Các món ăn chữa thoái hóa khớp & thực phẩm nên ăn, kiêng
Sử dụng các món ăn chữa thoái hóa khớp kết hợp với một chế độ ăn phù hợp bao gồm các thực phẩm có lợi trong thực đơn sẽ giúp hỗ trợ tích cực cho quá trình điều trị và làm giảm các triệu chứng bệnh một cách tự nhiên. Vậy bị thoái hóa khớp nên ăn gì và kiêng gì? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin đầy đủ về vấn đề này.
Thoái hóa khớp nên ăn gì?
Thoái hóa khớp là căn bệnh thường xảy ra ở người lao động nặng nhọc, người lớn tuổi, dân văn phòng ít vận động hoặc đối tượng có chế độ dinh dưỡng không đầy đủ. Căn bệnh này ảnh hưởng chủ yếu đến lớp sụn khớp khiến cho sụn bị mài mòn và biến mất dần theo thời gian. Vì vậy, khi vận động, các đầu xương sẽ cọ vào nhau khiến cho người bệnh bị đau và kích hoạt phản ứng viêm gây nên hiện tượng sưng đau, nóng đỏ tại khớp.
Một khi khớp đã bị thoái hóa thì không có cách nào có thể giúp khôi phục lại hiện trạng ban đầu của khớp. Tuy nhiên nếu được điều trị đúng cách và có lối sống lành mạnh kết hợp với một chế độ dinh dưỡng hợp lý, bạn hoàn toàn có thể chặn đứng được quá trình thoái hóa, hạn chế được những tổn thương tại khớp và khôi phục chức năng vận động của cơ thể.
1. Bông cải xanh
Bông cải xanh đứng đầu bảng trong danh sách các thực phẩm tốt nhất cho người bị thoái hóa khớp. Thực phẩm này giàu chất chống oxy hóa sulforaphane, giúp ức chế quá trình thoái hóa khớp, bảo vệ các mô sụn tại khớp khỏi tác hại của các gốc tự do.
Ngoài ra, thực phẩm này còn chứa nhiều đường, chất xơ, vitamin C, K, mangan, sắt, caroten và protein giúp bổ sung năng lượng, chống mệt mỏi, cải thiện sức khỏe tổng thể. Khi chế biến bông cải xanh bạn cần lưu ý chỉ nên nấu vừa chín tới để giữ được toàn vẹn dưỡng chất có trong loại rau này.
2. Thực phẩm chứa nhiều vitamin C
Vitamin C là dưỡng chất đóng nhiều vai trò quan trọng cho sức khỏe. Nó giúp nâng cao sức đề kháng cho cơ thể, cải thiện khả năng miễn dịch, đồng thời kích thích cơ thể sản xuất nhiều collagen tái tạo lại các mô bị tổn thương ở sụn khớp và hệ thống phần mềm xung quanh khu vực khớp bị thoái hóa.
Vì vậy, nếu đang mắc căn bệnh này, bạn nên thường xuyên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C trong thực đơn. Chúng bao gồm:
- Trái cây có múi
- Cà chua
- Quả thơm
- Dâu tây
- Kiwi
- Ớt chuông đỏ
- Chanh
- Ổi
- Rau mùi tây
Theo khuyến nghị của các chuyên gia dinh dưỡng, mỗi ngày, người trưởng thành cần được bổ sung khoảng 70 mg vitamin C. Nếu nguồn thực phẩm sử dụng hàng ngày không cung cấp đủ vitamin C cho cơ thể thì cân nhắc uống bổ sung thêm thuốc nhưng cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo cơ thể không bị dư thừa chất này.
3. Gừng kháng viêm, giảm đau khớp
Gừng được sử dụng trong bữa ăn như là một phương pháp tự nhiên để ngăn ngừa và chống lại nhiều bệnh tật trong cơ thể, bao gồm cả bệnh thoái hóa khớp. Với đặc tính kháng viêm, giảm đau tự nhiên, gừng sẽ giúp bạn xoa dịu cơn đau và cải thiện tình trạng sưng viêm, nóng đỏ tại khớp bị thoái hóa.
Thường xuyên sử dụng thực phẩm này cũng giúp đảm bảo lưu thông máu trong cơ thể, tăng cường lượng máu lưu thông quá khớp bị bệnh để cung cấp dưỡng chất sữa chữa những tổn thương bên trọng.
Có nhiều cách để bạn tận dụng được những lợi ích từ gừng như:
- Dùng gừng làm nước chấm
- Thêm vào món ăn dưới dạng gừng tươi hoặc bột gừng
- Uống trà gừng…
Ngoài ra, một số người còn sử dụng gừng rang với muối để chườm vào khớp hoặc ngâm rượu gừng xoa bóp bên ngoài để giảm đau.
4. Nước hầm từ xương sụn động vật
Nước hầm từ xương ống và sụn động vật bổ sung hàm lượng canxi dồi dào giúp củng cố sự chắc khỏe cho xương khớp, ngăn ngừa loãng xương, thoái hóa khớp. Đặc biệt nhóm thực phẩm này còn chứa nhiều glucosamin và chondroitin. Những chất này tham gia vào quá trình cấu thành nên sụn khớp và tế bào xương, đồng thời kích thích sản xuất dịch nhầy ở khớp bị thoái hóa, giúp khớp vận động trơn tru hơn.
5. Sữa và các chế phẩm từ sữa
Nhắc đến vấn đề thoái háo khớp nên ăn gì, chúng ta cần kể đến sữa và các sản phẩm được làm từ sữa. Bao gồm sữa chua, pho mát, pho mai…
Nhóm thực phẩm này cung cấp nhiều canxi và vitamin D có tác dụng làm tăng mật độ xương, ức chế quá trình thoái hóa ở khớp bị bệnh. Cùng với đó thành phần collagen được phân hủy từ sữa còn giúp tái tạo sụn khớp và làm tăng độ đàn hồi và sự dẻo dai cho hệ thống gân, cơ, dây chằng.
Tuy nhiên, khi sử dụng các sản phẩm từ sữa bạn nên chọn loại ít đường hoặc không đường. Tốt nhất là các sản phẩm sữa tách béo để hạn chế tình trạng tăng cân gây áp lực lên khớp.
6. Các loại hạt, ngũ cốc
Bao gồm gạo lứt, lúa mì, đậu nành, hạt lanh, quả óc chó, yến mạch, kiều mạch, hạt chia… Chúng là những gợi ý hữu ích cho chế độ ăn lành mạnh của người bị thoái hóa khớp.
Nhóm thực phẩm này đặc biệt giàu chất xơ, vitamin, canxi và các khoáng chất có lợi cho xương khớp. Chúng giúp cải thiện hệ miễn dịch, chống oxy hóa, bảo vệ các tế bào sụn khỏi sự tổn thương khi bị các gốc tự do, vi khuẩn, virus tấn công.
Nghiên cứu cũng đã chỉ ra, các thực phẩm họ đậu, nhất lá đậu nành có khả năng kích thích cơ thể sản sinh nhiều collagen. Chất này giúp sụn khớp có độ đàn hồi tốt hơn và góp phần chữa lành tổn thương do thoái hóa khớp gây ra.
7. Thoái hóa khớp nên ăn nghệ
Nhờ chứa thành phần curcumin dồi dào, nghệ được sử dụng như một phương thuốc chữa thoái hóa khớp tự nhiên. Chất này giúp kháng viêm, giảm đau khớp nhưng lại không gây tác dụng phụ như các loại thuốc NSAID thường được bác sĩ kê đơn cho người bệnh.
Hãy cân nhắc sử dụng nghệ trong chế biến món ăn hoặc sử dụng các chế phẩm bổ sung curcumin chiết xuất từ nghệ để có thể kiểm soát tốt các triệu chứng của thoái hóa khớp, hạn chế sự phụ thuộc vào các thuốc trị thoái hóa khớp có hại trong tây y.
8. Quả anh đào (Cherry)
Quả anh đào cung cấp một hoạt chất quý có tên gọi là anthocyanin. Chất này đã được khoa học công nhận về khả năng kháng viêm, ức chế quá trình oxy hóa, giảm tác hại của các gốc tự do tới mô sụn và khớp. Vì vậy, người bị thoái hóa khớp được khuyên nên thường xuyên thêm anh đào vào trong bữa ăn, ít nhất 2 – 3 lần mỗi tuần.
Ngoài anh đào, một số loại quả mọng khác cũng chứa nhiều anthocyanin như:
- Dâu tằm
- Việt quất
- Dâu tây
- Nho đen
- Kỷ tử…
9. Thực phẩm giàu omega 3
Omega 3 là một loại axit béo lành mạnh có khả năng kháng viêm, cải thiện tình trạng sưng đau ở khớp bị thoái hóa. Chất này được tìm thấy nhiều nhất trong dầu cá và các loại cá béo như cá hồi, cá mòi, cá chép, cá thu…
Bên cạnh đó, bạn có thể ăn các thực phẩm khác để bổ sung omega 3 cho cơ thể như:
- Hàu
- Trứng
- Hạt chia,
- Hạt lanh
- Hạt óc chó
- Dầu gan cá
- Rau chân vịt
- Các loại dầu thực vật: Dầu hướng dương, dầu đậu nành, dầu ô liu hay dầu dừa.
Để cải thiện các triệu chứng bệnh thoái hóa khớp, bạn nên bổ sung các thực phẩm trên vào bữa ăn ít nhất 2 – 3 lần mỗi tuần.
10. Rau bina
Rau bina chứa hàm lượng vitamin D phong phú. Chất này được bổ sung đầy đủ sẽ đảm bảo cho quá trình hấp thu canxi của cơ thể và làm xương khớp chắc khỏe hơn. Thêm vào đó, rau bina còn cung cấp nhiều chất chống oxy hóa có tác dụng giảm viêm khớp, tăng cường khả năng miễn dịch.
Ngoài rau bina, một số loại rau lá xanh cũng có tác dụng tương tự như: Cải xanh, rau ngót hay cải xoăn… Luân phiên sử dụng các thực phẩm này trong bữa ăn để có thể tạo ra những tác động tích cực cho quá trình điều trị thoái hóa khớp của bạn.
11. Bị thoái hóa khớp nên ăn tỏi
Tỏi là thực phẩm không thể thiếu trong chế độ ăn của người bị thoái hóa khớp. Phân tích thành phần của loại gia vị này cho thấy, tỏi chứa nhiều allicin và diallyl disulfide. Những chất này giúp diệt khuẩn, chống viêm, bảo vệ sụn khớp.
Cách sử dụng tỏi tốt nhất cho người bị thoái hóa khớp:
- Ăn tỏi sống, khoảng 3 – 4 tép mỗi ngày
- Sử dụng tỏi ướp thực phẩm, xào nấu món ăn. Lưu ý giã nát tỏi để hàm lượng allicin được giải phóng hoàn toàn.
- Lấy tỏi tươi giã nát đem ngâm chung với rượu trắng trong 10 ngày. Mỗi lần uống 1 ly nhỏ ( 10 – 15ml) trong bữa ăn sáng và tối.
12. Lá lốt
Lá lốt có tác dụng tích cực trong việc giữ ấm, giảm đau nhức xương khớp, khu phong, trừ thấp, kháng viêm. Chính vì vậy, bổ sung thực phẩm này vào trong bữa ăn hàng ngày chính là cách đơn giản để bạn đẩy lùi các triệu chứng bệnh thoái hóa khớp một cách tự nhiên.
Lá lốt thường được sử dụng để ăn sống, nấu chung với thịt cá. Ngoài ra, bạn có thể lấy toàn thân cây cá lốt ( trừ rễ) phơi khô. Mỗi ngày lấy 1 nắm nấu uống như trà. Đây là bài thuốc dân gian chữa thoái hóa khớp đang được nhiều bệnh nhân áp dụng.
13. Các loại nấm
Nấm là thực phẩm có hương vị thơm ngon và rất giàu chất dinh dưỡng giúp nâng cao sức đề kháng cho cơ thể, ngăn ngừa ung thư, bảo vệ sức khỏe tim mạch. Đặc biệt trong nấm hương còn chứa chất chống oxy hóa mạnh có khả năng cải thiện tình trạng viêm sưng tại khớp, xoa dịu cơn đau. Thành phần vitamin D và canxi dồi dào trong nấm cũng giúp cải thiện sức khỏe cho xương khớp của bạn.
Các món ăn chữa thoái hóa khớp
Một số món ăn vừa giàu giá trị dinh dưỡng lại có tác dụng hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp. Nếu bạn đang chịu ảnh hưởng của căn bệnh này hãy thường xuyên sử dụng các món ăn dưới đây:
1. Món canh đậu xanh nấu ý dĩ nhân
- Chuẩn bị: 100 gram đậu xanh, 50 gram ý dĩ nhân, một ít đường trắng, hoa quế
- Cách thực hiện: Đậu xanh rửa sạch, cho vào nồi nấu chín rồi tiếp tục cho ý dĩ nhân và hoa quế vào nấu thêm 10 phút. Nêm thêm chút đường cát cho vừa đủ ngọt. Chia làm 2 lần ăn vào buổi sáng và buổi tốt.
- Tác dụng: Món ăn này giúp giảm đau, cải thiện phạm vi chuyển động của khớp, giảm hiện tượng sưng viêm, nóng đỏ. Dùng thích hợp cho đối tượng bị thoái hóa khớp trong giai đoạn cấp tính.
2. Món cháo đại táo
- Chuẩn bị: 100 gram gạo tẻ ngon, 10 quả đại táo (táo tàu đỏ), 50 gram đậu đỏ, 20 gram bạch linh
- Cách chế biến: Trước tiên, cho gạo tẻ, đại táo và đậu đỏ vào nấu cho chín nhừ. Khi cháo chín tiếp tục thêm bột bạch linh vào nấu thêm vài phút nữa. Dọn cháo ra, để nguội bớt và ăn khi còn ấm.
- Tác dụng: Đây là món ăn chữa thoái hóa khớp có biểu hiện sưng đau lan tỏa, chạm tay vào khớp thấy hơi nóng.
3. Món hồng trà đậu tương
- Chuẩn bị: 2gram hồng trà, 30 gram đậu tương, 0,5 gram muối ăn.
- Cách chế biến: Đậu tương đem nấu với 1/2 lít nước đến khi đậu vừa chín tới. Gạn lấy nước và cái để riêng. Thêm hồng trà và muối vào trong nước đậu tương đun sôi khoảng 5 phút. Chia nước làm 4 lần uống và ăn cả hạt đậu tương.
- Tác dụng: Dùng món này trong thời gian bị bệnh có tác dụng giảm sưng tại khớp. Những đối tượng bị thoái hóa khớp sưng to nhưng không có hiện tượng nóng đỏ nên ăn món này.
4. Món ngũ gia bì nấu gạo nếp
- Chuẩn bị: 500 gram gạo nếp, 50 gram ngũ gia bì
- Cách chế biến: Ngũ gia bì rửa sạch, đem ngâm với nước cho mềm, bỏ vào ấm sắc 2 lần, mỗi lần khoảng 30 phút. Trộn chung nước sắc thu được ở cả hai lần dùng nấu chung với gạo nếp thành cơm. Chú ý nấu cơm nếp hơi khô một chút, để nguội hoàn toàn, thêm men rượu vào ủ khoảng 2 – 3 ngày cơm sẽ lên men thành rượu cái. Mỗi ngày ăn một ít trong bữa ăn.
- Tác dụng: Giảm đau mỏi khớp cho các trường hợp bị thoái hóa trong giai đoạn giải trừ dần, sợ gió lạnh.
5. Món lươn cuốn lá lốt
- Chuẩn bị: 2 con lươn, 1 nắm lá lốt loại to bản, gia vị
- Cách chế biến: Lươn bóp với muối cho sạch nhớt, loại bỏ đầu và ruột rồi cắt thành các khúc ngắn cỡ 2 đốt ngón tay, ướp với chút gừng, nghệ, hành tỏi bằm và hạt nêm. Sau 20 phút, lần lượt lấy từng miếng lươn cuộn vào trong lá lốt. Đem nướng chín, ăn khi còn nóng với cơm hay bún đều rất ngon miệng.
- Tác dụng: Món ăn này có tác dụng bồi bổ khí huyết, làm mạnh gân xương, giảm hiện tượng đau mỏi và tê bì khi bị thoái hóa khớp.
6. Món nấm hương xào cải bẹ xanh
- Chuẩn bị: 100g nấm hương, 200g cải bẹ xanh, tỏi bằm, xì dầu và các gia vị thông dụng
- Cách chế biến: Nấm hương đem ngâm nước ấm cho nở, cắt làm đôi hoặc để nguyên. Rau cải rửa sạch cắt khúc ngắn. Làm nóng dầu ăn rồi cho tỏi vào phi thơm, bỏ rau vào xào nhanh tay trên lửa lớn vài phút rồi tiếp tục cho nấm vào. Nêm dầu hào và gia vị cho vừa ăn, tắt bếp. Dọn ra ăn trong bữa cơm mỗi tuần 2 lần.
- Tác dụng: Kháng viêm, giảm đau nhức khớp, hỗ trợ điều trị bệnh thoái hóa khớp, chống suy nhược cơ thể.
7. Canh bí xanh hầm xương
- Chuẩn bị: 1 quả bí xanh, 300g xương ống hoặc sườn lợn
- Cách chế biến: Bí xanh gọt vỏ, thái lát mỏng hoặc cắt miếng vuông tùy sở thích. Trụng xương qua nước sôi cho sạch bọt, sau đó hầm cho ra nước ngọt. Thêm bí vào tiếp tục nấu đến khi chín mềm, nêm chút muối, hạt nêm, tiêu và hành lá. Chỉ mất một chút thời gian bạn đã hoàn thành xong một món ăn vừa thanh mát, bổ dưỡng lại giúp hỗ trợ chữa trị bệnh thoái hóa khớp.
- Tác dụng: Món ăn này thích hợp sử dụng trong giai đoạn bị thoái hóa khớp gối nhẹ, khớp có biểu hiện sưng hoặc không sưng, ít đỏ. Dùng thường xuyên sẽ giúp kiểm soát không để tình trạng thoái hóa tiến triển nặng hơn.
Thoái hóa khớp nên kiêng gì?
Bên cạnh việc thường xuyên sử dụng các món ăn chữa thoái hóa khớp gối ở trên, người bệnh được khuyên nên tránh hoặc kiêng hoàn toàn một số thực phẩm, đồ uống nhất định bởi chúng có thể làm nặng thêm các triệu chứng bệnh. Chúng bao gồm:
1. Các loại thịt đỏ
Chẳng hạn như thịt trâu, thịt bò hay thịt dê… Chúng là nguồn cung cấp chất đạm và sắt dồi dào trong cơ thể. Tuy nhiên, một số loại protein lạ được tìm thấy trong nhóm thực phẩm này có thể kích hoạt hệ miễn dịch sản sinh ra nhiều kháng nguyên tấn công trực tiếp vào trong khớp bị thoái hóa và gây viêm khớp, sưng khớp.
Vì vậy, người bị thoái hóa khớp được khuyên nên cắt giảm lượng thịt đỏ trong khẩu phần ăn. Thay vào đó, chúng ta có thể bổ sung protein cho cơ thể từ các loại thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như đậu nành, cá, ngũ cốc hay các loại hạt.
2. Các món chiên, xào
Những món ăn như khoai tây chiên, rau xào, thịt chiên hay gà rán được chế biến theo hình thức này đều cần sử dụng rất nhiều dầu mỡ. Tiêu thụ quá nhiều chất béo không chỉ làm cản trở quá trình chữa lành tổn thương trong khớp mà còn kích hoạt phản ứng viêm bùng phát. Tránh sử dụng các món này và thay thế bằng trái cây hay các loại rau củ tươi sẽ tốt hơn cho sức khỏe của bạn.
Ngoài các món chiên xào, bạn cũng cần tránh một số thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa có thể gây ra tác hại tương tự như:
- Nội tạng động vật
- Thịt mỡ
- Thức ăn nhanh
3. Hạn chế đồ ngọt và các thực phẩm chứa nhiều carbohydrate
Thường xuyên ăn đồ ngọt ( đường, bánh kẹo, nước ngọt )và các thức ăn chứa nhiều carbohydrate như tinh bột, bánh quy, bánh mì… có thễ làm tăng mức độ tổn thương tại khớp bị thoái hóa và khiến khớp bị viêm.
4. Đồ hộp
Bất kỳ thực phẩm đóng hộp nào đều cần có chất bảo quản để có thể kéo dài thời gian sử dụng của thực phẩm mà không bị nhiễm khuẩn hay ôi thiu. Nếu sử dụng thường xuyên, chất bảo quản độc hại sẽ tích tụ nhiều trong cơ thể làm tăng tốc độ lão hóa và khiến khớp bị đau, viêm nặng nề hơn.
Không thể phủ nhận việc sử dụng đồ hộp khá tiện lợi nhưng với những tác hại được cảnh báo ở trên thì tốt nhất bạn nên hạn chế sử dụng nhóm thực phẩm này để có thể kiểm soát tốt tình trạng thoái hóa khớp.
5. Dầu ngô, dầu cọ
Những loại dầu thực vật này chứa nhiều hàm lượng cao axit béo omega 6. Nghiên cứu cho thấy, sử dụng quá nhiều omega 6 trong thực đơn khi bị thoái hóa khớp có thể làm tăng nguy cơ phát triển phản ứng viêm tại khu vực bị ảnh hưởng.
Cân nhắc thay thế dầu ngô, dầu cọ bằng các loại dầu ăn chứa chất béo lành mạnh có khả năng hỗ trợ kháng viêm như dầu cá, dầu đậu nành hay dầu ô liu…
6. Không ăn quá nhiều muối
Chế độ ăn nhiều muối có thể làm tăng hàm lượng natri trong máu và khiến khớp bị sưng viêm và đau đớn nhiều hơn. Vì vậy, hãy cắt giảm lượng muối được tiêu thụ trong mỗi bữa ăn. Ngay cả với các thực phẩm như rau củ muối chua, cá muối hay trứng muối bạn cũng nên hạn chế ăn bởi chúng có hàm lượng natri khá cao.
Khi mua đồ ăn chế biến sẵn hay các thực phẩm đóng gói, hãy kiểm tra kỹ về hàm lượng muối có trong các sản phẩm để chủ động kiểm soát được lượng muối sử dụng trong ngày.
7. Thoái hóa khớp nên kiêng rượu
Rượu là thức uống có cồn gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe. Lạm dụng rượu quá mức trong thời gian dài sẽ gây tổn thương cho gan, thận, mạch máu và dẫn đến hàng loạt các bệnh lý về khớp, chẳng hạn như bệnh gout, viêm khớp hay thoái hóa khớp.
Riêng các trường hợp bị thoái hóa khớp nếu uống nhiều rượu sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc điều trị và khiến các triệu chứng bệnh kéo dài với mức độ nghiêm trọng hơn.
Trên đây là các món ăn chữa thoái hóa khớp cùng danh sách các thực phẩm tốt và không tốt cho bệnh. Bạn có thể dựa vào đây để xây dựng cho bản thân một thực đơn ăn uống hoàn chỉnh và cố gắng duy trì tuân thủ để có thể đẩy lùi bệnh một cách tự nhiên.
Thông tin hữu ích cho bạn
Tin xem thêm
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!