Dị ứng hải sản: Dấu hiệu và cách chữa nhanh nhất tại nhà

Tham vấn chuyên môn bởi: L.y Đỗ Minh Tuấn

Ngày cập nhật: 19/11/2024

Dị ứng hải sản là một phản ứng dị thường của cơ thể với các loại hải sản như tôm, cua, cá… gây ra nhiều triệu chứng khó chịu từ nhẹ đến nghiêm trọng. Đây là một vấn đề sức khỏe phổ biến nhưng tiềm ẩn nguy hiểm nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Hiểu rõ về nguyên nhân và cách phòng tránh là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe.

Dị ứng hải sản là gì?

Dị ứng hải sản là một phản ứng bất thường của hệ miễn dịch khi cơ thể tiếp xúc với các loại hải sản như tôm, cua, sò, mực, cá… hay các loài động vật có vỏ.

Đây là một dạng dị ứng thực phẩm phổ biến, xảy ra khi hệ miễn dịch xác định sai các protein trong hải sản là chất có hại và phản ứng bằng cách giải phóng các hóa chất gây viêm như histamin.

Dị ứng hải sản là tình trạng mà nhiều người gặp phải hiện nay

Các triệu chứng dị ứng hải sản có thể bao gồm phát ban, ngứa, sưng, khó thở, đau bụng, tiêu chảy hoặc thậm chí sốc phản vệ, một phản ứng nguy hiểm đến tính mạng.

Dị ứng hải sản thường kéo dài suốt đời và việc tránh tiếp xúc với hải sản là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất.

Nguyên nhân gây nên tình trạng dị ứng hải sản

Dị ứng hải sản là một tình trạng phổ biến, xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng bất thường với các protein có trong hải sản.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng này, từ yếu tố di truyền đến các yếu tố liên quan đến môi trường và cách chế biến thực phẩm. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây nên dị ứng hải sản:

• Phản ứng với protein trong hải sản: Các protein như tropomyosin, parvalbumin trong hải sản được hệ miễn dịch xác định nhầm là chất gây hại, dẫn đến phản ứng dị ứng.
• Di truyền: Người có tiền sử gia đình bị dị ứng thực phẩm hoặc dị ứng hải sản thường có nguy cơ cao mắc tình trạng này.
• Hệ miễn dịch nhạy cảm: Hệ miễn dịch nhạy cảm dễ bị kích hoạt khi cơ thể tiếp xúc với các chất lạ từ hải sản, gây nên phản ứng bất thường.
• Tiếp xúc với chất gây ô nhiễm: Hải sản bị nhiễm vi khuẩn, hóa chất, hoặc ký sinh trùng có thể làm tăng nguy cơ dị ứng.
• Phản ứng chéo với các loại thực phẩm khác: Người dị ứng với một loại hải sản thường có nguy cơ dị ứng với các loại hải sản khác do tính tương đồng về protein.
• Chế biến không đúng cách: Quá trình nấu nướng không phá hủy hoàn toàn các chất gây dị ứng, khiến chúng vẫn còn tồn tại trong hải sản và gây phản ứng.
• Tiếp xúc qua da hoặc không khí: Một số người nhạy cảm có thể bị dị ứng khi chạm vào hải sản hoặc hít phải hơi từ quá trình nấu.

Triệu chứng của dị ứng hải sản

Dị ứng hải sản thường xuất hiện nhanh chóng sau khi tiếp xúc hoặc tiêu thụ hải sản. Các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nghiêm trọng, bao gồm:

• Phản ứng trên da: Nổi mẩn đỏ, phát ban, ngứa ngáy, hoặc sưng tấy, đặc biệt ở mặt, môi, hoặc cổ.
• Vấn đề tiêu hóa: Đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn, hoặc nôn mửa sau khi ăn hải sản.
• Triệu chứng hô hấp: Nghẹt mũi, chảy nước mũi, khó thở, hoặc thở khò khè, có thể xuất hiện khi hít phải hơi từ hải sản đang chế biến.
• Phản ứng toàn thân: Chóng mặt, tụt huyết áp, tim đập nhanh, hoặc cảm giác yếu sức.
• Sốc phản vệ (hiếm gặp nhưng nguy hiểm): Đây là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể gây khó thở, phù nề toàn thân, mất ý thức, hoặc thậm chí tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Dị ứng hải sản khiến người bệnh bị nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy, sưng tấy…

Nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào, đặc biệt là các dấu hiệu nghiêm trọng như khó thở hoặc sốc phản vệ, cần liên hệ với cơ sở y tế ngay lập tức.

Biến chứng nguy hiểm của dị ứng hải sản

Dị ứng hải sản không chỉ gây ra các triệu chứng khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Các biến chứng chính bao gồm:

• Sốc phản vệ: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất, gây khó thở, sưng phù đường hô hấp, tụt huyết áp đột ngột và có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu nhanh chóng.
• Phù mạch: Gây sưng tấy ở vùng mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng, cản trở quá trình hô hấp và nuốt thức ăn.
• Rối loạn hô hấp nghiêm trọng: Phản ứng dị ứng có thể làm co thắt đường thở, gây ra thở khò khè hoặc ngạt thở.
• Hạ huyết áp: Dị ứng nghiêm trọng có thể làm giảm huyết áp, dẫn đến tình trạng chóng mặt, ngất xỉu, hoặc sốc tuần hoàn.
• Ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tâm lý: Những người từng trải qua phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể cảm thấy lo lắng, sợ hãi khi tiếp xúc với hải sản, ảnh hưởng đến tâm lý và chất lượng cuộc sống.

Để tránh các biến chứng nguy hiểm, cần thận trọng khi tiêu thụ hải sản và nhanh chóng can thiệp y tế nếu có dấu hiệu dị ứng nghiêm trọng.

Chẩn đoán dị ứng hải sản bằng những cách nào?

Để xác định dị ứng hải sản, các bác sĩ sử dụng nhiều phương pháp chẩn đoán khác nhau, bao gồm:

• Khai thác tiền sử bệnh lý: Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về các triệu chứng, thời gian xuất hiện, loại hải sản đã tiêu thụ và tiền sử gia đình có ai bị dị ứng để xác định nguy cơ.
• Thử nghiệm da: Một lượng nhỏ protein từ hải sản được đưa lên da qua kim chích nhẹ. Nếu da sưng đỏ hoặc ngứa, đó là dấu hiệu bạn có thể bị dị ứng.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu để đo nồng độ kháng thể IgE, thường tăng cao khi cơ thể có phản ứng dị ứng với hải sản.
• Thử nghiệm tiêu thụ thực phẩm có giám sát: Dưới sự kiểm soát chặt chẽ của bác sĩ, người bệnh được cho ăn một lượng nhỏ hải sản để kiểm tra phản ứng. Phương pháp này được thực hiện trong môi trường y tế để xử lý kịp thời nếu có phản ứng nghiêm trọng.
• Thử nghiệm loại trừ: Người bệnh sẽ được yêu cầu loại bỏ hải sản khỏi chế độ ăn trong một thời gian nhất định, sau đó ăn lại để xác định mối liên hệ giữa hải sản và các triệu chứng dị ứng.
• Nhật ký ăn uống: Người bệnh được yêu cầu ghi chép chi tiết các loại thực phẩm đã tiêu thụ và triệu chứng đi kèm để giúp bác sĩ xác định nguồn gốc dị ứng.

Việc kết hợp các phương pháp chẩn đoán này giúp xác định chính xác tình trạng dị ứng và lập kế hoạch điều trị phù hợp.

Khi bị dị ứng hải sản, việc thăm khám kịp thời là điều vô cùng cần thiết

Điều trị dị ứng hải sản bằng những cách nào?

Điều trị dị ứng hải sản nhằm mục đích kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và bảo vệ người bệnh khỏi các phản ứng nguy hiểm.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của dị ứng, các phương pháp điều trị có thể khác nhau. Dưới đây là những cách phổ biến để điều trị dị ứng hải sản:

1. Dùng thuốc

Điều trị dị ứng hải sản thường tập trung vào việc kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

• Thuốc kháng histamin: Giúp giảm nhanh các triệu chứng nhẹ như ngứa, phát ban, sổ mũi, hoặc nghẹt mũi. Các loại phổ biến bao gồm loratadine, cetirizine, hoặc diphenhydramine.
• Thuốc corticosteroid: Dùng để giảm viêm và sưng trong các trường hợp dị ứng nghiêm trọng hơn. Có thể sử dụng dưới dạng viên uống, kem bôi hoặc tiêm, tùy thuộc vào triệu chứng.
• Thuốc giãn phế quản (bronchodilators): Hỗ trợ trong trường hợp có triệu chứng hô hấp như thở khò khè hoặc khó thở. Thường dùng các thuốc dạng hít như salbutamol hoặc albuterol.
• Epinephrine (adrenaline): Thuốc cứu mạng trong trường hợp sốc phản vệ. Được sử dụng dưới dạng bút tiêm tự động (epinephrine auto-injector) để xử lý phản ứng dị ứng nghiêm trọng tức thời.
• Thuốc giảm đau hoặc hỗ trợ tiêu hóa: Dùng để làm giảm đau bụng, khó chịu ở dạ dày hoặc các triệu chứng đi kèm khác của dị ứng.

2. Thay đổi lối sống

Dị ứng hải sản không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng việc thay đổi lối sống có thể giúp kiểm soát tình trạng này hiệu quả hơn, giảm nguy cơ tiếp xúc với chất gây dị ứng và hạn chế các phản ứng nghiêm trọng. Một số gợi ý thay đổi lối sống bao gồm:

• Tránh tiêu thụ hải sản: Loại bỏ hoàn toàn hải sản và các sản phẩm từ hải sản trong chế độ ăn. Kiểm tra kỹ nhãn mác thực phẩm để tránh các thành phần chứa hải sản.
• Tránh nhiễm chéo thực phẩm: Rửa sạch dụng cụ, bề mặt bếp, và chén dĩa trước khi sử dụng. Cẩn thận khi ăn tại nhà hàng, luôn thông báo tình trạng dị ứng với nhân viên.
• Sử dụng bút tiêm tự động epinephrine: Luôn mang theo bút tiêm epinephrine để xử lý sốc phản vệ. Học cách sử dụng bút và thực hành thường xuyên để sẵn sàng trong trường hợp khẩn cấp.
• Xây dựng chế độ ăn thay thế: Bổ sung protein từ các nguồn khác như thịt, trứng, đậu, hạt hoặc sữa để đảm bảo dinh dưỡng.
• Tăng cường nhận thức cộng đồng: Thông báo tình trạng dị ứng với người thân, bạn bè và đồng nghiệp để nhận được hỗ trợ kịp thời trong các tình huống cần thiết.
• Chăm sóc sức khỏe định kỳ: Gặp bác sĩ hoặc chuyên gia dị ứng định kỳ để kiểm tra tình trạng sức khỏe và nhận hướng dẫn phòng ngừa, điều trị phù hợp.
• Giáo dục trẻ em về dị ứng: Nếu trẻ bị dị ứng, dạy trẻ nhận biết hải sản và cảnh giác với thực phẩm lạ để tự bảo vệ bản thân.

Hạn chế tiêu thụ hải sản và xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh là điều cần thiết

Khi bị dị ứng hải sản, cần lưu ý điều gì?

Khi bị dị ứng hải sản, việc nắm rõ các biện pháp phòng ngừa và xử lý là rất quan trọng để tránh những phản ứng nguy hiểm cho sức khỏe.

Dưới đây là những điều người bị dị ứng hải sản cần đặc biệt lưu ý để bảo vệ bản thân trong cuộc sống hàng ngày:

• Tránh tiêu thụ hải sản: Loại bỏ hoàn toàn hải sản khỏi chế độ ăn và kiểm tra kỹ nhãn mác thực phẩm để tránh các thành phần như bột cá, nước mắm, hoặc chiết xuất hải sản.
• Tránh tiếp xúc với hải sản: Hạn chế ở gần nơi chế biến hải sản và sử dụng dụng cụ nấu ăn riêng để tránh nhiễm chéo.
• Luôn mang theo bút tiêm epinephrine: Mang theo và học cách sử dụng bút tiêm epinephrine để xử lý kịp thời trong trường hợp sốc phản vệ.
• Thông báo tình trạng dị ứng: Thông báo với gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và nhân viên nhà hàng để nhận được sự hỗ trợ và phòng tránh nguy cơ tiếp xúc với hải sản.
• Thận trọng khi ăn ngoài: Hỏi rõ thành phần món ăn và yêu cầu chế biến riêng biệt để tránh nhiễm chéo.
• Nhận biết và xử lý sớm triệu chứng: Theo dõi các dấu hiệu như phát ban, sưng, khó thở; sử dụng epinephrine và gọi cấp cứu ngay nếu có phản ứng nghiêm trọng.
• Thăm khám bác sĩ định kỳ: Gặp chuyên gia dị ứng để theo dõi tình trạng sức khỏe và nhận lời khuyên phù hợp.
• Giáo dục bản thân và người xung quanh: Tìm hiểu kỹ về dị ứng hải sản, cách phòng ngừa và dạy trẻ hoặc người thân cách xử lý tình huống khẩn cấp.

Dị ứng hải sản khi nào nên gặp bác sĩ?

Dị ứng hải sản có thể gây ra nhiều mức độ phản ứng khác nhau, từ nhẹ đến nguy hiểm.

Trong một số trường hợp, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Dưới đây là những tình huống cần thiết phải thăm khám bác sĩ khi bị dị ứng hải sản:

• Xuất hiện triệu chứng dị ứng lần đầu: Khi có các dấu hiệu như ngứa, phát ban, sưng môi hoặc khó chịu sau khi ăn hải sản, cần đến gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân và được hướng dẫn cách xử lý.
• Triệu chứng ngày càng nặng hơn: Nếu các triệu chứng như sưng tấy, khó thở, đau bụng, hoặc tiêu chảy xảy ra thường xuyên hoặc nghiêm trọng hơn, cần được thăm khám và điều trị ngay.
• Sốc phản vệ: Khi có dấu hiệu như khó thở, chóng mặt, tụt huyết áp, hoặc mất ý thức sau khi ăn hải sản, cần sử dụng epinephrine ngay lập tức và đưa người bệnh đến cơ sở y tế cấp cứu.
• Dị ứng kéo dài hoặc tái phát thường xuyên: Nếu triệu chứng dị ứng không biến mất hoặc tái diễn mỗi khi ăn hải sản, việc gặp bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân và lập kế hoạch điều trị là cần thiết.
• Cần làm xét nghiệm chẩn đoán: Khi nghi ngờ mình bị dị ứng hải sản, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm như thử nghiệm da, xét nghiệm máu hoặc thử nghiệm tiêu thụ thực phẩm để xác định rõ nguyên nhân.
• Cần tư vấn về phòng ngừa: Gặp bác sĩ để được hướng dẫn cách phòng tránh, sử dụng thuốc, hoặc các biện pháp an toàn trong trường hợp dị ứng hải sản nghiêm trọng.

Sốc phản vệ là một dấu hiệu nguy hiểm cần được thăm khám kịp thời đễ tránh gây nguy hiểm

Chữa dị ứng hải sản triệt để bằng bài thuốc YHCT

Y học cổ truyền (YHCT) với các bài thuốc tự nhiên đã được áp dụng để hỗ trợ điều trị dị ứng hải sản, giúp giảm triệu chứng và tăng cường hệ miễn dịch. Các bài thuốc này tập trung vào việc cân bằng cơ thể, loại bỏ dị nguyên và bồi bổ khí huyết:

1. Mề Đay Đỗ Minh - Nhà Thuốc Đỗ Minh Đường

Bài thuốc "Mề Đay Đỗ Minh" là phương pháp điều trị dị ứng hải sản hiệu quả, được phát triển bởi Nhà thuốc Nam gia truyền Đỗ Minh Đường với hơn 150 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực y học cổ truyền.

Mề Đay Đỗ Minh - Nhà Thuốc Đỗ Minh Đường

Bài thuốc được bào chế từ hơn 20 loại thảo dược quý như nhân trần, kim ngân cành, hoàng kỳ, bồ công anh, cà gai leo… đảm bảo nguồn gốc sạch, an toàn.

Hoạt động theo nguyên lý "Song tiêu - Đồng dưỡng," bài thuốc vừa giúp loại bỏ độc tố, giảm triệu chứng ngoài da, vừa bồi bổ ngũ tạng, tăng cường đề kháng, ngăn ngừa tái phát.

Với thành phần 100% tự nhiên, bài thuốc phù hợp cho mọi đối tượng, kể cả trẻ em và phụ nữ mang thai, không gây tác dụng phụ.

Nhà thuốc Đỗ Minh Đường với truyền thống 5 đời lương y là địa chỉ uy tín trong điều trị các bệnh mãn tính, bao gồm dị ứng hải sản.

Thuốc được bào chế dưới dạng cao đặc, tiện lợi khi sử dụng và bảo quản. Để đạt hiệu quả cao nhất, người bệnh nên thăm khám trực tiếp tại nhà thuốc và tuân thủ liệu trình được tư vấn bởi các lương y.

Video về bài thuốc trị dị ứng nổi mề đay Đỗ Minh trên VTV2

Báo chí nói về bài thuốc chữa bệnh dị ứng, nổi mề đay của Nhà Thuốc Đỗ Minh Đường

2. Thanh Bì Dưỡng Can Thang - Trung Tâm Thuốc Dân Tộc

Bài thuốc "Thanh Bì Dưỡng Can Thang" là phương pháp điều trị các bệnh viêm da mãn tính, bao gồm viêm da cơ địa, vảy nến, á sừng, viêm da dầu… được phát triển bởi Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc Dân Tộc.

Bài thuốc kết hợp hơn 30 loại thảo dược quý như thanh bì, bồ công anh, kim ngân hoa, ké đầu ngựa… được thu hái từ các vườn dược liệu sạch đạt chuẩn GACP-WHO do Trung tâm phát triển.

Hoạt động theo cơ chế "trong uống, ngoài bôi," bài thuốc vừa loại bỏ căn nguyên gây bệnh từ bên trong, vừa phục hồi tổn thương da bên ngoài, giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa tái phát hiệu quả.

Với thành phần 100% thảo dược tự nhiên, bài thuốc an toàn, không gây tác dụng phụ, phù hợp cho nhiều đối tượng, kể cả trẻ em và phụ nữ cho con bú.

Trung tâm Thuốc Dân Tộc với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực y học cổ truyền, đã nghiên cứu và ứng dụng thành công bài thuốc này, mang lại hiệu quả điều trị cao cho hàng nghìn bệnh nhân.

Thanh Bì Dưỡng Can Thang - Trung Tâm Thuốc Dân Tộc

Dị ứng hải sản là một tình trạng phổ biến nhưng có thể kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Sử dụng các bài thuốc y học cổ truyền kết hợp thay đổi lối sống là giải pháp an toàn, lâu dài. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để bảo vệ sức khỏe tốt nhất.

>> CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

• Dị ứng kem chống nắng: Dấu hiệu và cách chữa trị hiệu quả
• Nguyên nhân dị ứng nước mưa và cách xử lý
• Dị ứng nước hoa: Biểu hiện và cách chữa trị
• Nguyên nhân và cách điều trị dị ứng nước biển
• Mách bạn 14 cách trị nổi mề đay tại nhà đơn giản nhưng hiệu quả cao
• Bỏ túi 7 cách chữa dị ứng thời tiết nổi mề đay hiệu quả nhanh
• Top 7 mẹo chữa dị ứng thời tiết tại nhà hiệu quả, dễ thực hiện