh hoặc tạo thành kinh nguyệt.
Viêm buồng trứng là bệnh lý chỉ tình trạng sưng đỏ, tổn thương trong buồng trứng xảy ra khi bị nhiễm trùng. Hiện tượng này có thể ảnh hưởng đến một hoặc cả hai bên buồng trứng. Bệnh thường phát triển ở phụ nữ có tiền sử nạo phá thai nhiều lần, quan hệ tình dục bừa bãi hoặc vệ sinh vùng kín không đúng cách.
Ở mức độ nghiêm trọng, bệnh viêm buồng trứng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Bệnh nhân cũng có khả năng bị vô sinh cao do buồng trứng, ống dẫn trứng bị tổn thương quá nặng.
Nguyên nhân gây viêm buồng trứng
Bệnh viêm buồng trứng xảy ra chủ yếu có liên quan đến thói quen vệ sinh vùng kín hàng ngày. Ngoài ra, bệnh còn phát triển thứ phát sau khi mắc các bệnh lý khác ở cơ quan sinh dục. Dưới đây là những nguyên nhân gây viêm buồng trứng thường gặp:
1. Viêm buồng trứng do nhiễm khuẩn
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm buồng trứng. Tình trạng nhiễm trùng có thể khởi phát khi buồng trứng bị vi khuẩn tấn công. Điển hình nhất là tụ cầu khuẩn, vi khuẩn E. coli, liên cầu khuẩn, lậu cầu khuẩn và Mycoplasma. Ngoài ra một số tác nhân gây hại khác như chlamydia hay xoắn khuẩn cũng được tìm thấy trong nhiều ca bị viêm buồng trứng.
Do hàng rào bảo vệ bộ phận sinh dục bị suy yếu nên các vi sinh vật gây hại có cơ hội phát triển mạnh mẽ và tấn công vào trong buồng trứng dẫn đến nhiễm trùng.
2. Vệ sinh vùng kín kém, không đúng cách
Vùng kín không được chú trọng vệ sinh sạch sẽ cũng chính là điều kiện lý tưởng để vi khuẩn sinh trưởng và gây hại đến buồng trứng. Ngoài ra, bệnh viêm buồng trứng còn xảy ra do khu vực “tam giác vàng” không được vệ sinh đúng cách. Chẳng hạn như:
- Lạm dụng các loại nước rửa phụ khoa quá mức làm mất cân bằng độ pH trong môi trường âm đạo hoặc dùng xà phòng có chất tẩy rửa mạnh để vệ sinh vùng kín
- Không thay băng vệ sinh mới và rửa vùng kín thường xuyên trong những ngày hành kinh
- Sử dụng băng vệ sinh kém chất lượng
- Rửa vùng kín ngược từ sau ra trước sau khi đi ngoài. Lúc này vi khuẩn từ hậu môn dễ dàng xâm nhập vào trong âm đạo và lây lan đến tử cung, buồng trứng.
- Dùng tampon hay cốc nguyệt san không đúng cách cũng làm tăng nguy cơ bị viêm buồng trứng.
3. Quan hệ tình dục không an toàn
Phụ nữ quan hệ tình dục khi còn quá trẻ hoặc quan hệ với nhiều bạn tình mà không dùng bao cao su có thể dễ dàng bị lây nhiễm các loại vi khuẩn như lậu, chlamydia. Chúng có thể tấn công vào buồng trứng và gây sưng viêm.
4. Hệ miễn dịch suy giảm
Sức đề kháng yếu kiến cho hệ thống phòng vệ của cơ thể hoạt động kém hiệu quả và không thể tiêu diệt hết vi khuẩn, virus gây bệnh, từ đó dẫn đến viêm buồng trứng, viêm ống dẫn trứng và nghiêm trọng hơn là nhiễm trùng vùng chậu.
Các nhóm đối tượng bị suy giảm miễn dịch có nguy cơ bị viêm buồng trứng cao gồm:
- Phụ nữ sau sinh đẻ
- Người mới nạo phá thai
- Người mắc các bệnh lý mãn tính như tiểu đường, nhiễm HIV…
5. Viêm vùng chậu do ảnh hưởng của bệnh lý
Bệnh viêm vùng chậu có thể phát triển sau khi mắc các bệnh lý như:
- Bệnh Chlamydia
- Bệnh lậu
- Viêm tử cung
- Viêm vùng chậu
- Viêm ống dẫn trứng…
Do không được kiểm soát tốt, tác nhân gây bệnh có thể lây lan và gây tổn thương cho buồng trứng.
6. Rối loạn chức năng nội tiết
Rối loạn hormone có thể khiến cho buồng trứng bị suy yếu và làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ bị viêm buồng trứng khá cao.
7. Viêm buồng trứng sau khi thực hiện các thủ thuật y tế
Một số thủ thuật y tế được thực hiện không đúng cách, cơ sở y tế thiếu uy tín hoặc không đảm bảo điều kiện tiệt trùng có thể là nguyên nhân dẫn đến viêm buồng trứng. Chị em có thể mắc căn bệnh này sau khi làm các thủ thuật như:
- Đặt dụng cụ tránh thai
- Nạo hút thai
- Tiểu phẫu, phẫu thuật điều trị bệnh ở cơ quan sinh dục, sinh đẻ.
8. Căng thẳng quá mức
Stress kéo dài gây rối loạn nội tiết và làm suy yếu hàng rào bảo vệ cơ quan sinh dục. Đây chính là mầm mống để bệnh viêm buồng trứng và nhiều bệnh lý phụ khoa khác phát triển.
Dấu hiệu bệnh viêm buồng trứng
Căn cứ vào thời gian mắc bệnh cũng như các triệu chứng lâm sàng gặp phải, bệnh viêm buồng trứng được chia thành 2 thể là cấp tính và mãn tính:
– Triệu chứng viêm buồng trứng cấp tính:
Bệnh khởi phát đột ngột trong thời gian ngắn với các đặc điểm như:
- Sốt do nhiễm trùng
- Đau bụng
- Buồn nôn hoặc nôn ói
- Chóng mặt
- Hoa mắt
– Biểu hiện viêm buồng trứng mãn tính
Do không được phát hiện sớm hoặc điều trị không đúng cách trong giai đoạn cấp tính mà tình trạng viêm buồng trứng sẽ tiến triển qua giai đoạn mãn tính. Ở mức độ này, các triệu chứng bệnh có khuynh hướng kéo dài, hay tái phát. Việc chữa trị khỏi bệnh là rất khó và căn bệnh này có thể kéo dài đến suốt cuộc đời của người bệnh.
Các dấu hiệu viêm buồng trứng thường gặp trong giai đoạn mãn tính bao gồm:
- Xuất hiện cơn đau ở hai bên vùng hố chậu. Cơn đau âm ỉ nhưng cũng có lúc trở nên dữ dội tùy theo tình trạng viêm nhiễm bên trong.
- Quan hệ tình dục khiến cảm giác đau tăng lên
- Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt
- Cơ thể mệt mỏi, suy nhược
Bệnh viêm buồng trứng có nguy hiểm không?
Bệnh viêm buồng trứng không đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Mặc dù vậy, căn bệnh này nếu không được kiểm soát tốt có thể gây ra nhiều biến chứng và ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ. Các tác hại của bệnh viêm buồng trứng bao gồm:
- Viêm hoặc tắc nghẽn ống dẫn trứng: Do nằm gần buồng trứng, nhiễm trùng có thể lây lan sang ống dẫn trứng khiến cho bộ phận này cũng bị viêm nhiễm, phù nề. Hậu quả là ống dẫn trứng bị thu hẹp, tắc nghẽn, cản trở quá trình thụ tinh giữa trứng và tinh trùng.
- Viêm phần phụ, vùng chậu: Khi không được điều trị tốt, mầm bệnh không chỉ tấn công đến ống dẫn trứng mà còn có thể ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong phần phụ và vùng chậu, bao gồm dây chằng rộng, tử cung…Điều này có thể làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của bệnh nhân.
- Mất kinh, rối loạn kinh nguyệt: Tình trạng viêm nhiễm có thể gây suy giảm chức năng của buồng trứng và ảnh hưởng đến quá trình sản xuất trứng. Một số trường hợp có hiện tượng không rụng trứng dẫn đến mất kinh, rối loạn kinh nguyệt.
- Mang thai ngoài tử cung: Khi viêm buồng trứng gây ảnh hưởng đến ống dẫn trứng và khiến cho bộ phận này bị tắc nghẽn, trứng đã được thụ tinh không thể di chuyển xuống tử cung như bình thường mà phải đến các vị trí khác trong ổ bụng để làm tổ hoặc phát triển ngay trong ống dẫn trứng. Mang thai ngoài tử cung là một biến chứng nguy hiểm, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu bào thai bị vỡ. Một số trường hợp phải cắt bỏ cả tử cung và không còn khả năng làm mẹ.
- Vô sinh: Đây là một trong những hậu quả nặng nề nhất do viêm buồng trứng gây ra. Nguy cơ bị viêm buồng trứng cao hơn ở những bệnh nhân bi viêm buồng trứng tái phát nhiều lần hoặc có biến chứng ở vòi trứng hay vùng chậu.
Những biến chứng trên thường chỉ xảy ra ở những đối tượng bị viêm buồng trứng nghiêm trọng. Nếu tích cực điều trị từ sớm, viêm buồng trứng có thể được chữa khỏi và bệnh nhân vẫn duy trì được chức năng sinh sản bình thường. Chính vì vậy, chị em không nên quá lo lắng. Cần chủ động thăm khám và điều trị ngay từ khi phát hiện bệnh để giảm thiểu những tác hại của bệnh.
Chẩn đoán viêm buồng trứng
Quá trình chẩn đoán viêm buồng trứng thường được bắt đầu bằng việc trao đổi về những triệu chứng bệnh nhân đang gặp phải và tiền sử mắc bệnh, đặc biệt là các bệnh lý phụ khoa. Bác sĩ có thể đưa ra một số câu hỏi để nắm rõ tình trạng bệnh nhân đang gặp phải, chẳng hạn như:
- Các dấu hiệu bệnh bắt đầu xuất hiện từ khi nào?
- Vị trí đau bụng
- Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng
- Đời sống sinh hoạt tình dục
- Thói quen vệ sinh vùng kín…
Những thông tin trên cho phép bác sĩ xác định được nguyên nhân cũng như mức độ viêm buồng trứng. Một số xét nghiệm khác cũng có thể được chỉ định để xác định chính xác bệnh và phạm vi ảnh hưởng của nhiễm trùng. Bao gồm: Xét nghiệm máu, siêu âm phần phụ, xét nghiệm dịch tiết…
Cách điều trị viêm buồng trứng
Có nhiều phương pháp hiện đang được áp dụng để điều trị viêm buồng trứng như dùng thuốc tây, thuốc Đông y hay phẫu thuật. Bác sĩ sẽ căn cứ vào mức độ viêm nhiễm để lựa chọn phương pháp chữa bệnh cho phù hợp. Cùng với đó cần kết hợp loại bỏ nguồn lây nhiễm nâng cao khả năng miễn dịch và ổn định nội tiết tố, đồng thời khôi phục khả năng mang thai cho bệnh nhân.
1. Chữa bệnh viêm buồng trứng bằng nội khoa
Bệnh nhân bị viêm buồng trứng thường được chỉ định thuốc điều trị. Các thuốc được sử dụng nhằm mục đích tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, giảm viêm nhiễm bên trong buồng trứng và cải thiện các triệu chứng bệnh nhân đang gặp phải, đồng thời ngăn chặn không để tổn thương lây lan sang các bộ phận xung quanh.
– Thuốc kháng sinh:
Trường hợp bị viêm buồng trứng do nhiễm khuẩn, bệnh nhân sẽ được điều trị bằng các loại thuốc kháng sinh phổ rộng. Thuốc có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh, qua đó đẩy lùi tình trạng nhiễm trùng trong buồng trứng.
– Thuốc kháng viêm:
Nhóm thuốc này có tác dụng làm giảm hiện tượng viêm đỏ, phù nề ở buồng trứng. Thuốc kháng viêm thường được chỉ định kết hợp với thuốc kháng sinh để đẩy nhanh hiệu quả điều trị bệnh.
2. Cách trị viêm buồng trứng bằng phương pháp ngoại khoa
Trường hợp không đáp ứng được với điều trị nội khoa hoặc bệnh nhân có biểu hiện bị dính buồng trứng hay tắc ống dẫn trứng, bác sĩ có thể chỉ định tiểu phẫu hoặc phẫu thuật để khắc phục tình trạng tắc dính. Tương tự, các trường hợp có biến chứng áp xe buồng trứng hoặc áp xe ống dẫn trứng nếu sử dụng thuốc kháng sinh không có hiệu quả thì cần làm phẫu thuật nội soi để loại bỏ áp xe và dẫn lưu mủ ra ngoài.
3. Các phương pháp điều trị viêm buồng trứng khác
Bên cạnh những cách chữa viêm buồng trứng ở trên, bệnh nhân còn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ và áp dụng các phương pháp dưới đây để rút ngắn thời gian điều trị bệnh:
Sử dụng thuốc thảo dược:
Y học cổ truyền có nhiều bài thuốc giúp hỗ trợ giảm nhẹ các triệu chứng bệnh và cải thiện tình trạng viêm buồng trứng. Dưới đây là các bài thuốc đang được áp dụng rộng rãi:
Bài 1:
Dùng 10 gram mẫu đơn, 16 gram thục địa, 8 gram phủ tử, 12 gram xuyên khung, 4 gram quế chi, 12 gram bạch thược, 8 gram trần bì, 12 gram, phục linh, 8 gram ngô thù du, 12 gram quy nhân, 8 gram diên hồ sách, 12 gram ngải diệp. Tất cả sắc chung lấy nước đặc, để thuốc nguội còn hơi ấm rồi chia uống 2 – 3 lần cho hết. Sử dụng mỗi ngày 1 thang đến khi hết bệnh.
Bài 2:
Chuẩn bị 10 gram trần bì, 8 gram hương phụ, 12 gram hoạt thạch, 8 gram thương truật, 12 gram phục linh, 8 gram nam tinh, 12 gram xuyên khung, 8 gram thần khúc, 8 gram bán hạ. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 3:
Dùng thang thuốc gồm 12 gram đương quy, 10 gram thỏ ty tử, 8 gram sinh địa, 12 gram ba kích, 8 gram phục thần, 16 gram thục địa, 8 gram sơn dược, 16 gram thù du thục, 8 gram sơn dược, 12 gram ba kích, 8 gram viễn chí, 8 gram ích trí nhân, 8 gram lộc nhung và 8 gram xà sàng tử.
Mỗi thang sắc lấy nước đặc chia làm 3 lần uống trong ngày. Sử dụng 1 tuần liên tục để thấy được hiệu quả rõ ràng.
– Vật lý trị liệu chữa viêm buồng trứng
Một số bệnh nhân được chỉ định vật lý trị liệu để khắc phục bệnh viêm buồng trứng. Các phương pháp như siêu âm, nhiệt trị liệu… có thể giúp giảm đau, tăng cường lưu thông máu qua buồng trứng và khu vực xương chậu, kích thích tái tạo các mô khỏe mạnh để làm nhanh lành tổn thương bên trong buồng trứng.
Phòng ngừa viêm buồng trứng
Không có giải pháp nào giúp ngăn ngừa tuyệt đối bệnh viêm buồng trứng. Tuy nhiên, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh nhờ một số cách sau:
- Vệ sinh vùng kín đúng cách, sạch sẽ, nhất là trong những ngày hành kinh
- Sau khi tắm rửa xong, nên lau khô vùng kín trước khi mặc quần áo
- Tránh mặc quần ôm sát hoặc có chất liệu thô ráp làm tổn thương vùng kính và kích thích vi khuẩn phát triển
- Không quan hệ tình dục sớm hoặc quan hệ bừa bãi với nhiều người.Vệ sinh vùng kín sạch sẽ trước và sau khi quan hệ tình dục. Thực hiện các phương pháp bảo vệ an toàn khi quan hệ, chẳng hạn như mang bao cao su.
- Tránh nạo phá thai gây tổn thương nghiêm trọng đến tử cung và làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm buồng trứng.
- Sau khi đi vệ sinh xong, bạn nên rửa vùng kín theo chiều từ trước ra sau để âm đạo không bị lây nhiễm mầm bệnh từ hậu môn.
- Định kỳ khám sức khỏe phụ khoa, đặc biệt là khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh như ra nhiều khí hư, đau bụng dưới, chu kỳ kinh nguyệt thay đổi thất thường… Điều trị triệt để các nhiễm trùng xảy ra ở âm đạo, tử cung hay phần phụ nếu có, tránh để mầm bệnh lan rộng dẫn đến viêm buồng trứng.
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!