Hướng dẫn xử lý đúng cách khi bị kiến ba khoang đốt
Bị kiến ba khoang đốt khiến ta đau rát, khó chịu thậm chí là phát sốt. Kiến ba khoang là một loại côn trùng nhỏ bé nhưng lại mang trong mình chất độc tổn thương trên da người hay động vật tiếp xúc. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ về tình trạng này cũng như cách xử lý và đề phòng, nhất là ở trẻ nhỏ.
Bị kiến ba khoang đốt có nguy hiểm không? Dấu hiệu
Kiến ba khoang hay còn gọi là kiến gạo, kiến lác có kích thước nhỏ, kích thước xấp xỉ như mối, có cánh và thân mình chia thành các khoang đen – cam rất đặc trưng. Kiến sống trong môi trường tự nhiên và bị thu hút bởi ánh sáng trong nhà, bám đậu trên tường, trần nhà, quần áo, chăn màn,…
Chúng xuất hiện phần lớn khi trời mưa, khí hậu ướt át, độ ẩm cao và gây ra dị ứng cho con người.
Trường hợp kiến ba khoang đốt chỉ mới nở rộ khoảng chục năm dạo gần đây nhưng theo lịch sử, kiến ba khoang đã chung sống với con người từ rất xưa. Trên thực tế kiến ba khoang có phần ích lợi cho nhà nông vì là thiên địch của một số loại sâu hại ăn lúa như rầy nâu, sâu ăn lá nhưng chúng lại gây phiền toái cho con người.
Những hiện tượng nổi cộm gần đây có thể do sự thu hẹp nhanh chóng của đất nông nghiệp nhường chỗ cho khu đô thị, chung cư khiến chúng không còn chỗ ở, thiếu thức ăn hoặc do sự biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường.
Khi bị tấn công bụng của kiến ba khoang sẽ phồng lên để cảnh báo và đốt đối phương, khi đốt chúng sẽ tiết ra chất độc mạnh hơn rất nhiều lần so với rắn hổ mang nhưng với liều lượng ít chính vì vậy không thể giết chết được những đối tượng to lớn như con người.
Độc tính được phát hiện trong người kiến ba khoang là Pederine dù không gây chết người nhưng lại tương tự sâu ban miêu hay con giời leo khiến vùng da tiếp xúc bị phỏng, nóng rát, đau đớn và khó chịu. Những vết này có khả năng lây lan nhanh và rộng như zona, giời leo.
Tóm lại các vết đốt do kiến ba khoang gây nên không thể làm chết người hay ảnh hưởng tới nội tạng, sức khỏe của người bị bệnh nhưng nếu không điều trị sớm thì những vết này lây lan rất nhanh khiến đau rát kéo dài, nhiễm trùng da,…
Thông thường diễn biến và dấu hiệu sau khi bị kiến ba khoang đốt sẽ như sau:
- Người bị đốt cảm thấy trên da ngứa râm ran nhưng chưa rõ vết cắn khi vừa bị đốt.
- Vết đốt bắt đầu xuất hiện tình trạng nóng rát, đỏ lên có thể nhìn nhận bằng mắt thường trong 6 – 8 tiếng sau đó.
- 12 – 14 tiếng sau đó các vết cắn phồng rộp lên rõ ràng và có dịch bên trong.
- 3 ngày tiếp đó các vết mụn rộp giảm đau, tự vỡ, đóng vảy.
- Các vết vảy tự bong sau đó nhưng hình thành sẹo tối màu trên da.
- Một số trường hợp nặng sẽ bị nổi hạch, sốt cao do phản ứng lại chất độc của kiến ba khoang.
Vì không gây kích ứng ngay lập tức nên ta có thể không thấy kiến ba khoang xuất hiện quanh quẩn nhà cửa, chăn màn khi bắt đầu các vết mụn nước hình thành.
Vết kiến ba khoang đốt rất giống zona, để phân biệt, zona chỉ xuất hiện ở người từng bị thủy đậu và zona đau theo cả dây thần kinh dù trên bề mặt đoạn dây thần kinh đó không có vết mụn nước.
Trong khi kiến ba khoang xuất hiện ở cả những người đã tiêm vacxin virus gây thủy đậu – zona và chỉ đau tại vết cắn.
Bị kiến ba khoang đốt phải làm sao?
Trước hết khi ta xác nhận bị kiến ba khoang đốt thì phải xử lý tình hình trước:
- Loại bỏ kiến ba khoang ra khỏi cơ thể nếu phát hiện ngay, không giết, đập chúng bằng tay và khi còn bám trên da.
- Rửa vết thương bằng xà phòng, nước sạch thật nhẹ nhàng trong 5 – 10 phút rồi sát khuẩn với cồn 70 độ hoặc oxy già, trong trường hợp không có và không thể mua được thì dùng rượu trắng hoặc rượu có nồng độ cồn cao.
- Sau đó mới tiến hành chữa trị hoặc đi khám bác sĩ ngay lập tức.
Chữa kiến ba khoang đốt bằng thuốc Tây y
Đối với các trường hợp không thấy kiến và các vết cắn đã tiến triển thành mụn nước ta có thể điều trị bằng cách chăm sóc tại nhà kết hợp dùng các loại thuốc Tây y.
Lưu ý rằng, bạn nên lựa chọn tới gặp bác sĩ hơn là tự chữa tại nhà, vì các chất độc lưu trên da có thể ảnh hưởng nhiều tới tình trạng bệnh, chỉ có bác sĩ mới có thể kiểm tra và hỗ trợ được. Ở đây, chúng tôi chỉ đưa ra những cách xử lý tham khảo.
- Rửa sạch các vết ngứa bằng nước muối sinh lý thật nhẹ nhàng.
- Bôi hồ nước mỗi ngày với các vết nhỏ, tình trạng nhẹ.
- Với các trường hợp nặng hơn thì sử dụng thuốc uống chống histamin để dịu cơn ngứa như Loratadin, Asthmatin. Kết hợp bôi thuốc giảm khả năng nhiễm trùng, làm lành nhanh chứa corticosteroid như Gentrisone, Fucidin-H.
- Trường hợp da xuất hiện mủ báo động tình trạng bội nhiễm – viêm da cần kết hợp bôi thêm các chất sát khuẩn như xanh methylen.
- Trường hợp sốt, vết đốt sưng to, đau nhiều thì nên uống thêm các loại thuốc giảm đau, hạ sốt, thuốc kháng sinh.
Chúng tôi vẫn lưu ý lại nên điều trị dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
Chăm sóc tại nhà
Trên thực tế, các vết do kiến ba khoang đốt có hình dạng khá giống zona nên thường bị nhầm lẫn hoặc người bệnh cố tình áp dụng biện pháp điều trị zona vào trường hợp này. Điều đó rất nguy hiểm vì zona là tình trạng do virus gây ra còn kiến ba khoang đốt thì vết thương cấu thành từ nọc độc.
Về cơ bản, đây là 2 trường hợp hoàn toàn khác nhau, chính vì vậy, người bệnh không nên tự ý chữa trị và không áp dụng phương pháp điều trị của zona.
Bên cạnh đó, chúng ta cũng không tự ý chữa trị theo các mẹo dân gian bằng cách đắp lá trực tiếp lên vết thương, điều này khiến nọc độc của kiến có thể bị lan rộng và đẩy nhanh biến chứng bội nhiễm. Quá trình chăm sóc tại nhà nên diễn ra như sau:
- Thực hiện theo đúng quy trình điều trị của bác sĩ.
- Uống nhiều nước để cơ thể bài tiết độc nhanh hơn, ăn nhiều các loại rau củ quả hỗ trợ hệ miễn dịch.
- Khi ngứa chườm đá lạnh xung quanh, hạn chế tiếp xúc trực tiếp, nên đặt băng gạc che đi vết thương.
- Nếu bạn ưa sử dụng các loại dược liệu tự nhiên thì nên uống các loại thảo dược tiêu độc, mát gan thay vì bôi đắp trực tiếp. Có thể sử dụng cây diệp hạ châu, atiso, nhân trần, cà gai leo. Ta có thể hãm uống như trà hoặc thái nhỏ đun sôi, chi tiết như sau:
Chuẩn bị: 1 – 2 nắm lá dược liệu, nên dùng riêng từng loại. Rửa sạch, cắt nhỏ.
Thực hiện: Đun lá dược liệu với khoảng 1 lít nước và uống thay nước trong ngày hoặc hãm vài cánh lá với nước sôi trong 15 phút.
Lưu ý phòng tránh bi kiến ba khoang đốt
Khi bị đốt, người bệnh thường cảm thấy phiền thoái và phải điều trị ngay khi xác nhận bị kiến cắn. Song song với điều trị, ta cũng cần phải thực hiện những điều sau:
- Không gãi các vết đốt do kiến gây ra, điều này hết sức nguy hiểm vì khiến chất độc lây lan, bội nhiễm gia tăng và hình thành sẹo sâu trên da.
- Không giết kiến bằng tay không, hạn chế tối đa tiếp xúc da trực tiếp với kiến, nên nhớ rằng chất độc của kiến ba khoang vẫn tồn tại trên người chúng dù chúng đã chết vài ngày. Nên phủi chúng đi bằng khăn một cách nhẹ nhàng khi thấy chúng đậu trên người, trong nhà.
- Luôn giữ cơ thể sạch sẽ, tắm rửa thoải mái nhưng nhẹ nhàng để tránh vết thương bị lan rộng.
- Hạn chế vận động ra nhiều mồ hôi vì mồ hôi khiến các vết cắn đau hơn, rát hơn, ngứa hơn và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm phạm vết thương.
- Đối với các gia đình có nhiều ruộng vườn, việc tránh kiến ba khoang là điều rất khó, ta chỉ có thể hạn chế phần nào bằng cách thay đèn huỳnh quang thành đèn vàng vào thời điểm mùa mưa, phát quang các bụi rậm xung quanh nhà. Luôn mặc quần áo bảo hộ, kín khi làm việc đồng áng.
- Hạn chế đứng dưới bóng đèn công cộng nhất là vào mùa mưa vì kiến ba khoang rất ưa đèn sáng trắng.
- Luôn mắc màn khi ngủ.
- Hạn chế mở cửa vào buổi tối, vào ban đêm.
- Luôn giũ quần áo, chăn màn, các vật dụng tiếp xúc trực tiếp với da trước khi sử dụng.
- Luôn vệ sinh sạch sẽ không gian trong nhà.
- Hạn chế ăn các đồ ăn gây kích ứng da (thực phẩm chứa nhiều Arginine) hoặc các thực phẩm dễ gây dị ứng (hải sản, các chế phẩm từ sữa, các chế phẩm từ đậu phộng,…)
- Bổ sung nhiều nước, vitamin và khoáng chất để hệ miễn dịch cải thiện, thúc đẩy nhanh quá trình lành da.
- Khi lỡ tiếp xúc với kiến ba khoang tuyệt đối không được dụi lên mắt, cần rửa ngay tay với xà phòng và sát khuẩn.
- Nên phun thuốc diệt côn trùng vào mùa mưa.
- Trồng một số cây khắc tinh của kiến ba khoang quanh nhà như húng quế, sả, bạc hà,…
Kiến ba khoang không tự ý tấn công con người mà chỉ đốt để phòng vệ. Không những vậy chúng là một trong những người bạn của nhà nông. Vì vậy xét cho cùng, đây cũng là một loại côn trùng tốt và chúng ta không cần tận diệt.
Tuy vậy, khi bị kiến ba khoang đốt, những vết cắn của chúng vẫn gây nên phản ứng tiêu cực trên da của chúng ta vì chứa độc tính, bởi vậy cần sơ cứu và điều trị ngay khi phát hiện bị đốt. Cách tốt nhất vẫn là nhờ tới sự hỗ trợ của bác sĩ!
Click đọc ngay:
Tin bài nên đọc
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!