Trĩ chảy máu: Nguyên nhân, Biểu hiện và Phương pháp Điều trị

Trĩ chảy máu là một trong những triệu chứng phổ biến của bệnh trĩ, gây lo ngại và bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn có thể làm giảm chất lượng cuộc sống nếu không được điều trị kịp thời. Người bệnh thường gặp phải hiện tượng chảy máu khi đi vệ sinh, điều này có thể dẫn đến cảm giác đau rát và khó chịu. Triệu chứng này không chỉ xuất hiện ở các trường hợp trĩ ngoại mà còn ở trĩ nội hoặc trĩ hỗn hợp, khiến người bệnh cần chú ý đến các dấu hiệu và tìm kiếm biện pháp điều trị phù hợp. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách điều trị hiệu quả để cải thiện tình trạng này.

Định nghĩa về trĩ chảy máu

Trĩ chảy máu là tình trạng xảy ra khi các tĩnh mạch trong hậu môn hoặc trực tràng bị giãn nở và gây chảy máu trong quá trình đi vệ sinh. Đây là triệu chứng điển hình của bệnh trĩ, thường gặp ở những người có thói quen ngồi lâu trong nhà vệ sinh, táo bón mãn tính hoặc những người làm việc căng thẳng. Chảy máu có thể là máu tươi, xuất hiện trên giấy vệ sinh hoặc trong bồn cầu, và có thể đi kèm với cảm giác đau rát. Tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được điều trị sớm và hợp lý.

Nguyên nhân gây trĩ chảy máu

Trĩ chảy máu có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Để hiểu rõ hơn, chúng ta có thể phân chia các nguyên nhân thành hai nhóm chính: nguyên nhân do bệnh lý và nguyên nhân không do bệnh lý.

Nguyên nhân do bệnh lý

• Táo bón mãn tính: Khi bị táo bón lâu dài, người bệnh phải rặn mạnh khi đi vệ sinh, gây áp lực lên các tĩnh mạch trong khu vực hậu môn, làm chúng bị giãn nở và dễ dàng vỡ ra, dẫn đến chảy máu.
• Bệnh lý liên quan đến viêm nhiễm: Các bệnh lý như viêm trực tràng, viêm hậu môn có thể làm tổn thương các mạch máu tại khu vực này, gây xuất huyết.
• Trĩ nội, trĩ ngoại, trĩ hỗn hợp: Đây là các loại trĩ phổ biến có thể gây ra hiện tượng chảy máu khi có sự căng thẳng trong lúc đi vệ sinh hoặc khi các búi trĩ bị viêm nhiễm, chảy dịch.
• Khối u hoặc polyp trong ruột: Các khối u hoặc polyp trong trực tràng hoặc hậu môn có thể gây tổn thương và làm chảy máu khi các mạch máu bị xâm lấn.
• Rối loạn đông máu: Những người mắc các bệnh lý như hemophilia hoặc đang dùng thuốc chống đông máu có nguy cơ cao bị chảy máu do những tổn thương nhỏ cũng có thể dẫn đến chảy máu kéo dài.

Nguyên nhân không do bệnh lý

• Ngồi lâu trong nhà vệ sinh: Thói quen ngồi lâu khi đi vệ sinh làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch ở vùng hậu môn, dẫn đến tình trạng trĩ chảy máu.
• Chế độ ăn uống không hợp lý: Việc thiếu chất xơ trong khẩu phần ăn là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ táo bón, từ đó góp phần làm tăng sự xuất hiện của trĩ chảy máu.
• Tăng áp lực ổ bụng: Những người thường xuyên nâng vật nặng, có công việc yêu cầu áp lực ổ bụng lớn (như công nhân xây dựng, vận động viên thể hình) cũng có thể gặp phải tình trạng này do áp lực lên tĩnh mạch ở vùng hậu môn.
• Thai kỳ: Phụ nữ mang thai, đặc biệt trong giai đoạn cuối của thai kỳ, có thể gặp phải tình trạng trĩ do tử cung to chèn ép lên các tĩnh mạch trong vùng chậu, làm tăng áp lực và gây ra hiện tượng chảy máu.

Những nguyên nhân này có thể xuất hiện đơn lẻ hoặc kết hợp với nhau, khiến tình trạng trĩ chảy máu trở nên nghiêm trọng hơn nếu không được xử lý đúng cách.

Biểu hiện của trĩ chảy máu

Triệu chứng trĩ chảy máu có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng nhìn chung, các biểu hiện dưới đây sẽ giúp bạn nhận diện và phân biệt tình trạng này. Việc phát hiện sớm sẽ giúp giảm nguy cơ biến chứng và tăng hiệu quả điều trị.

• Chảy máu khi đi vệ sinh: Đây là triệu chứng rõ rệt nhất, thường thấy khi người bệnh đi vệ sinh, máu tươi có thể xuất hiện trên giấy vệ sinh hoặc trong bồn cầu. Máu không lẫn với phân và không có mùi hôi.
• Đau rát hoặc ngứa: Bên cạnh việc chảy máu, người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc ngứa ở khu vực hậu môn, đặc biệt là khi ngồi lâu hoặc khi đi vệ sinh.
• Cảm giác có vật lạ trong hậu môn: Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy có một khối u nhỏ ở vùng hậu môn, đó có thể là búi trĩ đang sưng hoặc viêm.
• Búi trĩ lòi ra ngoài: Trong giai đoạn nặng, khi búi trĩ không thể co lại được, chúng có thể lòi ra ngoài hậu môn và gây đau đớn, chảy máu.

Tình trạng này có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, do đó, việc nhận diện sớm giúp người bệnh có biện pháp điều trị phù hợp.

Biến chứng của trĩ chảy máu

Khi không được điều trị kịp thời và đúng cách, trĩ chảy máu có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài. Việc hiểu rõ các biến chứng này sẽ giúp người bệnh nhận thức được tầm quan trọng của việc điều trị bệnh sớm.

• Thiếu máu: Chảy máu kéo dài có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu, với các dấu hiệu như mệt mỏi, da xanh xao, chóng mặt và thở gấp.
• Viêm nhiễm hậu môn: Nếu búi trĩ bị viêm hoặc nhiễm trùng, có thể gây ra tình trạng sưng đỏ và đau nhức nghiêm trọng, thậm chí là mủ hoặc dịch chảy ra từ vùng hậu môn.
• Nghẹt trĩ: Khi búi trĩ lòi ra ngoài và không thể trở lại, có thể dẫn đến nghẹt trĩ, gây đau đớn và khó khăn khi di chuyển hoặc ngồi.
• Hình thành huyết khối: Đây là tình trạng khi máu bị đông lại trong búi trĩ, gây đau đớn và đôi khi là hoại tử, đòi hỏi phải can thiệp phẫu thuật để điều trị.
• Trĩ tái phát thường xuyên: Nếu không được điều trị dứt điểm, bệnh trĩ có thể tái phát nhiều lần, gây ra tình trạng táo bón kéo dài và sự khó chịu liên tục.

Đối tượng có nguy cơ cao

Trĩ chảy máu có thể gặp ở bất kỳ ai, tuy nhiên, một số nhóm người có nguy cơ cao hơn do thói quen sinh hoạt hoặc các yếu tố sức khỏe đặc thù. Việc nhận diện đúng những đối tượng này sẽ giúp họ có biện pháp phòng ngừa hoặc điều trị kịp thời.

• Người bị táo bón mãn tính: Táo bón kéo dài khiến người bệnh phải rặn mạnh khi đi vệ sinh, tạo áp lực lớn lên các tĩnh mạch ở vùng hậu môn, dễ dẫn đến tình trạng trĩ chảy máu.
• Phụ nữ mang thai: Trong thời kỳ mang thai, tử cung phình to chèn ép lên các tĩnh mạch vùng chậu, làm tăng áp lực và dễ gây ra hiện tượng trĩ, đặc biệt là trĩ chảy máu vào giai đoạn cuối thai kỳ.
• Người làm việc văn phòng, ít vận động: Những người ngồi lâu trong một thời gian dài, không có thói quen vận động đều đặn, dễ mắc phải tình trạng táo bón và trĩ chảy máu do áp lực lên vùng hậu môn.
• Người có thói quen ăn uống không khoa học: Chế độ ăn thiếu chất xơ, nhiều dầu mỡ và ít rau xanh là nguyên nhân chính gây ra táo bón và trĩ, đặc biệt khi ăn thiếu nước cũng khiến phân khô cứng, tạo áp lực lên hậu môn.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh trĩ: Nếu gia đình có người từng mắc bệnh trĩ, khả năng mắc bệnh của các thành viên khác sẽ cao hơn do yếu tố di truyền.

Để giảm thiểu nguy cơ mắc phải tình trạng này, các đối tượng có nguy cơ cao cần chủ động thay đổi thói quen sinh hoạt, tập thể dục thường xuyên và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.

Khi nào cần gặp bác sĩ

Việc nhận diện kịp thời những dấu hiệu bất thường là rất quan trọng để có thể điều trị trĩ chảy máu hiệu quả. Dưới đây là những trường hợp bạn cần gặp bác sĩ ngay khi có các triệu chứng sau:

• Chảy máu không dừng: Nếu máu chảy trong một thời gian dài hoặc lượng máu ra nhiều, bạn cần gặp bác sĩ để tránh tình trạng thiếu máu hoặc các biến chứng nghiêm trọng khác.
• Đau dữ dội: Cảm giác đau đớn kéo dài hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng như sưng đỏ, mủ chảy ra từ khu vực hậu môn, có thể là dấu hiệu của tình trạng trĩ nặng hoặc viêm nhiễm cần được khám và điều trị ngay.
• Khối u hậu môn không co lại: Khi búi trĩ lòi ra ngoài mà không thể tự trở lại, hoặc có cảm giác nặng nề, bứt rứt và cản trở sinh hoạt, cần gặp bác sĩ để tránh biến chứng nghẹt trĩ.
• Sốt hoặc có dấu hiệu nhiễm trùng: Nếu bạn bị sốt, kèm theo các triệu chứng như sưng tấy hoặc có dịch mủ, đây là dấu hiệu của viêm nhiễm hậu môn do trĩ chảy máu, cần phải điều trị kịp thời.
• Tiền sử gia đình có ung thư trực tràng: Nếu có dấu hiệu chảy máu mà bạn không thể giải thích rõ ràng, hoặc nếu có yếu tố nguy cơ ung thư, bác sĩ sẽ cần thực hiện các xét nghiệm để loại trừ nguyên nhân ung thư.

Trong những trường hợp này, việc thăm khám bác sĩ chuyên khoa sẽ giúp xác định đúng nguyên nhân và đưa ra phương án điều trị phù hợp.

Chẩn đoán

Để chẩn đoán chính xác tình trạng trĩ chảy máu và phân loại mức độ của bệnh, bác sĩ sẽ thực hiện một số thủ tục và xét nghiệm cần thiết:

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về lịch sử bệnh lý, thói quen sinh hoạt và các triệu chứng mà bạn gặp phải. Sau đó, bác sĩ sẽ thực hiện một cuộc khám thực thể để kiểm tra trực tiếp vùng hậu môn và trực tràng.
• Nội soi trực tràng: Đây là phương pháp phổ biến giúp bác sĩ nhìn thấy các búi trĩ và các tổn thương trong trực tràng, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác hơn về mức độ bệnh.
• Xét nghiệm máu: Để kiểm tra tình trạng thiếu máu, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu. Nếu bạn bị thiếu máu do mất máu kéo dài, việc xét nghiệm sẽ giúp xác định mức độ thiếu máu.
• Chẩn đoán phân biệt: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cần thực hiện các xét nghiệm khác để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng khác như ung thư trực tràng hoặc bệnh lý viêm loét đại tràng.

Kết quả từ các xét nghiệm sẽ giúp bác sĩ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, từ thay đổi thói quen sinh hoạt đến can thiệp y tế cần thiết.

Cách phòng ngừa trĩ chảy máu

Phòng ngừa là một trong những biện pháp hiệu quả để tránh tình trạng trĩ chảy máu và các biến chứng nguy hiểm liên quan đến bệnh này. Dưới đây là một số cách giúp bạn phòng ngừa tình trạng này:

• Tăng cường chế độ ăn uống hợp lý: Đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ chất xơ, rau quả và uống đủ nước mỗi ngày để giúp duy trì chức năng ruột khỏe mạnh và ngăn ngừa táo bón. Các loại thực phẩm như yến mạch, rau xanh, hoa quả tươi giúp làm mềm phân và dễ dàng đi ra ngoài.
• Tập thể dục đều đặn: Vận động thể chất không chỉ giúp tăng cường sức khỏe tổng thể mà còn cải thiện sự tuần hoàn máu, giảm áp lực lên vùng hậu môn và giảm nguy cơ mắc trĩ.
• Tránh ngồi lâu trong nhà vệ sinh: Không nên ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh vì điều này tạo áp lực lên các tĩnh mạch vùng hậu môn. Nên đi vệ sinh khi có cảm giác buồn đi và tránh việc đọc sách báo hay sử dụng điện thoại khi đi vệ sinh.
• Giảm stress và căng thẳng: Tình trạng căng thẳng kéo dài có thể làm tăng nguy cơ táo bón và trĩ. Hãy thử các phương pháp thư giãn như yoga, thiền hoặc đi bộ nhẹ nhàng để giảm bớt căng thẳng.
• Điều trị ngay khi có dấu hiệu bất thường: Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu của bệnh trĩ như chảy máu, đau rát, hoặc búi trĩ lòi ra ngoài, hãy đến gặp bác sĩ ngay để điều trị kịp thời, tránh để bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Bằng việc duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hợp lý, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh trĩ và các triệu chứng đi kèm như trĩ chảy máu.

Phương pháp điều trị trĩ chảy máu

Trĩ chảy máu có thể điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Việc lựa chọn phương pháp phù hợp sẽ giúp giảm nhanh triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng thuốc Tây y là một trong những phương pháp hiệu quả để kiểm soát các triệu chứng của trĩ chảy máu. Các loại thuốc thường được sử dụng để giảm đau, kháng viêm và làm co búi trĩ.

• Thuốc giảm đau: Các thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau và khó chịu do trĩ gây ra. Tuy nhiên, thuốc này chỉ giúp giảm triệu chứng tạm thời mà không điều trị dứt điểm tình trạng trĩ.
• Thuốc bôi hoặc kem trị trĩ: Các loại kem hoặc thuốc mỡ như Proctoglivenol, Anusol, hoặc Preparation H có tác dụng làm dịu ngứa, giảm đau và giảm sưng tấy. Các sản phẩm này thường chứa các thành phần như hydrocortisone hoặc witch hazel, giúp làm giảm viêm và sưng.
• Thuốc uống co búi trĩ: Một số loại thuốc uống có tác dụng co búi trĩ và giảm sưng, bao gồm Daflon hoặc Detralex. Những thuốc này giúp tăng cường sức mạnh tĩnh mạch, làm giảm tình trạng giãn nở của các mạch máu vùng hậu môn, từ đó giúp ngừng chảy máu.
• Thuốc nhuận tràng: Trong trường hợp trĩ chảy máu do táo bón, các thuốc nhuận tràng như Duphalac hoặc Movicol có thể giúp làm mềm phân, giảm áp lực lên các tĩnh mạch khi đi vệ sinh.

Điều trị bằng thuốc cần được chỉ định bởi bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và tránh các tác dụng phụ không mong muốn. Những loại thuốc này chỉ giúp giảm các triệu chứng tạm thời và không thể chữa trị dứt điểm bệnh trĩ.

Điều trị không dùng thuốc

Ngoài việc sử dụng thuốc, việc thay đổi thói quen sinh hoạt và áp dụng các biện pháp không dùng thuốc cũng là một phần quan trọng trong điều trị trĩ chảy máu. Các phương pháp này giúp cải thiện tình trạng bệnh và ngăn ngừa bệnh tái phát.

• Thay đổi chế độ ăn uống: Một chế độ ăn uống giàu chất xơ sẽ giúp ngăn ngừa táo bón và giảm áp lực lên vùng hậu môn. Các loại thực phẩm như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và nước sẽ giúp làm mềm phân, giảm nguy cơ trĩ tái phát.
• Tăng cường vận động: Việc thường xuyên vận động thể chất sẽ giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm áp lực lên các tĩnh mạch trong vùng chậu. Các bài tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hay yoga sẽ giúp cải thiện chức năng ruột và ngăn ngừa trĩ.
• Thay đổi thói quen khi đi vệ sinh: Không nên ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh để tránh tạo áp lực lên các tĩnh mạch ở hậu môn. Hãy đi vệ sinh khi có nhu cầu và tránh việc đọc sách báo hay sử dụng điện thoại khi đang ngồi lâu trong nhà vệ sinh.
• Chườm ấm và ngâm hậu môn: Việc ngâm vùng hậu môn trong nước ấm hoặc chườm ấm có thể giúp giảm đau, sưng tấy và làm dịu các triệu chứng. Các bài ngâm thảo dược từ lá trầu không hay lá chè xanh cũng có thể giúp giảm viêm và làm lành vết thương nhanh chóng.

Những biện pháp này giúp hỗ trợ điều trị trĩ chảy máu và giảm thiểu các triệu chứng khó chịu mà không cần dùng thuốc.

Điều trị bằng y học cổ truyền

Y học cổ truyền có nhiều phương pháp điều trị trĩ chảy máu hiệu quả, dựa trên nguyên lý điều hòa khí huyết, bổ thận, thanh nhiệt giải độc. Các bài thuốc dân gian và phương pháp điều trị từ thảo dược có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng bệnh.

• Bài thuốc từ lá trầu không: Lá trầu không có tính sát khuẩn và chống viêm, rất hiệu quả trong việc giảm đau và ngừng chảy máu. Người bệnh có thể sử dụng lá trầu không để ngâm hoặc xông vùng hậu môn, giúp làm dịu vết thương và giảm viêm nhiễm.
• Bài thuốc từ cây đinh lăng: Theo Đông y, đinh lăng có tác dụng bổ huyết, giúp cải thiện lưu thông máu, đồng thời giảm tình trạng chảy máu khi bị trĩ. Cây đinh lăng có thể được dùng để sắc nước uống hoặc kết hợp với các vị thuốc khác.
• Bài thuốc từ nghệ và mật ong: Nghệ và mật ong là những nguyên liệu có tính kháng viêm và làm lành vết thương tự nhiên. Sử dụng nghệ kết hợp với mật ong có thể giúp làm giảm tình trạng sưng tấy, giảm chảy máu và làm lành nhanh chóng các tổn thương.
• Châm cứu và xoa bóp: Châm cứu là phương pháp giúp cải thiện lưu thông khí huyết và giảm áp lực lên các tĩnh mạch tại vùng hậu môn. Ngoài ra, các phương pháp xoa bóp nhẹ nhàng cũng có thể giúp giảm đau và tăng cường tuần hoàn máu.

Phương pháp điều trị bằng y học cổ truyền có thể kết hợp với các phương pháp hiện đại để tăng hiệu quả điều trị, tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi áp dụng.

Việc điều trị trĩ chảy máu đòi hỏi sự kết hợp giữa thuốc, thay đổi thói quen sinh hoạt và các biện pháp điều trị từ y học cổ truyền. Bằng cách áp dụng các phương pháp này đúng cách, người bệnh có thể cải thiện tình trạng bệnh và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.