Điều Trị Thoái Hóa Khớp Gối Bằng Huyết Tương Giàu Tiểu Cầu
Điều trị thoái hóa khớp gối bằng huyết tương giàu tiểu cầu sử dụng các đặc tính tự nhiên của máu để cải thiện chức năng sụn, gân, dây chằng, cơ và xương khớp ở đầu gối. Tuy nhiên, liệu pháp này có thể dẫn đến một số tác dụng phụ bao gồm buồn nôn, chóng mặt, thậm chí là ngất xỉu.
Điều trị thoái hóa khớp gối bằng huyết tương giàu tiểu cầu là gì?
Liệu pháp tiêm huyết tương giàu tiểu cầu điều trị thoái hóa khớp gối được cho là có thể cải thiện các triệu chứng bệnh và ngăn ngừa các biến chứng liên quan. Người bệnh nên tham khảo một số thông tin cần biết về hiệu quả, quy trình và chỉ định của phương pháp để có lựa chọn điều trị phù hợp.
1. Huyết tương giàu tiểu cầu là gì?
Huyết tương là thành phần chất lỏng của máu, là phương tiện vận chuyển các tế bào máu đỏ và trắng di chuyển trong dòng máu. Thành phần chủ yếu của huyết tương bao gồm protein, các chất dinh dưỡng, protein, kháng thể và một số thành phần khác.
Tiểu cầu có cấu trúc tương tự như các tế bào máu đỏ và tế bào máu trắng, hoạt động như một thành phần bình thường của máu.
Khi tồn tại độc lập, tiểu cầu không có tác dụng phục hồi hoặc chữa bệnh. Thay vào đó, tiểu cầu tiết ra các chất khác gọi là yếu tố tăng trưởng và một số loại protein có thể điều chỉnh sự phân chia tế bào, kích thích tái tạo mô, hỗ trợ quá trình chữa lành các tổn thương.
Bên cạnh đó, tiểu cầu cũng giúp đông máu, do đó những người có tiểu cầu ít hoặc khiếm khuyết tiểu cầu thường bị chảy nhiều máu khi bị thương và có các vết cắt da.
Khi điều trị thoái hóa khớp gối bằng huyết tương giàu tiểu cầu, bác sĩ có thể tiêm huyết tương giàu tiểu cầu trực tiếp vào khớp bị ảnh hưởng.
Mục tiêu của liệu pháp thường bao gồm:
- Tăng sản xuất các chất lỏng, dịch khớp hỗ trợ bôi trơn tự nhiên, hạn chế ma sát và tổn thương
- Kích thích hình thành và phát triển sụn mới, hỗ trợ cải thiện các chức năng ở khớp
- Ức chế viêm, làm chậm quá trình viêm khớp, ngăn ngừa và hỗ trợ cải thiện các tổn thương ở sụn khớp
- Chứ các protein có thể làm thay đổi thụ thể đau ở người bệnh và cải thiện cảm giác đau đớn
Huyết tương giàu tiểu cầu có thể được thu thập từ nguồn máu của người bệnh. Các mũi tiêm dùng điều trị thoái hóa khớp gối thường có nồng độ tiểu cầu cao hơn so với máu thông thường.
2. Chỉ định và chống chỉ định khi tiêm huyết tương giàu tiểu cầu
Không có hướng dẫn cũng như đối tượng cụ thể có thể điều trị thoái hóa khớp gối bằng huyết tương giàu tiểu cầu. Tuy nhiên, thông thường bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp cho các trường hợp như:
Đau khớp gối nghiêm trọng ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày.
Các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối bảo tồn như vật lý trị liệu, thuốc chống viêm, tiêm steroid không mang lại hiệu quả điều trị.
Bên cạnh đó, một số đối tượng có thể không thích hợp với liệu pháp tiêm huyết tương giàu tiểu cầu điều trị thoái hóa khớp gối, bao gồm:
- Có một tình trạng y tế có thể trở nên nghiêm trọng hoặc lan rộng khi tiêm thuốc, chẳng hạn như nhiễm trùng, các bệnh lý di căn hoặc các bệnh viêm da
- Rối loạn chảy máu và đông máu
- Đang tiến hành điều trị bằng các liệu pháp chống đông máu hoặc ngừng điều trị tạm thời
- Bệnh nhân thiếu máu
- Phụ nữ mang thai
Bên cạnh đó, bệnh nhân dị ứng với sữa bò và các sản phẩm từ sữa nên trao đổi với bác sĩ trước khi thực hiện liệu pháp. Đôi khi bệnh nhân có thể phản ứng với các chất phụ gia, ví dụ như thrombin có nguồn gốc từ bò
Quá trình trích xuất huyết tương giàu tiểu cầu
Huyết tương giàu tiểu cầu được trích xuất từ máu của người bệnh. Trong hầu hết các trường hợp, huyết tương giàu tiểu cầu được trích xuất từ một lọ máu được đặt trong máu ly tâm. Lo máu sẽ được quay với một tốc độ cực cao và tách máu thành các lớp bao gồm:
- Các tế bào hồng cầu, chiếm khoảng 45% lượng máu và nằm ở phần đáy lọ.
- Các tế bào bạch cầu và tiểu cầu tạo thành một lớp màng mỏng, chứa ít hơn 1% máu ly tâm và nằm ở phần giữa của lọ.
- Huyết tương ít tiểu cầu hoặc huyết tương có nồng độ tiểu cầu thấp, chứa khoảng 55% mẫu máu ly tâm và nằm ở phần trên cùng của lọ.
Sau quá trình ly tâm, bác sĩ chẩn bị dung dịch huyết tương giàu tiểu cầu để tiêm điều trị thoái hóa khớp gối.
Tốc độ và thời gian ly tâm ở mỗi mẫu máu là khác nhau. Sự khác biệt này có thể ảnh hưởng đến thành phần của huyết tương giàu tiểu cầu. Do đó, không có công thức hoặc hướng dẫn chứng về quá trình này để tạo ra dung dịch phù hợp nhất.
Thành phần của huyết tương giàu tiểu cầu
Thành phần chính xác của huyết tương giàu tiểu cầu phụ thuộc vào mẫu máu, các biến số, nồng độ tiểu cầu, nồng độ các tế bào bạch cầu và các chất phụ gia. Bên cạnh đó, tốc độ ly tâm cũng có thể ảnh hưởng đến thành phần của huyết tương giàu tiểu cầu.
Về lý thuyết, huyết tương giàu tiểu cầu thường bao gồm một số thành phần như:
1. Nồng độ tiểu cầu
Nồng độ máu bình thường chứa 150.000 – 450.000 tiểu cầu trên mỗi microliter (μL). Trong khi đó, nồng độ huyết tương giàu tiểu cầu có thể thay đổi từ 2.5 – 9 lần. Nồng độ tiểu cầu phụ thuộc vào máu của từng cá nhân, số lượng máu sử dụng, quá trình ly tâm và các phương pháp chuẩn bị lâm sàng khác.
Theo một số nghiên cứu, nồng độ tiểu cầu cao gấp 2.5 lần là môi trường phù hợp để phát triển, tăng sinh các tế bào mới, hỗ trợ cải thiện bệnh viêm khớp và tình trạng thoái hóa khớp gối.
2. Số lượng bạch cầu
Hệ thống miễn dịch phụ thuộc vào các tế bào bạch cầu để chống lại nhiễm trùng và một số bệnh lý trong cơ thể. Tuy nhiên theo các chuyên gia, vai trò của tế bào bạch cầu trong việc điều trị thoái hóa khớp gối bằng huyết tương giàu tiểu cầu không rõ ràng.
Một số nghiên cứu cho rằng tế bào bạch cầu ức chế khả năng chữa lành các mô, thúc đẩy viêm, mô sẹo và hình thành các tổn thương mới ở mô sẹo đó. Do đó, một số chuyên gia cho rằng, các tế bào bạch cầu có thể mang lại hiệu quả tiêu cực khi tiêm huyết tương giàu tiểu cầu điều trị thoái hóa khớp.
3. Các chất phụ gia
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể gia thêm một số chất phụ gia bổ sung vào huyết tương giàu tiểu cầu. Các chất phụ gia này thường bao gồm thrombin và canxi clorua, có tác dụng kích hoạt sản xuất tiểu cầu, kích thích quá trình đông máu và tăng cường đặc tính tái tạo, điều trị thoái hóa khớp của huyết tương giàu tiểu cầu.
Các bước tiêm huyết tương giàu tiểu cầu điều trị thoái hóa khớp
Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu là thủ tục ngoại trú. Bác sĩ có thể lấy máu của bệnh nhân, trích xuất huyết tương và tiêm vào khớp gối trong vòng 45 – 90 phút. Tuy nhiên, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu có thể cần tiêm nhiều mũi và các mũi có thể cách nhau nhiều tuần hoặc nhiều tháng phụ thuộc vào tình trạng bệnh của từng bệnh nhân.
1. Lưu ý trước khi tiêm
Để tránh các rủi ro và tác dụng phụ không mong muốn, bác sĩ có thể đề nghị người bệnh lưu ý một số vấn đề như:
- Tránh dùng thuốc corticosteroid trong 2 – 3 tuần trước khi điều trị thoái hóa khớp gối bằng huyết tương giàu tiểu cầu
- Ngừng sử dụng các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như aspirin hoặc ibuprofen và các thuốc viêm khớp khác một tuần trước khi thực hiện thủ thuật
- Không sử dụng thuốc chống đông máu trong 5 ngày trước khi thực hiện liệu pháp
- Uống nhiều nước vào ngày thực hiện thủ thuật
- Một số bệnh nhân có thể được đề nghị sử dụng thuốc chống lo âu trước khi thực hiện tiêm huyết tương giàu tiểu cầu
Trao đổi với bác sĩ nếu có bất cứ thắc mắc hoặc câu hỏi nào có liên quan.
2. Các bước tiêm huyết tương giàu tiểu cầu
Việc tiêm huyết tương giàu tiểu cầu điều trị thoái hóa khớp gối cần độ chính xác cao và tiêm trực tiếp vào viêm nang khớp. Cụ thể, các bước tiêm huyết tương giàu tiểu cầu thường bao gồm:
- Bác sĩ tiến hành rút máu từ tĩnh mạch cánh tay bệnh nhân và cho vào lọ. Mỗi lần thường lấy khoảng 15 – 50 ml hoặc dưới 2 ounce (hơn 56 ml).
- Xử lý máu bằng máy ly tâm.
- Chuẩn bị huyết tương giàu tiểu cầu, cho thêm chất phụ gia (nếu cần thiết).
- Làm sạch khớp gối bằng chất khử trùng y tế chuyên dụng.
- Nếu bác sĩ tiêm thuốc dưới sự hỗ trợ của máy siêu âm, một chất gel đặc biệt sẽ được thoa vào vùng da gần vị trí tiêm. Sau đó một đầu dò siêu âm sẽ được áp dụng lên vùng da phủ gel, phản chiếu ảnh hình ảnh của khớp và hỗ trợ quá trình tiêm.
- Bệnh nhân được yêu cầu thư giãn để hỗ trợ quá trình tiêm và hạn chế các cơn đau.
- Bác sĩ tiến hành tiêm một lượng nhỏ, thường khoảng 3 – 6 ml huyết tương giàu tiểu cầu vào viên nang khớp.
- Vệ sinh, làm sạch và băng bó khu vực tiêm.
Huyết tương giàu tiểu cầu có thể kích thích các phản ứng sinh học ở đầu gối. Điều này có thể khiến vị trí tiêm bị sưng và đau trong khoảng 3 ngày.
3. Theo dõi sau khi tiêm huyết tương giàu tiểu cầu
Sau khi tiêm huyết tương giàu tiểu cầu, người bệnh sẽ được đề nghị uống thuốc trong vài ngày để tránh gây áp lực lên các khớp. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể đề nghị một số phương pháp như:
- Không dùng thuốc giảm đau có tác dụng chống viêm không được chỉ định bởi bác sĩ điều trị.
- Sử dụng gạc lạnh hoặc chườm lạnh vài lần trong ngày và khoảng 10 – 20 phút mỗi lần để giảm sưng và đau khớp sau khi tiêm thuốc.
- Sử dụng nẹp hoặc đai bảo vệ cố định khớp gối bị ảnh hưởng. Đôi khi bác sĩ có thể đề nghị người bệnh dùng nan khi di chuyển.
- Sau khi giảm đau khớp gối, bác sĩ có thể đề nghị vật lý trị liệu để phục hồi và duy trì sức mạnh cơ bắp bị ảnh hưởng. Một số động tác tăng cường cũng có thể cải thiện các triệu chứng viêm khớp và làm chậm quá trình thoái hóa khớp.
Điều trị thoái hóa khớp gối bằng huyết tương giàu tiểu cầu là phương pháp điều trị tự thân, nghĩa là phương pháp điều trị xuất phát từ cơ thể bệnh nhân và ít dẫn đến rủi ro không mong muốn. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý, huyết tương giàu tiểu cầu không phải là thuốc điều trị bệnh. Bác sĩ có thể được chỉ định điều trị kết hợp với nhiều phương pháp khác nhau như thay đổi lối sống, vật lý trị liệu, giảm cân hoặc thuốc chống viêm không kê đơn.
Tương tự như các phương pháp điều trị thoái hóa khớp gối khác, tiêm huyết tương giàu tiểu cầu cũng có nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Do đó, trao đổi với bác sĩ về lợi ích và rủi ro không mong muốn để có lựa chọn điều trị phù hợp.
GỢI Ý XEM THÊM
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!