Trẻ ho có đờm: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả
Trẻ ho có đờm kèm theo một số triệu chứng như sốt, sổ mũi, thở khò khè là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý hô hấp nguy hiểm như viêm phổi, viêm phế quản cấp, xơ nang, áp xe phổi. Chính vì thế, cha mẹ cần chú ý đưa trẻ đi thăm khám càng sớm để kịp phát hiện và điều trị bệnh, tránh những biến chứng khôn lường về sau.
Trẻ ho có đờm là triệu chứng bệnh gì? Có nguy hiểm không?
Trẻ từ 1 – 5 tuổi do sức đề kháng còn kém, cơ địa nhạy cảm nên rất dễ mắc các bệnh lý liên quan tới đường hô hấp. Ngoài chứng ho khan, ho gió thì ho có đờm khiến trẻ khó chịu bởi luôn cảm thấy có vật cản trong họng gây khó thở, mệt mỏi.
Ngoài ra những triệu chứng kèm theo ho kèm đờm như sốt, sổ mũi, thở khò khè,… còn là những dấu hiệu cảnh báo sớm của một số bệnh lý khác.
Trẻ ho có đờm sổ mũi
Đây là hiện tượng dễ gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong thời gian giao mùa, thời tiết thay đổi đột ngột. Tình trạng này kéo dài khiến trẻ bị suy nhược cơ thể, bỏ ăn, hay quấy khóc,…
Theo các chuyên gia Tai – Mũi – Họng, trẻ ho kèm đờm sổ mũi là là do bị mắc một số bệnh lý về hô hấp như:
- Viêm phế quản với những cơn ho kéo dài kèm thở nhanh, nóng và khó khăn. Nguyên nhân là do virus hợp bào xâm nhập gây nhiễm trùng đường hô hấp.
- Cảm cúm: Trẻ bị khản giọng, ho liên tục cả ngày và đêm; trẻ thường bị bệnh vào khoảng tháng 4 đến tháng 11 hằng năm.
- Viêm khí quản: Virus sau khi xâm nhập vào họng, lây lan nhanh chóng khiến khí quản bị sưng, viêm, thu hẹp lại. Để ý trẻ ho kèm đờm với tiếng ho chát chúa, khô khốc.
Bé ho có đờm thở khò khè
Thở khò khè với tiếng thờ bất thường là do đường hô hấp từ khi quản ngực đến các phế quản nhỏ bị tắc nghẽn. Ho có đờm thở khò khè cảnh báo các bệnh nguy hiểm:
- Hen suyễn: Phế quản trẻ bị viêm và co thắt bất thường do bị dị ứng hoặc bị nhiễm khuẩn do vậy trẻ khi ho có đờm kèm theo chứng khó thở, thở dốc, thở khò khè.
- Viêm phổi: Là tình trạng mô kẽ và phế nang ở phổi bị viêm do nhiễm trùng. Khi vi khuẩn, virus xâm nhập vào phế nang sẽ tiết ra dịch hoặc mủ gây tắc nghẽn phế quản, khó lưu thông oxy. Viêm phổi nếu không chứa trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn tới tình trạng tràn dịch phổi, áp xe phổi, nguy hiểm tới tính mạng trẻ.
Trường hợp trẻ ho có đờm kèm thở khò khè kéo dài mãi không khỏi cũng có thể là do trong đường thở có dị vật hoặc trẻ bị phù phổi, phế quản bị chèn ép hoặc bị bệnh tật bẩm sinh.
Ho có đờm ra máu
Khi trẻ ho có đờm ra máu, đặc biệt vào buổi sáng nguyên nhân có thể là do đường hô hấp trên bị tổn thương dẫn tới trẻ bị mắc các bệnh về viêm họng, viêm amidan, viêm mũi,… Lúc này lớp niêm mạc họng bị sưng tấy và phù ứ máu, khi có phản xạ ho mạch máu bị vỡ và dính vào đờm.
Ngoài ra nhiễm trùng vi khuẩn, virus như Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, hoặc nhiễm nấm Aspergillus có thể là nguyên nhân khiến trẻ khạc đờm ra máu vào buổi sáng.
Trẻ ho có đờm không sốt
Ho có đờm không sốt là phản ứng của cơ thể nhằm tống dị vật, chất nhầy trong cổ họng ra bên ngoài. Thông thường ho có đờm không sốt sẽ không liên quan đến đường hô hấp bị nhiễm trùng. Tuy nhiên nó là dấu hiệu của một số bệnh lý:
- Hen phế quản: Bé ho nhiều, những cơn ho liên tục. Mỗi lần ho xuất hiện tiếng rít khó khăn, triệu chứng này nặng hơn vào ban đêm.
- Trào ngược dạ dày: Khi trẻ ăn những thức ăn không được tiêu hóa sẽ trào ngược lên trên dẫn tới chứng ho sau ăn hoặc mỗi khi nằm xuống ở trẻ. Ngoài ra trẻ cũng buồn nôn và nôn.
Dị ứng thời tiết, dị ứng thực phẩm, nhiễm lạnh, ho gà cũng là một số tác nhân khiến trẻ bị ho có đờm nhưng không bị sốt. Tốt nhất cha mẹ nên chủ động đưa trẻ đi thăm khám bác sĩ để tìm ra chính xác nguyên nhân để có phương pháp điều trị phù hợp.
Dấu hiệu, nguyên nhân bé bị ho có đờm
Dưới đây là những biểu hiện lâm sàng mà cha mẹ có thể dễ dàng nhận biết con mình có mắc chứng ho có đờm hay không:
- Những cơn ho kéo dài lâu ngày không khỏi, ho kèm theo dịch nhầy.
- Trẻ khi ho bị đỏ mặt, cơ thể bị tím tái.
- Sốt, buồn nôn và nôn.
- Trẻ bỏ bú, kém ăn.
- Tiếng ho khàn, thở rít, chú yếu thở bằng miệng.
Một số nguyên nhân dẫn tới tình trạng trẻ bị ho có đờm:
- Thời tiết thay đổi: Trẻ phải hít một lượng không khí lạnh vào cơ thể, dẫn tới phổi bị tổn thương, gây đau rát cổ họng, xuất hiện những cơn ho khan, sau dần là ho có đờm đặc.
- Do bệnh lý: Trẻ khi bị mắc một số bệnh lý về đường hô hấp, khi virus, vi khuẩn đã xâm nhập vào cơ thể, làm ảnh hưởng đến quá trình hoạt động của cơ quan hô hấp dẫn tới ho có đờm xanh.
- Trẻ ăn, uống đồ lạnh: Lúc này cổ họng bị kích thích, sưng đỏ dẫn tới những cơn ho có đờm.
- Do tác dụng phụ của thuốc chữa ho: Một số loại thuốc chữa ho có tác dụng kích thích sản sinh dịch nhầy, từ đó giúp đờm đặc hơn giúp trẻ dễ dàng tống dịch ra ngoài bằng phản xạ ho, khạc.
Cách xử lý khi trẻ bị ho có đờm?
Khi trẻ bị ho có đờm việc đầu tiên cha mẹ cần làm đó là đưa bé tới cơ sở Y tế để được thăm khám, tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Tại đây các bác sĩ sẽ dựa theo thể bệnh, cân nặng, độ tuổi của trẻ để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.
Bé bị ho có đờm sổ mũi uống thuốc gì
Xét theo cơ chế điều trị bệnh, các thuốc có tác dụng điều trị ho có đờm cho trẻ có thể chia thành nhóm thuốc như sau:
- Nhóm thuốc làm loãng đờm
Thành phần thuốc hoạt động có tác dụng đánh tan dịch nhầy, đờm đặc từ đó giúp cơ thể dễ dàng tống đờm ra ngoài bằng phản xạ ho. Một số loại thuốc được kê toa như: Guaiffenesin, Natribenzoat, Terpinhydrat
- Nhóm thuốc làm giáng đờm
Sử dụng thuốc để kích thích cơ thể khạc và ho để loại bỏ đờm ứ trong niêm mạc đường hô hấp. Tên một số loại thuốc có tác dụng giáng đờm: Acetylcystein, Ambroxol, Bromhexin, carbocystein. Trong đó có hai loại thuốc hay sử dụng trên trẻ nhất là Bromhexin và N-acetylcystein.
Bình thường, các bác sĩ sẽ không khuyến khích điều trị trẻ ho có đờm bằng thuốc kháng sinh. Chỉ định dùng thuốc trong một số trường hợp bệnh đã biến chứng nặng, lúc này cha mẹ cần lưu ý những vấn đề như sau:
- Tuyệt đối tuân thủ theo toa đơn bác sĩ kê, đúng liều, đúng thời gian cho trẻ uống thuốc.
- Một số tác dụng phục trẻ có thể gặp như: rối loạn đường duyệt gây tiêu chảy kéo dài.
- Không sử dụng thuốc long đờm song song với thuốc ức chế ho bởi có thể gây ra phản ứng nguy hiểm.
Chữa ho có đờm ở trẻ tại nhà bằng mẹo dân gian
Một số mẹo dân gian chữa ho có đờm sử dụng nguyên liệu từ thiên nhiên, độ lành tính cao. Vì thế cha mẹ có thể áp dụng trong quá trình chữa bệnh cho trẻ.
Chữa ho đờm cho trẻ bằng rau diếp cá và nước vo gạo
Rau diếp cá xưa nay vẫn được lưu truyền là thần dược giúp làm mát, thanh lọc cơ thể; đồng thời khả năng chống viêm nhiễm cao. Do đó, sử dụng rau diếp cá cùng nước vo gạo được xem là mẹo chữa ho đờm an toàn cho trẻ nhỏ.
- Chuẩn bị: 7 – 10 lá diếp cá, 1 bát nước vo gạo
- Thực hiện: Lá diếp cá rửa sạch sau đó giã nhuyễn. Thêm 1 bát nước vo gạo vào rồi trộn đều. Cho vào nồi đun lửa nhỏ liu riu khoảng 20 phút rồi tắt bếp. Dùng tấm khăn xô sạch lọc lấy nước cốt, để nguội rồi cho trẻ uống.
Sử dụng húng chanh chữa ho có đờm cho bé
Húng chanh cũng được xếp vào top thảo dược thiên nhiên lành tính có thể áp dụng vào bài thuốc dân gian chữa ho có đờm cho trẻ nhỏ.
- Chuẩn bị: 1 nắm lá húng chanh, 1 ít đường phèn hoặc mật ong nguyên chất
- Thực hiện: Lá húng chanh rửa sạch, sát khuẩn bằng cách ngâm nước muối loãng. Sau đó thái nhỏ rồi trộn cùng đường phèn đã đập dập hoặc mật ong nguyên chất. Cho hỗn hợp hấp nồi cơm hoặc chưng cách thủy. Mỗi ngày cho trẻ sử dụng 2 lần, uống khi còn ấm giúp tiêu đờm, lợi phế, giảm ho hiệu quả.
Sử dụng đường nâu, tỏi và gừng
Bộ 3 nguyên liệu này tưởng chừng không liên quan nhưng khi kết hợp lại sẽ tạo thành bài thuốc dân gian chữa ho có đờm hiệu quả cho bé.
- Chuẩn bị: 1 miếng đường nâu, 2 – 3 tép tỏi, vài lát gừng và 1 ít nước lọc
- Thực hiện: Cho hỗn hợp đường nâu, tỏi, gừng vào trong nồi nấu, bật bếp để lửa nhỏ liu riu tầm 10 phút thì tắt. Lấy ra, để nguội và cho trẻ uống. Mẹ cho bé uống mỗi ngày 1 lần giúp đánh tan đờm, giảm độ bám dính của đờm trong đường thở.
Trị ho có đờm bằng quất và đường phèn
Trong quả quất chứa nhiều vitamin, đường, pectin,… có tác dụng chống viêm, làm tan đờm, trị ho, kháng khuẩn, kháng virus rất tốt. Còn đường phèn có tính bổ phế, bổ tỳ, vị thanh ngọt. Sự kết hợp của 2 nguyên liệu này tạo ra bài thuốc trị ho có đờm an toàn cho cả trẻ sơ sinh.
- Nguyên liệu: 2 – 3 quả quất vỏ còn xanh, 1 ít đường phèn đã đập dập
- Thực hiện: Quất sát khuẩn bằng nước muối loãng sau đó cắt đôi quả quất. Cho đường phèn đã được đập nát vào bên trong rồi cho hỗn hợp vào bát con. Chưng cách thủy khoảng 15 – 20 phút thì bỏ ra dùng. Chắt lấy nước cốt cho trẻ uống mỗi lần 1 thìa cà phê, ngày dùng 3 lần.
Cách chữa ho có đờm cho trẻ bằng cải cúc
Thành phần trong rau cải cúc giống như một loại kháng thể tự nhiên có khả năng giảm các triệu chứng ho có đờm ở trẻ hiệu quả.
- Nguyên liệu: Rau cải cúc
- Cách làm: Rau cải cúc rửa sạch, để ráo nước rồi cắt thành khúc nhỏ. Cho cải cúc vào bát rồi thêm chút đường phèn. Hấp nồi cơm khoảng 15 phút. Lấy ra cho bé uống ngày 2 – 3 lần giúp giảm ho, tiêu đờm hiệu quả.
Ngoài ra nếu trẻ gặp trứng ho có đờm nhiều về đêm, mẹ có thể sử dụng tinh dầu xoa vào lòng bàn chân hoặc ngực, đỉnh đầu của bé. Tinh dầu sẽ tác động vào huyệt, dây thần kinh giúp bé đẩy lùi được những cơn ho.
Trị ho có đờm cho trẻ theo Đông y
Cha mẹ cũng có thể tìm hiểu một số bài thuốc Đông y chữa ho có đờm cho bé. Những bài thuốc này được bào chế từ thảo dược tự nhiên với nguyên tắc điều trị căn nguyên bên trong của bệnh. Một số bài thuốc Đông y tậ trung vào bổ phế, hồi phục chức năng của các tạng, đẩy lùi tà khí, tiêu viêm, trừ đàm mẹ có thể tham khảo như sau:
- Bài thuốc 1: Cát cánh 6g, bạc hà 3g, hạnh nhân, lá tía tô mỗi vị 9g. Rửa sạch nguyên liệu, đem sắc uống mỗi ngày 1 thang. Uống liên tiếp 3 – 5 ngày giúp làm loãng đờm, đồng thời giảm độ bám dính của đờm.
- Bài thuốc 2: Sử dụng 20g la hán quả, 12g tang bạch bì rồi đem sắc uống mỗi ngày 1 thang. Uống trong 7 – 10 ngày giúp điều trị chứng ho có đờm vàng.
- Bài thuốc 3: Hạnh nhân, cát cánh, bách bộ, tử uyển mỗi vị 9g; la bạc tử, bạch giới tử, khoản đông hoa mỗi vị 12g. Sắc uống ngày 1 thang, uống liền trong 1 tuần điều trị ho đờm do cảm lạnh.
Khi cho bé sử dụng bài thuốc Đông y, cha mẹ cần lưu ý về độ tuổi của trẻ. Không nên tự ý bốc thuốc mà cần tham khảo sự tư vấn của bác sĩ có chuyên môn.
Trẻ bị ho có đờm nên ăn gì, kiêng gì để nhanh khỏi bệnh
Song song với việc sử dụng thuốc theo đúng pháp đồ điều trị, cha mẹ cũng nên chú ý tới vấn đề dinh dưỡng cho trẻ. Trẻ bị ho có đờm nên ăn gì, kiêng gì để nhanh khỏi bệnh.
Trẻ bị ho nên ăn gì
- Các món nấu loãng, nhuyễn dễ tiêu: Khi bị ho trẻ thường bị đau rát cổ họng, khó nhai nuốt. Do vậy một số thức ăn như cháo, súp sẽ tránh được làm tổn thương họng.
- Thực phẩm giàu vitamin, giàu kẽm: Tăng cường cho con ăn các loại rau, củ quả có màu xanh, đỏ. Ăn thêm thịt bò, trứng để bổ sung thêm sắt, kẽm nâng cao sức đề kháng.
- Thêm gia vị hành, gừng, tỏi, nghệ vào thức ăn: Theo Đông y, các loại gia vị này đều có tính ấm, nóng có tác dụng như kháng sinh tự nhiên để tiêu diệt vi khuẩn, tăng cường sức đề kháng.
Trẻ bị ho nên kiêng gì
- Ăn uống đồ lạnh: Những thực phẩm lạnh có thể gia tăng chứng đau rát họng, tăng lượng đờm, kích thích những cơn ho. Nếu mẹ có cho bé ăn sữa chua thì nên để ra ngoài 30 phút sau đó mới cho con ăn.
- Thực phẩm nhiều đường: Những thực phẩm quá ngọt sẽ khiến cơ thể trẻ bị bốc hỏa, gây ho nhiều hơn.
- Thực phẩm cay, nóng: Nếu muốn tiêu đờm cho trẻ tốt nhất phụ huynh không được cho trẻ ăn thức ăn cay, nóng. Bởi thực phẩm này sẽ kích thích kéo dài những cơn ho, đặc biệt với trẻ bị ho hen phế quản.
Chăm sóc, phòng ngừa trẻ bị ho có đờm
Như đã đề cập, trẻ bị ho có đờm có thể là dấu hiệu cảnh bảo những bệnh lý liên quan tới đường hô hấp. Do vậy phụ huynh cần chủ động đưa trẻ đến bệnh viện để được chẩn đoán kịp thời. Cùng với đó kết hợp linh hoạt việc chăm sóc, phòng ngừa bệnh cho trẻ:
- Vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý: Mũi và họng là 2 bộ phận dễ nhiễm vi khuẩn, virus gây hại nhất. Do đó mẹ cần sử dụng nước muối sinh lý để loại bỏ các dị nguyên.
- Duy trì thói quen súc miệng: Với những trẻ trên 3 tuổi, bạn nên hướng dẫn và duy trì cho con thói quen súc miệng bằng nước muối ấm để làm dịu họng, giảm ho, loại bỏ tác nhân gây hại.
- Cho trẻ uống nhiều nước để làm mát họng, loãng đờm. Ngoài nước lọc có thể cho trẻ uống nước ép hoa quả, trái cây.
- Không để trẻ tiếp xúc với môi trường chứa nhiều chất kích ứng họng như: khói thuốc, lông thú, phấn hoa, nấm mốc,…
- Thường xuyên lau dọn nhà cửa sạch sẽ, thoáng mát.
- Luôn giữ ấm cơ thể cho trẻ, đặc biệt là vào thời tiết giao mùa, chuyển lạnh.
- Tiêm đầy đủ vắc xin cho trẻ nhằm ngăn ngừa 1 số bệnh liên quan tới đường hô hấp.
Trên đây là bài viết tổng hợp kiến thức trong việc phát hiện, điều trị và phòng tránh trẻ ho có đờm. Hy vọng những thông tin trong bài viết có thể giúp các bậc phụ huynh hiểu rõ hơn về bệnh lý này. Từ đó giúp trẻ luôn có sức khỏe tốt, hoạt động vui chơi, học tập bình thường.
Thông tin hữu ích:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!